Το προσφυγικό διασύρει τη χώρα στα ξένα ΜΜΕ: “Η Ελλάδα ποινικοποιεί τη μετανάστευση, φυλακίζει ανθρώπους που βοηθούν”

Το πρόσφατο επεισόδιο με την ερώτηση της Ολλανδής δημοσιογράφου και την έντονη αντίδραση του πρωθυπουργού άγγιξε ευαίσθητες χορδές και αποκάλυψε καλά κρυμμένα μυστικά για τις επαναπροωθήσεις και τις πρακτικές Σαλβίνι που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στο προσφυγικό- μεταναστευτικό. Η Ελλάδα έχει πολλές φορές στο στόχαστρο διεθνών οργανισμών, όμως τα γεγονότα αυτά “δεν υπάρχουν” στη χώρα μας καθώς δεν περιλαμβάνονται στην “επίσημη” ειδησεογραφία.

Μία τέτοια περίπτωση είναι και η υπόθεση του 28χρονου Σομαλού αιτούντος άσυλο Mohammad Hanad Abdi, που καταδικάστηκε πρωτόδικα σε 142 χρόνια φυλάκιση. Το θέμα έφτασε μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο, με τους ευρωβουλευτές Στέλιο Κούλογλου και την Ιρλανδή ευρωβουλευτή της Αριστεράς, Clare Daly, να ζητούν μια “δίκαιη δίκη”.

Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, έχει αναδείξει την υπόθεση με καμπάνια του, στην οποία αναφέρει: … έσωσε 33 ανθρώπους στη θάλασσα, είναι δίκαιο να καταδικαστεί 142 χρόνια σε φυλακή;”, ενώ παράλληλα θίγει το ζήτημα της αντιμετώπισης αυτών των ανθρώπων, που προσπαθούν να βρουν ένα ασφαλές καταφύγιο.

Η πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή, στηρίζεται από 14 ακόμη ευρωβουλευτές από διαφορετικές πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (Σοσιαλιστές, Πράσινοι, Αριστερά), αλλά και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.

Εν συνεχεία, οι Στέλιος Κούλογλου και Clare Daly βρέθηκαν στο νησί της Χίου για να επισκεφθούν τον Μοχαμάντ στις φυλακές.

Ο Hanad Abdi, κατηγορήθηκε για παράνομη διακίνηση μεταναστών και είσοδο στη χώρα μας, αλλά και για το θάνατο δύο προσφύγων που επέβαιναν στη λέμβο. Όπως αναφέρει η καμπάνια “#fair_trial_4_Mohammad”, ο ίδιος έτυχε να βρίσκεται δίπλα στο πηδάλιο την ώρα που εγκατέλειψε ο διακινητής.

Παρόμοια ιστορία έχουν και δύο Αφγανοί που ήταν στην ίδια λέμβο, σε άλλο περιστατικό. Εκτίουν ποινή φυλάκισης 50 έτη ο καθένας. Πρόκειται για τους Akif Rasuli και Amir Zahiri 24 και 26 ετών αντίστοιχα, τους οποίους επίσης συνάντησαν οι δύο ευρωβουλευτές στις Δικαστικές Φυλακές Χίου.

“Και οι 3 είναι πολιτικοί πρόσφυγες που έφυγαν από τη χώρα τους. Και οι 3 έβλεπαν θάλασσα για πρώτη φορά. Και οι 3 είχαν πληρώσει μεγάλα ποσά. Και οι δύο βάρκες εγκαταλείφθηκαν από τους διακινητές. Ο Mohammad βρισκόταν κοντά στο πηδάλιο. Το ίδιο και οι δύο αφγανοί” ανέφερε ο Στ. Κούλογλου για τις παραπάνω περιπτώσεις. Οι Ευρωβουλευτές ανέφεραν πως θα συνεχίσουν την εκστρατεία τους, με ορόσημο – ημερομηνία την 17η Μαρτίου του 2022 όταν θα εξεταστεί η έφεση του Mohammad.

Στην υπόθεση των τριών αναφέρεται και εκτενές αφιέρωμα του Associated Press, με τίτλο: “Greece criminalizes migration, prosecutes helpers”.

