Έρευνα: Η Gen-Z δεν χωράει σε «κουτάκια» – Τι την απασχολεί

Η έρευνα Gen Z Voice ON που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο για την Ερευνα και την Κοινωνική Αλλαγή Eteron σε συνεργασία με την εταιρεία aboutpeople και δημοσιεύει σήμερα η «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» αποτελεί την πρώτη στην Ελλάδα που εστιάζει αποκλειστικά στη συγκεκριμένη γενιά (πραγματοποιήθηκε σε δείγμα νέων 16-25 ετών), ανοίγοντας ένα παράθυρο στον μυστηριώδη κόσμο της.

Μυστηριώδη γιατί αναπτύσσεται σε μεγάλο βαθμό μπροστά σε μια οθόνη. Σύμφωνα με την έρευνα, το 51,6% των νέων αυτής της γενιάς περνάει 5-10 ώρες καθημερινά στο Διαδίκτυο, με ένα 10,6% να περνάει περισσότερες από 10 ώρες.

Οι έρευνες και τα δημοσιεύματα για τη γενιά Ζ ή Generation Z, ή ακόμα πιο σύντομα Gen-Z ξεκίνησαν από τις ΗΠΑ. Αφορούν όμως πλέον όλο και περισσότερες χώρες, χαρτογραφούν τάσεις και συμπεριφορές στις πολύ νεαρές ηλικίες, περίπου 16 ως 22 ετών, με μικρές αποκλίσεις. Οι έφηβοι και οι νεαροί ενήλικες είναι η αγαπημένη ομάδα-στόχος των γκουρού του ψηφιακού μάρκετινγκ, καθώς περνούν περισσότερες ώρες από κάθε άλλη γενιά στο διαδίκτυο.

Οι διεθνείς έρευνες μιλάνε για μια γενιά αγχωμένη, διαρκώς καλωδιωμένη, με ρευστές ταυτότητες, λιγότερο προσκολλημένη στα έμφυλα στερεότυπα από τις προηγούμενες, περισσότερο πολύχρωμη και πολυ-πολιτισμική. Μια γενιά που μολονότι την έχουν κατηγορήσει ως επιφανειακή, παίρνει θέση σε κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα, από τη ρατσιστική βία, τις κοινωνικές διακρίσεις και την παγκόσμια ανισότητα και κάνει υπόθεσή της το μέλλον του πλανήτη, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.

Πρόκειται για ευσεβείς πόθους των πιο προοδευτικών από τις μεγαλύτερες γενιές, που ελπίζουν οι νέοι να πετύχουν εκεί που οι ίδιοι απέτυχαν; Η μήπως για τους φόβους των συντηρητικών που βλέπουν στους νέους αυτό που φοβούνται; Τίποτα από τα δύο. Η γενιά Ζ, όπως οι προκάτοχοί της, ανακαλύπτει ακόμα τον εαυτό της, διατηρώντας το προνόμιο να μας εκπλήξει.

Η μεγάλη παρανόηση

Τα στοιχεία πάντως διαλύουν μια μεγάλη παρανόηση. Η «αποσύνδεση» από την πραγματικότητα, έστω την offline ζωή, δεν σημαίνει αδιαφορία. Οι νέοι και οι νέες της Gen Z σε ποσοστό 55% δηλώνουν ότι παρακολουθούν πολύ ή πάρα πολύ την επικαιρότητα.

Το 51,6% περνάει 5-10 ώρες καθημερινά στο Διαδίκτυο – Μολο- νότι σε ποσοστό 75% αποφεύγουν τις αναρ- τήσεις πολιτικού περιεχομένου, παίρνουν θέση για τα θέματα που τους απασχολούν.

Οπως αναμενόταν, βασικές πηγές ενημέρωσης αναδεικνύονται τα ενημερωτικά σάιτ και τα κοινωνικά δίκτυα. «Δύο από τους βασικότερους λόγους για αυτό είναι, πρώτον, η δυνατότητα που τους δίνει η τεχνολογία να εξατομικεύσουν την κατανάλωση των ειδήσεων, και δεύτερον, ο πρακτικός χαρακτήρας των κινητών συσκευών», σχολιάζει στην «Κ» η αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Bournemouth και μέλος της ερευνητικής ομάδας, Αναστασία Βενετή. Ενας ακόμα λόγος είναι και η πολλάκις αποτυπωμένη δυσπιστία αυτής της γενιάς απέναντι στα παραδοσιακά ΜΜΕ.

