Η Shell πάει στο… νησί

Οι περισσότεροι θα θυμούνται ίσως τις προφητείες προ-Brexit για τις μαζικές αποχωρήσεις πολυεθνικών εταιριών από το νησί. Αυτές τις ημέρες ωστόσο μια πολυεθνική που την γνωρίζουν ακόμα και τα μικρά παιδιά, αποφάσισε να ακολουθήσει αντίστροφη διαδρομή. Να εγκαταλείψει τη χώρα που αναφέρεται και στο όνομά της και να εγκατασταθεί για τα καλά στο Λονδίνο. H Royal Dutch Shell, η παγκόσμια εταιρία πετρελαιοειδών θα φύγει από τη Χάγη, απόφαση που αναμένεται να επικυρωθεί και τυπικά στις 10 Δεκεμβρίου από τους μετόχους της και θα εγκατασταθεί πλήρως στη μέχρι τώρα δεύτερη έδρα της στη βρετανική πρωτεύουσα.

H κυβέρνηση της Ολλανδίας δηλώνει έκπληκτη και προβληματισμένη, ενώ εκείνη του Μπόρις Τζόνσον πανηγυρίζει. Η «μετακόμιση» σχετίζεται φυσικά με το ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς, που προσφέρει η Βρετανία στον ολλανδοβρετανικό κολοσσό των υδρογονανθράκων, μετά την «απαλλαγή» της από τις δεσμεύσεις της ΕΕ.

Η Ολλανδία κατακρατεί φόρο 15% στα μερίσματα μετοχών εταιριών με έδρα στην επικράτεια της. Αντίθετα η Βρετανία δεν έχει τέτοιο φόρο. Ως τώρα η Shell προσπαθούσε να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα μέσω ενός διττού μετοχικού σχήματος. Οι κάτοχοι μετοχών “Α” λάμβαναν κανονικά μερίσματα και υπόκειντο στον ολλανδικό φόρο. Ωστόσο οι πληρωμές για τις μετοχές τύπου “Β” διανέμονταν μέσω ενός “Μηχανισμού Πρόσβασης Μερισμάτων”, ουσιαστικά μέσω ενός καταπιστεύματος στο νησί Τζέρσεϊ της Μάγχης, το οποίο απολαμβάνει ειδικού φορολογικού καθεστώτος, αποφεύγοντας έτσι την ολλανδική παρακράτηση φόρου.

Η διευθέτηση αυτή είναι μια από τις πολλές που έχουν συνάψει οι ολλανδικές φορολογικές αρχές σε εμπιστευτικές συμφωνίες με μεγάλες πολυεθνικές. Η νομιμότητά τους αμφισβητείται από ειδικούς σε φορολογικά θέματα με βάση το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εταιρία υποστήριξε ακόμα ότι μια ενιαία μετοχική δομή θα διευκολύνει μελλοντικά της σχέδια για αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και την μετάβαση της σε άλλους τομείς της βιομηχανίας της ενέργειας. Πάντως η Shell η οποία έχει ήδη αρχίσει να στρέφει τις δραστηριότητές της σε σημαντικό βαθμό σε τομείς της ανανεώσιμης ενέργειας αντιμετώπιζε και άλλα προβλήματα νομικού χαρακτήρα στην «πατρίδα» της.

Η απόφαση της Shell ακολουθεί μια ανάλογη της Unilever, η οποία μετέφερε επίσης πλήρως τη δική της έδρα από το Ρότερνταμ στο Λονδίνο, το καλοκαίρι του 2020 και ενισχύει τους φόβους στις Βρυξέλλες ότι το παράδειγμα τους θα ακολουθήσουν πιθανώς και άλλες επιχειρήσεις που εδρεύουν εντός της ΕΕ.

Με άλλα λόγια η χαιρεκακία κάποιων Ευρωπαίων αξιωματούχων, που προφήτευαν μαύρες μέρες για το Σίτυ του Λονδίνου, αποδεικνύεται τώρα εξαιρετικά βιαστική και τους γυρίζει μπούμερανγκ.