Σύμφωνα με το άρθρο, και οι τρεις “καταδικάστηκαν επειδή οδηγούσαν φουσκωτές λέμβους που μετέφεραν τους ίδιους και άλλους μετανάστες, αφού λένε ότι οι λαθρέμποροι τους εγκατέλειψαν στο Αιγαίο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας”.

“Δεν πίστευα ότι η διάσωση ανθρώπων είναι έγκλημα” δηλώνει στο AP ο Hanad Abdi Mohammad. Ο ίδιος ανέφερε στην επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που επισκέφτηκε τους τρεις στη φυλακή την περασμένη εβδομάδα ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να οδηγήσει το σκάφος. Όπως σημειώνει, ο λαθρέμπορος τον ανάγκασε να αναλάβει, χτυπώντας τον στο πρόσωπο και απειλώντας τον με όπλο πριν εγκαταλείψει τη λέμβο σε θαλασσοταραχή.

“Θα το έκανα ξανά, αρκεί να σώσω ζωές” δήλωνε ο 28χρονος.

Το εκτενές αφιέρωμα του AP εστιάζει σε όσους επικρίνουν τη στάση της κυβέρνησης ως προς το μεταναστευτικό. “Οι επικριτές της κυβέρνησης στην Ελλάδα, αναφέρουν ότι οι υποθέσεις των τριών ανδρών, καθώς και οι διώξεις ή οι απειλές ποινικής δίωξης κατά των εργαζομένων σε ΜΚΟ, δείχνουν το διευρυνόμενο οπλοστάσιο τεχνικών που χρησιμοποιούν οι αρχές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες για να αποτρέψουν τους αιτούντες άσυλο”.

“Δεν είναι δυνατόν κάποιος που έρχεται να ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα να απειλείται με τόσο βαριές ποινές απλώς και μόνο επειδή αναγκάστηκε, λόγω περιστάσεων ή πιέσεων, να αναλάβει τη διαχείριση ενός σκάφους”, δήλωσε από τη δική του μεριά ο Αλέξανδρος Γεωργούλης, ένας από τους δικηγόρους που εκπροσωπούν τους τρεις φυλακισμένους στη Χίο.

Το AP κάνει αναφορά στη κατάθεση του Mohammad, ο οποίος ισχυρίζεται πως κάλεσε επανειλημμένα την τουρκική ακτοφυλακή, εκλιπαρώντας για διάσωση. Όταν όμως έφτασε, το τουρκικό σκάφος “περικύκλωσε” εκείνο των μεταναστών, στέλνοντας νερό στη λέμβο και ωθώντας το σταδιακά προς την Ελλάδα. Μέσα στο χάος, δύο γυναίκες έπεσαν στη θάλασσα και πνίγηκαν.

Η ελληνική ακτοφυλακή έσωσε τους μετανάστες, με τον 28χρονο να παραδέχεται ότι οδήγησε το σκάφος μετά την αποχώρηση του λαθρέμπορου.

Εν συνεχεία το AP κάνει αναφορά στη Σύρια Sarah Mardini, μετανάστρια και εθελόντρια σε ΜΚΟ, και στον Sean Binder που συνελήφθησαν το 2018 και κρατήθηκαν για μήνες με τις κατηγορίες του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, ενώ κρίθηκαν ύποπτοι για κατασκοπεία, με τους ίδιους να αρνούνται όλες τις κατηγορίες.

Όπως αναφέρει το AP, “δεν είναι μόνο η Ελλάδα που προχωρά σε τέτοιες πρακτικές. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γερμανία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Ολλανδία, η Ισπανία και η Ελλάδα έχουν κινήσει 58 έρευνες και νομικές διαδικασίες από το 2016 κατά ιδιωτικών φορέων που εμπλέκονται στην έρευνα και διάσωση.

“Είναι παράλογο να μας θεωρούν εγκληματίες. Δεν έχει σημασία ποιος είσαι, δεν αξίζεις να πνιγείς στη θάλασσα”, αναφέρει ο Binder μιλώντας στο AP.

