Το τέλος του «Τέλους της Ιστορίας» και η έναρξη του «Τέλους της Γεωγραφίας»

Τι φαίνεται ότι ακολουθεί μετά το τέλος της προηγούμενης παγκοσμιοποίησης και τον πόλεμο που την σηματοδοτεί.

Του Γιάννη Χατζηχρήστου

Αν κάτι αξίζει να καταγραφεί από το 2021 στην συλλογική ιστορική μνήμη, αυτό ίσως να είναι τέσσερά σημαντικά παγκόσμια γεγονότα, που η προσοχή μας εδώ, δεν τα πέρασε ούτε καν στα ψιλά. Κοιτάμε ως γνωστόν παραδοσιακά την Γιαδικιάρογλου που κοιτάζει την Πετροβασίλη.

🔹Το πρώτο θα ήταν η επίσημη ανακήρυξη από τον Biden του τέλους της απόλυτης κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού και των trickle down economics. Αναμενόμενο από πολλούς από το 18, προφανές για περισσότερους (εκτός των εγχώριων ζαβών που μας κυβερνούν) μετά την αποτυχία διαχείρισης της πανδημίας στην Δύση και την θεαματική εγκατάλειψη όλων των σχετικών νεοφιλελε δογμάτων ως ανίκανων. Επισημοποιήθηκε ως παγκόσμια πολιτική στην σύνοδο των G7 στην Κορνουάλη με τις Ρωσια και Κίνα απούσες.

🔹Η ιστορική ήττα του νεοφιλελευθερισμού σηματοδοτήθηκε και συμβολικά με το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών στην Χιλή. Στην χώρα όπου πρωτο-εφαρμόστηκαν οι επικίνδυνοι δογματισμοί των νεοφιλελέ δια της δικτατορίας του Πινοσέτ, η ήττα του πολιτικού του επιγόνου από ένα εγγόνι της Χιλιανης παράδοσης του Αλλιεντε, έναν 35χρονο ακτιβιστή, δείχνει να επιβεβαιώνει το προηγούμενο.

🔹Το τριτο θα ήταν κάποιο Great Reset, όρος του WEF που υιοθετήθηκε στο Davos του 20, και που υποδηλώνει την αποδοχή του καπιταλισμού για το τέλος της ιστορίας της προηγούμενης παγκόσμιοποίησης και την έναρξη της επόμενης. Ελάχιστη φαίνεται ότι θα έχει όμως σχέση με κάποιο ουσιαστικό και καθολικό Πράσινο Deal, όπως πίστεψαν πολλοί!

Ο λόγος : Δεν είναι δυνατή, ακόμα, η απόλυτη απανθρακοποίηση της ενέργειας με το πέρασμα στην εποχή του πρασίνου υδρογόνου. Θέμα φυσικής, τεχνολογίας και μερικών απαραίτητων σπάνιων μετάλλων σε ικανές ποσότητες για να κινηθεί ο πλανήτης μόνο με ΑΠΕ. Και αυτά δεν αλλάζουν, όσο και να το θέλουν πολιτικοί και τα παπαγαλάκια τους. Τελεία.

Το Global Reset όμως τελικά αφορά την δημιουργία πολλών πόλων οικονομικής ισχύος βάζοντας σταδιακά τέλος και στην μονοκρατορία του δολαρίου, που ξεκίνησε το 71, αυτό που δεν μπορεί να δει ακόμα η Πετροβασίλη του εδώ Νεοφιλελευθερισταν. Και είναι ο κύριος λόγος της αποδοχής του τέλους του “τέλους της Ιστορίας”, με το πρόσφατο ανάθεμα/κήρυξη τέλους του Biden στην νεοφιλελέ εποχή που ολοκληρώθηκε, με damage controls των πολιτικών Τραμπ, που απλώς επιτάχυνε το τέλος. Και ίσως και την σηματοδότηση του τέλους και του ατελούς ευρώ που θα ακολουθήσει το δολάριο, ανίκανο να το υποκαταστήσει, λόγω και κανόνων παραγωγής και διάθεσης τους, όπως τους επέβαλε το νεοφιλελέ Δόγμα, ιδιαίτερα το γερμανικής κοπής σε ότι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι ακόμα στεγνά νομισματική.

