Κάλλιον το προλαμβάνειν

Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν, είχε πει ο Ιπποκράτης, αναδεικνύοντας την αξία της πρόληψης σε σχέση με τη θεραπεία του προβλήματος. Κι αν η σύγχρονη ιατρική έχει απολύτως υιοθετήσει το του Ιπποκράτους, οι συγκαιρινοί μας κυβερνώντες φαίνεται να το αγνοούν. Οι τελευταίοι μήνες αναδεικνύουν περίτρανα σε κρίσιμα πεδία ότι οποιαδήποτε εκ των υστέρων θεραπεία υπολείπεται σημαντικά της προνοητικής πρόληψης:

ΛΙΓΝΙΤΗΣ: Ο πρωθυπουργός από την Κοζάνη προανήγγειλε αύξηση της παραγωγής ενέργειας από λιγνίτη την επόμενη διετία, αυξάνοντας την εξόρυξη κατά 50% ώστε να μειωθεί βραχυπρόθεσμα η εξάρτηση από το φυσικό αέριο. Πώς όμως θα υλοποιηθεί αυτή η απόφαση; Το αναλυτικό πλάνο της απολιγνιτοποίησης της ΔΕΗ περιλάμβανε την απόσυρση λιγνιτικών μονάδων ισχύος περίπου 3,4 GW από το 2019 έως το 2023. Ετσι, η παραγωγή των λιγνιτικών μονάδων, σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία, έφτασε τα 3,6 τεραβάτ (TWh) το 2021, μειωμένη κατά 10% έναντι του 2020 που ήταν 4,0 TWh. Αντίστοιχα, ο συντελεστής συνολικής διαθεσιμότητας των λιγνιτικών σταθμών έφτασε, σύμφωνα πάντα με δημοσιευμένα στοιχεία, το 56,67%, μειωμένος κατά 8,6 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2020. Το 2021 οι συνολικές εκσκαφές στα ορυχεία του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας ανήλθαν σε 51,2 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ η παραγωγή λιγνίτη ανήλθε σε 8,6 εκατ. τόνους. Το 2019 οι συνολικές εκσκαφές στα ορυχεία του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας είχαν ανέλθει σε 129,5 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ η παραγωγή λιγνίτη σε 17,7 εκατ. τόνους. Δηλαδή μέσα σε μια διετία η παραγωγή λιγνίτη σημείωσε πτώση κατά 51,4%.

Οι προειδοποιήσεις για την κλιμακούμενη αύξηση των τιμών ενέργειας από το καλοκαίρι θα έπρεπε να είχαν κινητοποιήσει τους αρμοδίους μήνες νωρίτερα, τόσο ως προς την προεργασία για την επαναποκάλυψη λιγνιτικών πεδίων που είχαν εγκαταλειφθεί επί τριετία όσο και ως προς τη διαχείριση του ενεργειακού μας μείγματος. Αντ’ αυτού ο κ. πρωθυπουργός στη Βουλή δήλωνε ανακριβώς ότι το φυσικό αέριο παραμένει -μέχρι και μερικές μέρες πριν από τις δηλώσεις του από την Κοζάνη- η φτηνότερη επιλογή.

ΑΚΡΙΒΕΙΑ: Από τον Σεπτέμβριο μέχρι σήμερα υπήρχαν προειδοποιήσεις και προτάσεις για γενναίες δημοσιονομικές, ρυθμιστικές και ελεγκτικές παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας προς ανάσχεση του κύματος ακρίβειας που στραγγαλίζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις πολύ πριν από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία. Μάλιστα, τους τελευταίους μήνες έχουν πληθύνει οι καταγγελίες για υπερβολικά ή «ουρανοκατέβατα» κέρδη, αισχροκέρδεια, εναρμονισμένες πρακτικές και νόθευση του ελεύθερου ανταγωνισμού στην ενεργειακή αγορά. Η κυβέρνηση όλους αυτούς τους μήνες είτε διαψεύδει τα φαινόμενα αισχροκέρδειας και υπέρμετρων κερδών είτε παραπέμπει για τη λύση του προβλήματος στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενώ στις 18.3.2022, κυβερνητικές πηγές δήλωναν ότι «στην ελληνική αγορά δεν φαίνεται να υπάρχουν υπερκέρδη», ενώ ήδη από το καλοκαίρι φέρεται να υπάρχουν προτάσεις της ΡΑΕ για πλαφόν στις ρήτρες αναπροσαρμογής, που θα είχε αποδειχθεί σωτήριο για τους καταναλωτές.

