ΕΚΤ: Ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός

“Ο αντίκτυπος του πολέμου στην οικονομία θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της σύγκρουσης, την επίδραση των επιβαλλόμενων κυρώσεων και το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων”, αναφέρει η ΕΚΤ, ενώ προειδοποιεί ότι ο πληθωρισμός “θα παραμείνει υψηλός τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της απότομης ανόδου του κόστους της ενέργειας”.

Η ΕΚΤ υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι βρίσκεται σε ετοιμότητα να προβεί σε όποια ενέργεια χρειαστεί προκειμένου να διαφυλάξει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να εκπληρώσει την αποστολή της.

Το 2021 με μια ματιά

Η κεντρική τράπεζα έδωσε στη δημοσιότητα και την Ετήσια Έκθεση για το 2021. Στο εισαγωγικό της μήνυμα στην Έκθεση – το οποίο οριστικοποιήθηκε πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία – η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ επισημαίνει ότι το 2021 ήταν το έτος κατά το οποίο η ζώνη του ευρώ εισήλθε σε μια πιο σταθερή πορεία ανάκαμψης από την πανδημική κρίση.

Όπως αναφέρει, “η οικονομία ανέκαμψε δυναμικά και το πραγματικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5,3%, αν και ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδύνθηκε στο τέλος του χρόνου, καθώς το νέο κύμα της πανδημίας λόγω της μετάλλαξης Όμικρον του κορωνοϊού οδήγησε στην εκ νέου επιβολή περιοριστικών μέτρων. Η ανάκαμψη επίσης συνοδεύθηκε από αύξηση της απασχόλησης και το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε σε πρωτοφανές χαμηλό επίπεδο στο τέλος του έτους.

Ωστόσο, η ανάκαμψη χαρακτηρίστηκε από τριβές στο πλαίσιο της ταχύτατης επανεκκίνησης της οικονομίας. Παρότι η ζώνη του ευρώ στην αρχή του 2021 κατέγραφε πολύ χαμηλό πληθωρισμό, οι περιορισμοί από την πλευρά της προσφοράς λόγω της πανδημίας, η ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης και η μεγάλη άνοδος των τιμών της ενέργειας είχαν ως αποτέλεσμα την έντονη αύξηση του πληθωρισμού. Σε μέσο επίπεδο έτους, ο ρυθμός πληθωρισμού διαμορφώθηκε σε 2,6% το 2021, έναντι μόλις 0,3% το 2020.

Η ΕΚΤ ολοκλήρωσε την επανεξέταση της στρατηγικής νομισματικής πολιτικής της το 2021. Με αυτόν τον τρόπο επικαιροποιήσαμε τη στρατηγική μας λαμβάνοντας υπόψη και τις νέες προκλήσεις και αποκτήσαμε εργαλεία για τη διαχείριση αυτού του σύνθετου περιβάλλοντος. Το Διοικητικό Συμβούλιο καθόρισε έναν απλό και εύληπτο στόχο για πληθωρισμό στο 2% μεσοπρόθεσμα. Ο στόχος είναι συμμετρικός, με την έννοια ότι τόσο οι αρνητικές όσο και οι θετικές αποκλίσεις του πληθωρισμού από αυτόν τον στόχο είναι εξίσου ανεπιθύμητες. Ο στόχος είναι επίσης στέρεος, καθώς εγκρίθηκε ομόφωνα από το Διοικητικό Συμβούλιο.

Το Διοικητικό Συμβούλιο συμφώνησε επίσης με ποιον τρόπο η ΕΚΤ θα εκπληρώνει τη δέσμευσή της για συμμετρία. Πιο συγκεκριμένα, όταν η οικονομία λειτουργεί κοντά στο κατώτατο όριο των επιτοκίων πολιτικής, απαιτούνται ιδιαίτερα σθεναρά ή επίμονα μέτρα νομισματικής πολιτικής για να αποτραπεί η παγίωση αρνητικών αποκλίσεων από τον στόχο για τον πληθωρισμό. Αυτή η νέα στρατηγική αποτυπώθηκε στις αναπροσαρμοσμένες καθοδηγητικές μας ενδείξεις όσον αφορά τα επιτόκια και αποτέλεσε γνώμονα για τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής που λάβαμε ως απάντηση στις οικονομικές εξελίξεις το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Ενόσω η ανάκαμψη παρέμενε εύθραυστη και ο πληθωρισμός χαμηλός, προσφέραμε άφθονη στήριξη στην οικονομία από την πλευρά της νομισματικής πολιτικής, προκειμένου να επαναφέρουμε τον πληθωρισμό πιο κοντά στον στόχο μας. Όταν ο πληθωρισμός άρχισε να αυξάνεται, επιδείξαμε υπομονή και επιμονή όσον αφορά την πορεία της πολιτικής μας, ούτως ώστε να αποφύγουμε μια πρόωρη συσταλτική μεταβολή ως αντίδραση στις διαταραχές που προέρχονταν από την πλευρά της προσφοράς. Προσαρμόσαμε τον μηνιαίο ρυθμό των καθαρών αγορών τίτλων μέσω του έκτακτου προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (pandemic emergency purchase programme – PEPP) σύμφωνα με την εξέλιξη των προοπτικών και την αξιολόγηση των συνθηκών χρηματοδότησης.

