Τα υστερόγραφα της ΕΣΣΔ

Τριάντα και πλέον χρόνια μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ ο απόηχος της ασύντακτης κατάρρευσής της στοιχειώνει την περιφερειακή αλλά και την παγκόσμια σταθερότητα.

Η Νότια Οσετία θα ξεκινήσει τις νομικές διαδικασίες για να ενσωματωθεί στη Ρωσία, μια ντε γιούρε επικύρωση της από το 2008 ντε φάκτο απόσχισής της από τη Γεωργία.

Ειλημμένη απόφαση του Κρεμλίνου ή πίεση προς τη Γεωργία να εξομαλύνει τις σχέσεις της με τη Ρωσία και σε αντάλλαγμα να δει την Αμπχαζία και τη Νότια Οσετία να θέτουν τέρμα στην απόσχισή τους έναντι διευρυμένης αυτονομίας;

Σε κάθε περίπτωση η Ρωσία έχει στερεώσει την επικυριαρχία της σε Γεωργία, Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν καθώς μπορεί ταυτόχρονα να εγγυάται την εδαφική τους ακεραιότητα και να αποτρέπει ή να καταστέλλει την έκρηξη και την αναζωπύρωση εθνικιστικών συγκρούσεων.

Πρόκειται για μια σταθεροποιητική συμβολή την οποία καμιά άλλη δύναμη δεν μπορεί να προσφέρει.

Εξ αντικειμένου δηλαδή τα ζωτικά συμφέροντα των τριών χωρών του Καυκάσου ταυτίζονται με αυτά της Ρωσίας.

Αλλωστε οι παραπάνω ισορροπίες έχουν βαθιές ρίζες στον 19ο και στον 18ο αιώνα, όταν η Ρωσία άρχισε να επεκτείνεται στον Καύκασο και να απωθεί τις δύο μεγάλες περιφερειακές δυνάμεις που ήθελαν να επεκταθούν στην ίδια περιοχή, την Περσία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Μια άλλη παγωμένη σύγκρουση που μπορεί να αναζωπυρωθεί από την επέκταση της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία είναι η αποσχισθείσα πριν από τριάντα χρόνια από τη Μολδαβία ρωσόφωνη περιοχή της Τρανσδνειστερίας η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στην Οδησσό.

Οταν το 1991 διαλύθηκε η ΕΣΣΔ πολλοί ήταν οι αναλυτές που προσέγγισαν την εξέλιξη ως κατάρρευση μιας αποικιακής αυτοκρατορίας.

Επρόκειτο για εσφαλμένη σύγκριση καθώς οι αποικιακές αυτοκρατορίες ήταν όλες υπερπόντιες, ενώ η συνεχής χερσαία επέκταση της Ρωσίας δημιουργούσε γεωπολιτικές και οικονομικές αλληλεξαρτήσεις η διάρρηξη των οποίων θα προκαλούσε ντόμινο αποσταθεροποίησης.

Με δεδομένο ότι η νέα σκληρή ψυχροπολεμική αντιπαράθεση της Δύσης με τη Ρωσία προβλέπεται μακράς διαρκείας, εύλογα τίθεται το ερώτημα αν οι ΗΠΑ θα ενεργοποιηθούν προς την κατεύθυνση αμφισβήτησης της ρωσικής επικυριαρχίας τόσο στον Καύκασο όσο και στην Κεντρική Ασία.

Αν η Ρωσία χάσει τον στρατηγικό έλεγχο του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας κερδισμένες δεν θα είναι οι ΗΠΑ και η Δύση αλλά η Τουρκία, το Ιράν και η Κίνα.