🔹Το τέταρτο θα είναι η έναρξη μιας ενεργειακής κρίσης που ξεκίνησε τον Ιούνιο, όταν η ΕΕ προσπάθησε να αγνοήσει τους νόμους της φυσικής που τεκμηριώνουν την προηγούμενη παράγραφο. Με αποτέλεσμα να προκληθεί πρόβλημα ασφάλειας και απειλών και μια εισβολή στην Ουκρανία δυο μήνες μετά το έμπα του 22.

Όμως είναι, κατά την γνώμη μου, λάθος να πιστεύει κάποιος ότι μόνο με την απλή επανάληψη των ιδίων γνωστών Κεϋνσιανών πολιτικών, που δούλεψαν στην κρίση των δεκαετιών 30-40, θα έχουμε πάλι τα ίδια καλά αποτελέσματα και επανάληψη με μια από τα ίδια όπως τα προηγούμενα 75 χρόνια. Έχει και άλλες φάσεις το ματς, που δεν τελείωσε ακόμη για να πούμε “επιτέλους, η ιστορία επέστρεψε”!

Ας δούμε, επί τροχάδην στο (αναγκαστικό) σεντόνι τι είναι και αυτό που δεν φαίνεται, με πρώτη ματιά, και θα καθορίσει τις εξελίξεις που θα εξηγούν και τα “γιατί” ενός πολέμου στην Ουκρανια και τις μυωπικές αντιδράσεις της Δύσης, που όλα δείχνουν ότι τελικά “”πυροβόλησε το πόδι της”.

✔️Οι βίαιες κοινωνικές αλλαγές που προκλήθηκαν κατά την διάρκεια των lockdowns (στροφή στην τηλε-εργασία, την τηλε-εκπαίδευση, το τηλε-εμπόριο, την τηλ-γειτονιά των social media, την τηλ-διασκέδαση κλπ) μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημ, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα υποχωρήσουν στην προ Covid19 “κανονικότατα” μετά την εποχή των lockdowns! Κατ εξοχη αλλάζουν την φύση της εργαειας σε ένα υβριδικό μοντέλο με κύριο χαρακτηριστικό του την κατάργηση της έννοιας του γεωγραφικού χώρου.

Το παράθυρο ευκαιριών Overtone που τους δόθηκε για να αναπτυχθούν ήταν τέτοιο που, δείχνει ότι θα παραμείνουν ως κυρίες μορφές οργάνωσης της εργασίας και όλων των άλλων ανθρωπίνων δραστηριοτήτων και μετά! Το επεσήμανε έγκαιρα ο Harrary στην έναρξη της κρίσης , αλλά του κόλλησαν και αυτού μια ταμπέλα και αγνοήθηκε το συνολικό γεγονός όλων αυτών των τεκτονικών αλλαγών ως ασήμαντο.

✔️Αυτό το νέο δεδομένο, συνδέεται πολύ και με την ανάδειξη και δύο τελείως ασύμβατων μεταξύ τους νέων τεχνολογιών:

🔹Της τεχνητής νοημοσύνης επί των big data, συνήθως αυθαίρετα συλλεγμένα από τεράστιες ΙΕΡΑΡΧΙΚΕΣ δομές τεχνολογικών κολοσσών, και
🔹Οι τεχνολογίες blockchain, που αναδύθηκαν αρχικά από τα κρυπτονομίσματα, αυτά που επινοήθηκαν για να αντέχουν σε οικονομικές κρίσεις το 09, και τώρα κατακτούν το ένα μετά το άλλο τα πεδία εφαρμογών μέσω της ΑΠOΚΕΝΤΡΩΣΗΣ – decentralization.

Αυτά τα δύο, μαζί με την ρομποτική και τις τηλεπικοινωνιες/internet of things εντός της τρίτης γενιάς του internet, το web3.0, και η ενεργειακή στήριξη στο φυσικό αέριο, ως μεταβατικό στρατηγικό καύσιμο, ορίζουν το τεχνολογικό πεδίο διαμόρφωσης των συνθηκών για όλες τις εξελίξεις στην μετά-νεοφιλελε εποχή.

Σε αυτή την εποχή που σκιαγραφείται έτσι, η εικόνα αυτού του ποστ, ενός διχοτομημενου κόσμου, ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΠΛΑΣΤΗ. Φαίνεται ότι από το τέλος του ” τέλους της ιστορίας”, της φράσης του Φουκουγιαμα που σηματοδότησε την έναρξη της προηγούμενης παγκόσμιοποίησης, περάσαμε στο “τέλος της γεωγραφίας”!