Και σ’ αυτή την περίπτωση, οι προειδοποιήσεις για ρυθμιστικές ατέλειες, κερδοσκοπικά παιχνίδια, εναρμονισμένες πρακτικές και αισχροκέρδεια θα έπρεπε να είχαν κινητοποιήσει τους αρμοδίους μήνες νωρίτερα ως προς τα ενδεδειγμένα μέτρα (δημοσιονομικά, ρυθμιστικά, ελεγκτικά). Αντ’ αυτού η Ελλάδα προτίμησε να μην προχωρήσει σε φορολογικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις στην αγορά ενέργειας, όπως έκαναν άλλες χώρες της Ε.Ε. (φορολόγηση κερδών, παρέμβαση στη ρήτρα αναπροσαρμογής, έλεγχοι στη χονδρική), συγκεντρώνοντας όλες τις προσδοκίες της στις Βρυξέλλες παρά τις επανειλημμένες από το φθινόπωρο προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τα κράτη-μέλη να αναλάβουν δράση στο εσωτερικό.

ΑΓΩΓΟΣ EastMed: Στις 16.1.2022 από τις σελίδες της «Εφ.Συν.» είχα θέσει συγκεκριμένα ερωτήματα προς την ελληνική κυβέρνηση μετά τη δημοσιοποίηση του γνωστού εγγράφου του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών το οποίο χαρακτήριζε το πρότζεκτ του EastMed «μη βιώσιμο» και «πεδίο έντασης στην περιοχή». Επαναλαμβάνω σήμερα τα (επίκαιρα ξανά) ερωτήματα μετά το κατηγορηματικό «όχι» της υφυπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ για τον EastMed κατά την προχθεσινή συνέντευξή της:

Πίστεψε ποτέ η σημερινή κυβέρνηση πραγματικά στον αγωγό EastMed;

Αν ναι, φρόντισε να τον υπερασπιστεί εγκαίρως θωρακίζοντας το πρότζεκτ και αποσπώντας ισχυρές δεσμεύσεις, π.χ. στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών (πρόσφατη ελληνοαμερικανική αμυντική συμφωνία κ.λπ.);

Aν όχι, γιατί προχώρησε στην πανηγυρική υπογραφή με τυμπανοκρουσίες το 2020 τριμερούς διακρατικής συμφωνίας για τον EastMed, χαρακτηρίζοντας το έργο «ιστορικής σημασίας», καθιστώντας έτσι ενδεχόμενη ματαίωσή του πολύ πιο οδυνηρή και ταπεινωτική;

Ανεξάρτητα από τον εάν πίστεψε ή όχι στο έργο και το στήριξε ή όχι επαρκώς, φρόντισε τουλάχιστον να εξασφαλίσει ότι σε περίπτωση ματαίωσης, η Ελλάδα θα ελάμβανε κάποια ισχυρά ανταλλάγματα (π.χ. αμερικανική πίεση στην Τουρκία για συνυποσχετικό για τη Χάγη για υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ, άρση του casus belli, ευρωπαϊκές εγγυήσεις και ανταλλάγματα στο πλαίσιο μιας συνδιάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο);

Ανεξάρτητα επίσης από την υλοποίηση ή μη του έργου, φρόντισε να μην περιληφθούν σε διεθνή έγγραφα διατυπώσεις που θα τις βρούμε μπροστά μας στο μέλλον;

Και εν τέλει, τι σκοπεύει να κάνει πλέον η ελληνική κυβέρνηση σε σχέση με το έργο;

Είναι πλέον σαφές ότι η έλλειψη διορατικότητας χαρακτηρίζει και διέπει οριζόντια επιμέρους πτυχές της ενεργειακής και εξωτερικής μας πολιτικής τον τελευταίο καιρό. Δράσεις εκ των υστέρων είτε δεν αρκούν είτε δεν ωφελούν. Γιατί απλά η θεραπεία πάντοτε θα υπολείπεται της πρόληψης.

• O Νικόλαος Φαραντούρης είναι καθηγητής της Ευρωπαϊκής Εδρας Jean Monnet στο Δίκαιο Ενέργειας και Ανταγωνισμού και διευθυντής Μεταπτυχιακών στην Ενέργεια: Στρατηγική, Δίκαιο και Οικονομία στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Είναι σύμβουλος του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ.

Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών

Ειδήσεις σήμερα:

Πώς η Λεπέν έφτασε να απειλεί τον «ατσαλάκωτο» Μακρόν

Άνοιγμα Δραγασάκη στο ΚΙΝΑΛ από Δελφούς: «Βλέπω συγκλίσεις»

Χάσμα Μητσοτάκη – Σαμαρά, φόβοι στη ΝΔ για διαρροές προς τα δεξιά