Τον Δεκέμβριο το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι η πρόοδος της οικονομικής ανάκαμψης και της σύγκλισης του πληθωρισμού προς τον μεσοπρόθεσμο στόχο μας επέτρεπε σταδιακή μείωση του μηνιαίου ρυθμού των αγορών τίτλων τα επόμενα τρίμηνα. Ανακοίνωσε δε ότι οι καθαρές αγορές μέσω του προγράμματος PEPP θα λήξουν τον Μάρτιο του 2022 και ότι τα άλλα προγράμματα αγοράς τίτλων θα περιοριστούν σταδιακά.

Ως μέρος της επανεξέτασης της στρατηγικής της, η ΕΚΤ δημοσίευσε επίσης ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης, μαζί με λεπτομερή οδικό χάρτη με στόχο την ενσωμάτωση παραμέτρων σχετικών με την κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο άσκησης της νομισματικής πολιτικής μας. Προβλέπονται μεταξύ άλλων προσπάθειες στον τομέα των μακροοικονομικών υποδειγμάτων και προβλέψεων ώστε να αποτυπώνονται καλύτερα οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, παράλληλα με την ανάπτυξη νέων δεικτών για την ανάλυση των κινδύνων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Το Κέντρο Κλιματικής Αλλαγής της ΕΚΤ, το οποίο ιδρύθηκε το 2021, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στον συντονισμό των σχετικών δράσεων εντός της τράπεζας. Και από φέτος η Ετήσια Έκθεση περιλαμβάνει ειδικό κεφάλαιο, όπου περιγράφονται οι δράσεις και οι πρωτοβουλίες της ΕΚΤ σε θέματα της βιωσιμότητας.

Η ΕΚΤ πραγματοποίησε ορισμένες σημαντικές αλλαγές και στον τομέα της επικοινωνίας. Τον Ιούλιο, το Διοικητικό Συμβούλιο εισήγαγε μια νέου τύπου δήλωση νομισματικής πολιτικής που παρουσιάζει με πιο εύληπτο τρόπο τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής. Η νέα αυτή δήλωση συμπληρώνεται από μια εικονογραφημένη εκδοχή της, η οποία ονομάζεται “Η δήλωση νομισματικής πολιτικής μας με μια ματιά” και απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, εξηγώντας τις αποφάσεις της ΕΚΤ σε όλες τις επίσημες γλώσσες της ΕΕ, με απλά λόγια και οικείες εικόνες.

Η στήριξη προς το ευρώ είναι ισχυρή: το 79% των συμμετεχόντων από τη ζώνη του ευρώ στη δημοσκόπηση του Ευρωβαρόμετρου, η οποία πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο-Ιούλιο του 2021, τάσσεται υπέρ του ενιαίου νομίσματος. Ωστόσο, το ευρώ πρέπει να είναι έτοιμο για την ψηφιακή εποχή. Γι’ αυτόν τον λόγο το 2021 το Διοικητικό Συμβούλιο ξεκίνησε την 24μηνη φάση διερεύνησης στο πλαίσιο έργου για την πιθανή έκδοση ψηφιακού ευρώ. Παράλληλα, τα μετρητά θα συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή μας. Τον Δεκέμβριο η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι προγραμματίζει να επανασχεδιάσει τα μελλοντικά τραπεζογραμμάτια ευρώ. Κατά τη διαδικασία σχεδιασμού θα έχουν λόγο και οι πολίτες, ενώ η επιλογή των τελικών σχεδίων αναμένεται να γίνει το 2024.

Συνεπώς αναμένονται αλλαγές για το ευρώ τα προσεχή έτη. Ένα πράγμα όμως θα παραμείνει ακλόνητο: η προσήλωση της ΕΚΤ στο ενιαίο νόμισμα και στη σταθερότητα των τιμών”.