«Ξαναζεσταίνονται» οι αγωγοί αερίου, αλλά αντιστρέφονται οι ρόλοι στην Ανατολική Μεσόγειο

Ενώ Πούτιν και Μπάιντεν κονταροχτυπιούνται στη μεγάλη γεωπολιτική σκακιέρα, ο πρώτος με τον εκβιασμό «αέριο μόνο με ρούβλια» και ο δεύτερος προσπαθώντας να ρίξει την τιμή του πετρελαίου με τα στρατηγικά αποθέματα, στην ανατολική γωνιά της Μεσογείου παίζεται μια άλλη, μικρότερη παρτίδα σκάκι. Με διακύβευμα τους υδρογονάνθρακες και τους αγωγούς. Οι παίκτες είναι ήδη γνωστοί, αλλά το ύφος και οι τακτικές τους αλλάζουν.

Από τη στιγμή που οριστικοποιήθηκε η ευρωπαϊκή απόφαση απογαλακτισμού από το ρωσικό φυσικό αέριο, και με ανοικτό το ενδεχόμενο αυτό να γίνει ανά πάσα στιγμή βίαια (με ένα ενεργειακό εμπάργκο ή μια απόφαση του Κρεμλίνου να διακόψει τη ροή), το ενδιαφέρον για ξεχασμένα πιθανά κοιτάσματα και περιθωριοποιημένα project αναθερμάνθηκε. Έστω και επί χάρτου και με πολλά αντιφατικά μηνύματα.

Πρώτη η Αγκυρα, δια του Ερντογάν και του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, άνοιξε τη συζήτηση μεταφοράς αερίου από τα ισραηλινά κοιτάσματα του Λεβιαθαν στην Ευρώπη, μέσω Τουρκίας και ενός αγωγού 550 χιλιομέτρων και 1,5 δισ. δολαρίων.

Στη συνέχεια το Ισραήλ, το οποίο επενδύει με τον ίδιο ενθουσιασμό στο ξεπάγωμα των σχέσεων με την Τουρκία, το οποίο τον Μάιο θα πάρει και πανηγυρικό χαρακτήρα, μέσω της υπουργού Ενέργειας Καρίν Ελχαράρ, «γείωσε» ευγενικά το σενάριο αυτό, δηλώνοντας αφενός ότι δεν είναι αυτονόητα εφικτό οικονομικά, αφετέρου ότι οποιαδήποτε κίνηση «δεν μπορεί να στρέφεται ενάντια στη στρατηγική συνεργασία του με την Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Κύπρο». Η αμερικανική Chevron, που συνδιαχειρίζεται το ισραηλινό κοίτασμα υδρογονανθράκων, απέφυγε οποιοδήποτε σχόλιο για τους σχεδιασμούς, ενώ παραδόξως ήρθε ο ίδιος ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου να τους ψαλλιδίσει, δηλώνοντας μόλις χθες ότι το σχέδιο ενός τουρκοισραηλινού αγωγού δεν είναι εφικτό άμεσα.  Γιατί άραγε;

Στην Ελλάδα, αντίστοιχα, ξαναζεστάθηκε η συζήτηση για τον αγωγό EastMed, το σχέδιο των 3.000 χιλιομέτρων και των 6 δισ. δολαρίων για μεταφορά του ισραηλινού αερίου μέσω Κύπρου και Ελλάδας προς την Ευρώπη. Τον περασμένο Ιανουάριο είχε δεχθεί σχεδόν θανάσιμο πλήγμα, όταν οι Αμερικανοί δήλωσαν την απόσυρση του ενδιαφέροντός τους. Αυτό δεν φαίνεται να έχει αλλάξει, καθώς ο αμερικανός πρέσβης στην Ελλάδα Τζέφρι Πάιατ επανέλαβε προ ημερών ότι οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένες στην διασύνδεση των ενεργειακών πηγών στην Ανατολική Ευρώπη για να απεξαρτηθούν οι χώρες από το ρωσικό αέριο, εξ ου και η συμφωνία για πρόσθετες ποσότητες αμερικανικού LNG, αλλά επέμεινε ότι το σχέδιο για τον EastMed είναι κοστοβόρο, ενώ η κατασκευή του απαιτεί πάνω από 10 χρόνια. Ποιες είναι οι εναλλακτικές για την Ελλάδα, κατά τον Πάιατ, εκτός από το αμερικανικό LNG; Η ηλεκτρική διασύνδεση με την Αίγυπτο και ο νέος σταθμός υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη. Την «αμερικανική» Αλεξανδρούπολη, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και πιθανότητες για την κατάληξη του διαγωνισμού πώλησης του λιμανιού, στις αρχές Μαΐου.