Να γιατί:
Το πιο σοβαρό επίδικο από την εφαρμογή τους, η δημοκρατία με την επανεμφάνιση ενός μεταλλαγμένου νεοφιλελευθερισμού 2.0 πάνω στην αποδυνάμωση των δομών και της δημοκρατίας αλλά και του κράτους. Ο διαρκής πόθος των νεοφιλελέ μπορεί να επανακάμψει αν δεν υπάρξει τώρα αντίλογος.

🔸Η κυριαρχία του πρώτης τεχνολογίας της τεχνητής ευφυΐας ανεξέλεγκτα, δημιουργεί ισχυρούς κινδύνους επικράτησης αυταρχικών πολιτικών και καθεστώτων, με πολύ πιθανή και την διεύρυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων, τοπικά και παγκόσμια, σε ακόμα πιο εξτρεμιστικά επίπεδα. Οι ανισότητες αυτές ενισχύονται και πολλαπλασιάζονται από το κόστος της λεγόμενης “πράσινης μετάβασης” σε βάρος των συνήθως φτωχών αλλά και από τις νέες ανισοτητες που μπορούν να ενταθούν από 5ην καθολική ψηφιοποίηση των πάντων.

🔸Η δεύτερη τεχνολογία , η των blockchain που λειτουργεί αντίρροπα της προηγούμενης, για να ανθίσει και να επικρατήσει καθολικά, προϋποθέτει την λειτουργία και ισχυρών τοπικών κοινωνιών και κινημάτων, που θα μπορούν να δρουν glocally μέσω και κάποιων, απροσδιόριστων ακόμα, μηχανισμών συντονισμού τους.

Το decentralization που φέρει ως αποτέλεσμα στην οργάνωση των πάντων δεν είναι καθόλου απλό και τεχνοκρατικό θέμα αλλά βαθύτατα πολιτικό. Ίσως μέσω ισχυρών δομών κοινωνικής οικονομίας ή κάποιων άλλων, άγνωστων σε εμένα.

Συντονισμού τόσο μεταξύ τους όσο και με διεθνείς οργανισμούς, όπως ο ΟΗΕ, ο FAO, ο ΟΟΣΑ, το ΔΝΤ, ο ΠΟΥ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, ο IMO κλπ. Που όμως και όλοι αυτοί, θα πρέπει να “μεταλλαχθούν” όμως και αυτοί ριζικά, αποβάλλοντας τις πρακτικές και τα αποτυχημένα δόγματα της εποχής που έληξε, για να μπορούν να συμβάλουν στην επίλυση των κρίσιμων παγκόσμιων προβλημάτων ως συντονιστές.

Και όχι ως ανεξέλεγκτα κέντρα λήψης αποφάσεων ερήμην όλων, για προβλήματα οπως πχ η επισιτιστική ασφάλεια, η διαχείριση των πόρων του πλανήτη, η υγειονομική ασφάλεια έναντι νέων κρίσεων που είναι βέβαιο ότι θα έρθουν, η ενεργειακή μετάβαση σε πιο φιλικά στο περιβάλλον καύσιμα, η κλιματική αλλαγή, αλλά και η άμβλυνση των αντιθέσεων από το χάσμα πλούσιων και φτωχών περιοχών. Τα προβλήματα δηλαδή που δεν κατάφερε να λύση ο νεοφιλελευθερισμός, αποτυγχάνοντας τελείως.

🔸Τα κράτη, ως συνήθως, και ανάλογα από την έκβαση της μάχης στο κοινωνικό και τεχνολογικό επίπεδο και στο εσωτερικό τους, θα συνταχθούν σε κάποιον από περισσότερους από δύο νέους κύριους γεωπολιτικούς πόλους απο την Κινα ή τις ΗΠΑ εντός ενός τρίτου, που διαπερνά τα πάντα.

🔸Το internet ως κύριο πεδίο συγκρούσεων. Ο κάθε ένας από αυτούς τους πόλους, έχει η θα έχει διαφορετικό μείγμα επικράτησης των δύο νέων αρχιτεκτονικών οργάνωσης. Του ultra συγκεντρωτικού-αυταρχικού έναντι του αποκεντρωμένου και οιωνοί δημοκρατικού.