Οι Binder και Mardini δικάζονται για κατασκοπεία, πλαστογραφία και παράνομη χρήση ραδιοσυχνοτήτων στις 18 Νοεμβρίου, στη Λέσβο. Αντιμετωπίζουν μέγιστη ποινή οκτώ ετών, που μπορεί να εξαγοραστεί, ενώ διερευνώνται και κακουργηματικές πράξεις που θα μπορούσαν να επιφέρουν ποινές ως και 25 χρόνια.

Ο Δημήτρης Χούλης, δικηγόρος στο νησί της Σάμου που εκπροσωπεί συχνά αιτούντες άσυλο, ανέφερε από τη δική του μεριά πως οι ποινικές διώξεις ή οι απειλές δίωξης αποσκοπούν εν μέρει στο να δυσχεραίνουν τη δράση ΜΚΟ που εστιάζουν στις παράνομες επαναπροωθήσεις μεταναστών, πριν προλάβουν να κάνουν αίτηση για άσυλο στη χώρα μας.

“Εκφοβίζουν τους διασώστες”
“Ο μόνος τρόπος να σταματήσουν οι ανθρωπιστικές οργανώσεις να παρακολουθούν τι συμβαίνει στο Αιγαίο είναι να ποινικοποιηθεί η διάσωση”, είπε ο Χούλης, ο οποίος μαζί με τον Γεωργούλη εκπροσωπούν τους τρεις άνδρες που διώκονται στη Χίο.

Το δημοσίευμα αναφέρει πως οι ελληνικές αρχές αρνούνται σθεναρά τις κατηγορίες για παράνομες απωθήσεις, και κάνει αναφορά στις δηλώσεις Μητσοτάκη στη Συνέντευξη Τύπου μαζί με τον Μαρκ Ρούτε, ότι η χώρα μας ακολουθεί μια “σκληρή αλλά δίκαιη” μεταναστευτική πολιτική.

“Οι περισσότερες υποθέσεις που αφορούν ΜΚΟ έχουν σκοπό περισσότερο να εκφοβίσουν”, υποστηρίζει ο Χούλης, σημειώνοντας ότι οι κατά κύριο λόγο παραμένουν στο στάδιο της έρευνας.

Το δημοσίευμα υπενθυμίζει τον ισχύοντα νόμο που θεσπίστηκε το 2014 στην Ελλάδα, βάσει του οποίου η λαθρεμπορία ανθρώπων διώκεται με 10 χρόνια φυλάκιση για κάθε λαθρεμπορία ή 15 χρόνια ανά άτομο εάν υπήρχε κίνδυνος για τη ζωή και ισόβια κάθειρξη εάν κάποιος έχασε τη ζωή του. Έκτοτε, όπως αναφέρεται, “οι λαθρέμποροι προσαρμόστηκαν γρήγορα. Αντί να μεταφέρουν οι ίδιοι τους ανθρώπους, έπεισαν ή ανάγκασαν τους επιβάτες τους να οδηγήσουν τις βάρκες, κάτι που επιβεβαιώνεται από πολυάριθμες μαρτυρίες αφιχθέντων αιτούντων άσυλο. Το αποτέλεσμα ήταν να προκύπτουν καταδίκες μεταναστών, ως λαθρέμποροι”.

Σημειώνεται πως στη περίπτωση του Binder αναφέρεται και δημοσίευμα του Guardian. Ο ίδιος θα αντιμετωπίσει τις κατηγορίες που θα του απαγγελθούν, μαζί με ακόμη 22 εργαζόμενους σε ΜΚΟ.

Αλλά και δημοσίευμα της Deutsche Welle αναφερόταν στην υπόθεση. Όπως έγραφε η γερμανική εφημερίδα, η πανδημία καθυστερεί τις διαδικασίες.

Τις εξελίξεις στην υπόθεση παρακολουθεί με ιδιαίτερη ανησυχία η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Η υπεύθυνη επικοινωνίας του διεθνούς οργανισμού στην Ελλάδα Στέλλα Νάνου δήλωσε στην DW ότι από το 2020 η αυστηρότερη στάση της Αθήνας στο προσφυγικό συμπίπτει με τις κατηγορίες σε βάρος των ελληνικών αρχών για παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων και μεταναστών στο Αιγαίο. Η Ύπατη Αρμοστεία προτρέπει τις ελληνικές αρχές να εξετάσουν τις “ανησυχητικές αιτιάσεις” και να εγγυηθούν ότι γίνεται σεβαστό το δικαίωμα στο άσυλο.