Η έρευνα του Eteron επιβεβαιώνει ότι οι πιο δημοφιλείς εφαρμογές ανάμεσα στους νέους στην Ελλάδα είναι το Instagram και το Facebook/Messenger ως προς τη γενική χρήση (74,9% και 46,7%). Το 63% ακολουθεί influencers, αλλά το 79,1%… δεν ακολουθεί πολιτικούς και πολιτικά κόμματα. «Η γενιά Ζ προτιμά τα εξεικονιστικά μέσα, όπως το Instagram, καθώς αυτά της προσφέρουν την ικανότητα να εκφραστεί πολυμεσικά, με συνδυασμό εικόνας, βίντεο και κειμένου. Εδώ παρουσιάζεται μια τεράστια ευκαιρία από την πλευρά πολιτικών φορέων και θεσμών να αξιοποιήσουν αυτές τις πλατφόρμες για να επικοινωνήσουν με τους νέους», λέει η κ. Βενετή. «Αυτό όμως προϋποθέτει πως θα παραγάγουν σωστό εικονιστικό περιεχόμενο το οποίο θα είναι ικανό να τραβήξει την προσοχή του στοχευόμενου κοινού. Πολλοί πιστεύουν πως μια φωτογραφία αρκεί. Αυτό είναι λάθος και προς επιβεβαίωση αυτού βλέπουμε και ένα χαμηλό σχετικά ενδιαφέρον των νέων να τους παρακολουθήσουν στα social media. Σε μια γενιά που μεγάλωσε με υψηλής ποιότητας γραφιστικά, οι λεπτομέρειες μετράνε. Η οπτικοποίηση της πληροφορίας είναι πλέον ένα εργαλείο αρκετά διαδεδομένο που διευκολύνει την κατανόηση πολύπλοκων πληροφοριών και κατά συνέπεια αυξάνει την κατανάλωση πληροφορίας την οποία ο χρήστης θα προσπερνούσε σε άλλη περίπτωση. Ενα τέτοιο επιτυχημένο παράδειγμα αποτελεί η χρήση κόμικς και infographics στην επικοινωνία θεμάτων υγείας στη Μεγάλη Βρετανία».

Πηγές ενημέρωσης

Οι νέοι πάντως παραμένουν επιφυλακτικοί ως προς τις διαδικτυακές πηγές ενημέρωσης. «Ως πιο εξοικειωμένοι με το Διαδίκτυο είναι και πιο προσεκτικοί με τη χρήση του». Την εμπιστοσύνη τους σε θέματα επικαιρότητας κερδίζουν οι ειδικοί επιστήμονες (61,8%), η οικογένεια (49,4%) και οι φίλοι (39,5%). Σε μεγάλο ποσοστό (74,7%) θεωρούν ότι έχουν την ικανότητα να εντοπίζουν μια ψευδή είδηση.

Μολονότι σε ποσοστό 75% αποφεύγουν τις αναρτήσεις πολιτικού περιεχομένου, παίρνουν θέση για τα θέματα που τους απασχολούν. Για παράδειγμα, σε ποσοστό 60% δηλώνουν ότι ανησυχούν πολύ για την κλιματική αλλαγή, το 86,9% αναφέρει ότι συμφωνεί με τη λογική και τους στόχους του ελληνικού #MeToo, ενώ ένα 72,2% συμφωνούσε με το hashtag #δενειναιαθώοι που αφορούσε τη δίκη της Χ.Α. Σε συντριπτικό ποσοστό (84%), τέλος, δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν στις επόμενες εκλογές.

Τα παιδιά με τα χίλια πρόσωπα

Είναι μια γενιά που έχει προσγειωθεί απότομα και από πολύ νωρίς. Δεν έχει να κάνει με τη δική τους αξία ή μόρφωση, αλλά με τις συνθήκες γύρω τους

Η δρ Λίζα Βάρβογλη είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια. Ομως το εντυπωσιακό βιογραφικό της δεν ήταν ο λόγος που την αναζητήσαμε, όσο ένα ευσύνοπτο βιβλιαράκι με τίτλο «Σεξ, Εφηβεία και Σχέσεις» (εκδόσεις mamaya). Σε αυτό προσεγγίζει τον κόσμο των εφήβων, χωρίς να τους πατρονάρει, ούτε να θεωρητικοποιεί. Είναι ίσως η ιδανική υποψήφια, για να μας μιλήσει για τη γενιά Ζ, σε μια γλώσσα που δεν θα της είναι ξένη.