✔️Ως εκ τουτων, η απόλυτη ήττα του νεοφιλελευθερισμού ως όρος επιβίωσης του πλανήτη, δεν οδηγεί αυτόματα και στο “τέλος του τέλους της Ιστοριας” που πρόβλεψε ο Φουκουγιάμα, όσο η Αριστερά δεν έχει ακόμα πρόταση παρέμβασης και σε αυτά τα τεκταινόμενα! Τόσο στα πιο πάνω όσο και στον “πόλεμο των ψηφιακών νομισμάτων”, τον βασικό μηχανισμό δηλαδή που θα καθορίσει την νέα οικονομική γεωγραφία αλλά και τον ιμάντα χρονισμού των τοπικών κοινωνιών και των τοπικών η κλαδικών νομισμάτων τους, που θα τις χρηματοδοτουν, με το global γίγνεσθαι, είτε ως ο ιμάντας νεας υπερσυσσωρευσης ψηφιακών παγίων από τις σημερινές ελίτ.

Φαντάζεσαι αυτός ο ιμάντας να είναι κάτι σαν το diem του Ζουκι, και το αυταρχικό ήδη Facebook η κύρια πλατφόρμα εμπορίου του πλανήτη;

Αλλά η Αριστερά δυστυχώς, πλην μεμονωμένων εξαιρέσεων, πάσχει σήμερα και από σοβαρή άγνοια και για την φύση της τρέχουσας κρίσης, που εμπεριέχει και το σπέρμα της επόμενης, αν κυριαρχήσουν πάλι οι ίδιοι που κέρδιζαν στις προηγούμενες δεκαετίες και επιβάλουν χωρίς αντίσταση και οργάνωση και τεχνολογίες και μέσα συναλλαγών κατά το δικό τους συμφέρον. Εξωθώντας έτσι τα πάντα σε ένα αυταρχικό κόσμο άνευ προηγουμένου!

Ο λόγος της έλλειψης της Αριστεράς , κατά την γνώμη μου:

Μία καθυστερημένη συνιστώσα της, όχι μόνο εδώ που κρατάει ομπρέλα για να μην βλέπει, ακόμα βάζει πλάτη για να στηριχθεί ο μεγάλος ένοχος της σημερινής κρίσης , που θα είναι και ο μεγάλος χαμένος της νέας παγκόσμιοποίησης που αναδύεται, παρά την προσπάθεια που κάνουν τώρα για να εισάγουν δικά τους κρυπτονομίσματα. Οι Τράπεζες.

Και κρύβεται αυτή η, ας-την-πούμε-Αριστερά πίσω από ουτοπίες “πράσινης ανάπτυξης” που αγνοούν όμως όλη την πιο πάνω νέα πραγματικότητα, όπως ελπίζουν κάποιοι να δικαιολόγηθεί, κάπως, εκείνο το “Αριστερό” μόνο με κλασσικές Κεϋνσιανες συνταγές.

Η εγχώρια, ακόμα πιο άτολμη, να μην θελει ακόμα να συμπεριλάβει ως κομβική μεταρρύθμιση την σοβαρή μείωση του χρόνου εργασίας χωρίς μειώσεις αποδοχών ή να συμπεριλάβει, στα σοβαρά, την Κοινωνική Οικονομία στα πλάνα της, όσο ο Τσίπρας δίνει μόνος του την μάχη για την αλλαγή του συμφώνου σταθερότητας, χωρίς σχέδιο και σύγχρονης νομισματικής πρότασης που θα ενισχύει τους πολλούς εντός μιας συνθήκης επί των κοινωνικών συγκλισεων…

Τα κλασικά Κεϋνσιανά των ακαδημαϊκών, δεν αρκούν! Είναι όπως λέμε στα μαθηματικά, μια αναγκαία αλλά όχι και ικανή συνθήκη!

Πράττειν άλογα ή λογικά;

Από αυτή την απάντηση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό και το πως θα ξεπεράσουμε με ρεαλισμό τις τρέχουσες κρίσεις, αποτέλεσμα των πιο πάνω διεργασιών, και το τι θα λέμε ως αξιομνημόνευτο του χρόνου τέτοια εποχή.

Ελπίζω να μην είναι απλώς ένας πόλεμος στην Ουκρανία και κάτι επακόλουθες καταρρεύσεις συστημάτων.

Ας ειναι οι καταρρεύσεις των αναποδεικτων δοξασιών, όπως αυτές με τις οποίες πορευόμαστε μέχρι τώρα.