Η ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας για τη Sarah Mardini και τον Seán Binder
“Η δίκη δύο εθελοντών έρευνας και διάσωσης, που κινδυνεύουν με 25 χρόνια φυλάκιση για παροχή βοήθειας σε πρόσφυγες θα ξεκινήσει τελικά στις 18 Νοεμβρίου στη Λέσβο.

Η Sarah Mardini, μια 25χρονη Σύρια πρόσφυγας, και ο Seán Binder, ένας 27χρονος Γερμανός υπήκοος, αντιμετωπίζουν μια σειρά άδικες και αβάσιμες κατηγορίες που χρονολογούνται από το διάστημα που πέρασαν εθελοντικά εντοπίζοντας και σώζοντας σκάφη σε κίνδυνο στη Λέσβο.

Η Sarah είχε αρχικά φτάσει στη Λέσβο ως πρόσφυγας το 2015. Όταν η μηχανή του σκάφους στο οποίο επέβαινε χάλασε, η Sarah και η αδερφή της έσωσαν 18 συνεπιβάτες/ιδές τους σέρνοντας το βυθιζόμενο σκάφος σε ασφαλές σημείο. Αργότερα, επέστρεψε στην Ελλάδα και συνέχισε ως εθελόντρια σε μια ελληνική οργάνωση έρευνας και διάσωσης, όπου συνάντησε τον Seán, έναν εκπαιδευμένο δύτη. Η Sarah και ο Seán συνελήφθησαν το 2018 με πολλές κατηγορίες, όπως λαθρεμπόριο, κατασκοπεία, παράνομη χρήση ραδιοσυχνοτήτων και απάτη. Πέρασαν περισσότερες από 100 ημέρες στη φυλακή πριν αφεθούν ελεύθεροι με εγγύηση τον Δεκέμβριο του 2018.

«Η Sarah και ο Seán επιτελούσαν ανθρωπιστικό έργο διάσωσης ζωών, εντοπίζοντας σκάφη σε κίνδυνο στα ανοιχτά των ελληνικών ακτών και παρέχοντας στους/στις επιβαίνοντες/ουσες κουβέρτες, νερό κι ένα θερμό καλωσόρισμα. Οι κατηγορίες που αντιμετωπίζουν είναι φαιδρές και δεν θα έπρεπε ποτέ να δικαστούν», δήλωσε ο Nils Muižnieks, διευθυντής του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας.

«Αυτή η εμβληματική περίπτωση καταδεικνύει πόσο μακριά θα φτάσουν οι ελληνικές αρχές για να αποτρέψουν τους ανθρώπους από το να βοηθούν πρόσφυγες και μετανάστες/ριες. Το σταμάτημα των επιχειρήσεων διάσωσης δεν σταματά τους ανθρώπους από το να κάνουν επικίνδυνα ταξίδια, απλώς κάνει αυτά τα ταξίδια πιο επικίνδυνα».

Στις 18 Νοεμβρίου, η Shara και ο Seán θα δικαστούν για πλημμελήματα που μπορεί να επιφέρουν ποινή κάθειρξης έως και 8 ετών. Αντιμετωπίζουν επίσης κατηγορίες σε βαθμό κακουργήματος, όπως «λαθραία διακίνηση ανθρώπων», «απάτη», «συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση» και «ξέπλυμα χρήματος», οι οποίες, αν εκδικαστούν, μπορεί να οδηγήσουν σε φυλάκιση έως και 25 ετών.

Σύμφωνα με νομική γνωμοδότηση από τη νομική εταιρεία για τα ανθρώπινα δικαιώματα Leigh Day, έχουν σημειωθεί αρκετές σοβαρές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην υπόθεση του Seán μέχρι σήμερα. Ο Seán πλησίασε τη Leigh Day για να ζητήσει νομική συμβουλή σχετικά με τη νομιμότητα, βάσει του διεθνούς δικαίου, της σύλληψής του, της προφυλάκισής του και της προτεινόμενης δίκης για υποτιθέμενα αδικήματα που διέπραξε ενώ ήταν εθελοντής σε αποστολές έρευνας και διάσωσης για το ERCI.