● Τα παιδιά αυτά γεννήθηκαν με ευρυζωνική σύνδεση στο διαδίκτυο και με smartphone στο χέρι. Ποια τα θετικά και ποια τα αρνητικά αυτής της μόνιμης διασύνδεσης;

Το ότι είναι συνδεδεμένη η σημερινή γενιά θα το θεωρήσω πλεονέκτημα, εφόσον χρησιμοποιείται δημιουργικά. Υπάρχει η επιθυμία για σύνδεση με ανθρώπους, όχι απλά για κατανάλωση περιεχομένου. Ενδιαφέρονται για το τι γίνεται σε διαφορετικές γωνιές του πλανήτη. Από το να παίξουν παιχνίδια, να βρουν φίλους, άτομα που έχουν ίδιες πεποιθήσεις και να γίνουν μέλη μιας κοινότητας που υποστηρίζουν έναν κοινό σκοπό.

● Τι απαντάτε όταν ένας γονέας σας παραπονιέται ότι το παιδί του, σε αυτές τις ηλικίες, είναι πάρα πολλές ώρες στο διαδίκτυο;

Καταρχάς ρωτάω πώς είναι οι ίδιοι. Οταν όσο ο γονέας είναι στη συνεδρία έχει στο πλάι το κινητό του και ρίχνει κλεφτές ματιές, ή όχι και τόσο κλεφτές, αν του έστειλαν μήνυμα ή μέιλ, τότε ξέρω ότι το παιδί δεν είναι το πρόβλημα, είναι ο γονιός. Από εκεί και πέρα υπάρχουν κανόνες, που καλό είναι να τους τηρούν όλοι. Οπως να μη χρησιμοποιούμε το κινητό από κάποια ώρα το βράδυ και μετά ή να φορτίζονται οι συσκευές σε ένα ουδέτερο δωμάτιο, π.χ. στην κουζίνα, για να ελέγχουμε καλύτερα τον χρόνο μας με αυτές.

● Η γενιά Ζ είναι μια κατεξοχήν αγχωμένη γενιά. Τι φοβίζει και τι αγχώνει περισσότερο τους νέους ανθρώπους με τους οποίους έρχεστε σε επαφή;

Αυτό που τους προβληματίζει περισσότερο είναι τι θα γίνει στο μέλλον. Αυτό αφορά κυρίως τον τομέα της εργασίας, της οικονομικής ανεξαρτησίας και το κομμάτι των σχέσεων. Είναι μια γενιά που έχει προσγειωθεί απότομα και από πολύ νωρίς. Δεν έχει να κάνει με τη δική τους αξία ή μόρφωση αλλά με τις συνθήκες γύρω τους. Το άγχος αυτό εκφράζεται συχνά ως μια μόνιμη κατήφεια και αίσθηση απαισιοδοξίας. Συνδέεται με κυρίως με την αίσθηση ότι δεν έχουν κάτι μεγάλο, κάτι όμορφο να περιμένουν στο μέλλον. Μεγάλες έρευνες δείχνουν ότι οι ευτυχισμένοι άνθρωποι είναι αυτοί που μπορούν να ελπίζουν.

● Ποια η σχέση της γενιάς Ζ με την εκπαίδευση και τη γνώση;

Είναι μια γενιά εξοικειωμένη με εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας, που αναζητά πρακτική γνώση. Ξεφεύγει από το στερεότυπο της παπαγαλίας. Για παράδειγμα, αν θέλω να μάθω πώς να κάνω ψηφιακό μάρκετινγκ ώστε το μπλογκ που έχω να γίνει πιο ορατό, να αποκτήσω περισσότερους εγγεγραμμένους στο κανάλι μου στο youtube ή στον λογαριασμό μου στο instagram, αυτό το μαθαίνω καλύτερα από ένα tutorial (εκπαιδευτικό διαδικτυακό βίντεο), παρά από ένα θεωρητικό πανεπιστημιακό μάθημα. Τα δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα των μεγάλων πανεπιστημίων του εξωτερικού είναι γεμάτα από άτομα της γενιάς Ζ από όλο τον κόσμο, που θέλουν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, ξεφεύγοντας από τις τυπικές πιστοποιήσεις.

● Τι συγκινεί και τι κινητοποιεί περισσότερο τη γενιά Ζ;

Σε διεθνείς έρευνες, δείχνει να ενδιαφέρεται για εμπειρίες, ποιότητα ζωής, κατάκτηση γνώσης. Γι’ αυτό στους στόχους τους έχουν ψηλά την παγκόσμια ειρήνη, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, την προστασία των ζώων, τη στροφή σε μια χορτοφαγική διατροφή, όχι τόσο για λόγους ηθικούς, αλλά για να μη συμβάλλει στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Είναι τάσεις που δεν είναι ακόμα τόσο έντονες στην Ελλάδα, αλλά είναι ορατές.

Πηγές: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Εφ.Συν.