Στον αμερικανό πρέσβη απάντησε η IGI Poseidon, η κοινοπραξία ΔΕΠΑ και Edison, υπενθυμίζοντας ότι ο σχεδιασμός κατασκευής του έργου προβλέπει μόνο 4 χρόνια. Αλλά και ο επικεφαλής της ιταλικής Edison, Νικόλα Μόντι, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα 24Ore τάχθηκε υπέρ της επαναπροώθησης του αγωγού EastMed, τονίζοντας ότι η γεωπολιτική του σημασία είναι σημαντικότερη από την  τεχνική και οικονομική δυσκολία του.

Ακριβώς το αντίθετο απάντησε προ δύο ημερών ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών Αλέξανδρος Παπαϊωάννου σε ερώτηση για τον EastMed: «Tο ζήτημα είναι οικονομικό, δεν είναι γεωπολιτικό», λέει το ΥΠΕΞ.  Ωραία. Βάσιμα, λοιπόν, μπορεί κανείς να υποθέσει ότι την τριμερή συνάντηση των ΥΠΕΞ Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου- δηλαδή της στρατηγικής συμμαχίας του EastMed-, την ερχόμενη Τρίτη, στην Αθήνα, θα την απασχολήσουν οι εναλλακτικές χρηματοδότησης του σχεδίου. Το ότι την ίδια μέρα ο κ. Δένδιας θα συναντήσει και την αμερικανίδα υφυπουργό Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ που επισκέπτεται επίσης την Αθήνα χαρακτηρίζεται σύμπτωση από την κυβέρνηση.

Αυτό που σίγουρα δεν είναι σύμπτωση είναι το γεγονός ότι στη νέα ενεργειακή παρτίδα σκάκι στην ανατολική Μεσόγειο όλοι οι παίκτες, ακόμη και η θορυβώδης μέχρι προ λίγων μηνών Αγκυρα, κρατάνε χαμηλό προφίλ και μικρό καλάθι. Γιατί άραγε; Πιθανότατα γιατί οι απρόσμενες επανασυνδέσεις που έχει προκαλέσει η ουκρανική κρίση ευνοούν δεύτερες σκέψεις για συνέργειες και συνεκμεταλλεύσεις στους υδρογονάνθρακες της Αν. Μεσογείου. Κι έτσι, οι σημερινές τριμερείς στρατηγικές συνεργασίες, θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πολυμερείς.

Το παράδοξο της ιστορίας είναι πως η αμερικανική ηγεσία κάθε άλλο παρά ευνοεί μια τέτοια προσέγγιση, ενώ το Κρεμλίνο, άθελά του, την έχει υποκινήσει.

Διαβάστε επίσης:

Τα διλήμματα της Δύσης και τα στοιχήματα για τις επόμενες κινήσεις Πούτιν

Ο Πούτιν «πάτησε το κουμπί»: Πληρώστε σε ρούβλι ή σταματά η παράδοση αερίου

Το πολιτικό κόστος της ακρίβειας κάθε μέρα αυξάνεται και δεν θα είναι… παροδικό