Η Tessa Gregory, από τη δικηγορική εταιρεία Leigh Day, δήλωσε: «Με βάση τα στοιχεία που έχουμε δει, πιστεύουμε ότι υπήρξαν σοβαρές παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων του Seán από τις ελληνικές αρχές σε σχέση με την κράτησή του, τις κατηγορίες που του απαγγέλθηκαν και τις καθυστερήσεις στην εκδίκαση της υπόθεσής του. Η υπόθεση του Seán είναι σημαντική καθώς δείχνει μια ανησυχητική τάση ποινικοποίησης των υπερασπιστών/ριών των ανθρώπινων δικαιωμάτων που εργάζονται για αναγνωρισμένες ΜΚΟ οι οποίες επιδιώκουν να βοηθήσουν τους πρόσφυγες. Προτρέπουμε έντονα τις ελληνικές αρχές να επανεξετάσουν αμέσως την υπόθεση του Seán ώστε να αποτρέψουν τυχόν περαιτέρω παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων του. Πρέπει να επανεξεταστεί επειγόντως εάν η ποινική δίκη οφείλει να προχωρήσει».

«Ο νόμος μάς υποχρεώνει να βοηθάμε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα. Αυτό που κάναμε δεν ήταν ηρωικό, ήταν φυσιολογικό και οποιοδήποτε άλλο άτομο θα έκανε το ίδιο στη θέση μας. Τα πραγματικά θύματα των ευρωπαϊκών μεταναστευτικών πολιτικών είναι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες/ριες που αναγκάζονται να ρισκάρουν τη ζωή τους για να φτάσουν στην “Ευρώπη φρούριο”, δήλωσε ο Seán Binder.

Εκατοντάδες άνθρωποι όπως η Sarah και ο Seán έχουν αντιμετωπίσει ποινικές διώξεις σε όλη την Ευρώπη επειδή έκαναν ανθρωπιστική εργασία βοηθώντας πρόσφυγες και μετανάστες/ριες. Σε έκθεση του 2020, η Διεθνής Αμνηστία εξέθεσε τους πολυάριθμους τρόπους με τους οποίους οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν εφαρμόσει περιοριστικά, κυρωτικά και τιμωρητικά μέτρα κατά των ανθρώπων που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των προσφύγων και των μεταναστών/ριών. Το κάνουν αυτό μέσα από την κατάχρηση νόμων και πολιτικών, συμπεριλαμβανομένων των νομικά διφορούμενων και ασυνεπών κανόνων στο λεγόμενο «EU Facilitators’ Package». Δεκάδες διώξεις έχουν ασκηθεί κατά ατόμων και ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, στην Ιταλία, την Ελλάδα, τη Γαλλία και την Ελβετία.

Τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, οι ελληνικές αρχές αρνήθηκαν να άρουν την απαγόρευση ταξιδιού της Sarah Mardini, κάτι που σημαίνει ότι η Sarah δεν θα μπορέσει να παραστεί στην ίδια της τη δίκη.

Η Διεθνής Αμνηστία ανησυχεί βαθύτατα ότι η αδικία με τις χαλκευμένες κατηγορίες επιδεινώνεται περαιτέρω από την κατάφωρη παραβίαση των διεθνώς αναγνωρισμένων προτύπων δίκαιης δίκης, ιδίως του δικαιώματος να μη δικαζόμαστε ερήμην.

«Οι ζωές του Seán και της Sarah είναι σε αναμονή, και το μέλλον τους σε κίνδυνο, απλώς και μόνο επειδή επέδειξαν αλληλεγγύη και συμπόνια προς ανθρώπους που είχαν ανάγκη. Η Sarah και ο Seán δεν πρέπει να πληρώσουν το τίμημα για τη σκληρότητα της Ελλάδας στα σύνορα της Ευρώπης», δήλωσε ο Nils Muižnieks”.