Δασμοί: Αυτή είναι η «ελληνική» φόρμουλα του Τραμπ που καθόρισε το ύψος τους

Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ υπολόγισε το νέο κύμα δασμών της κυρίως με βάση τα υφιστάμενα εμπορικά ισοζύγια, σε μια απόκλιση από τις προηγούμενες δεσμεύσεις της να αντιστοιχίσει τους δασμούς και τα άλλα εμπορικά εμπόδια που εφαρμόζουν οι ξένες χώρες.

Σε ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε το βράδυ της Τετάρτης, η Υπηρεσία Εμπορίου των ΗΠΑ (USTR) εξήγησε τη μεθοδολογία των δασμών που προκάλεσαν αναταράξεις παγκοσμίως. Συγκεκριμένα, χρησιμοποίησε έναν τύπο που διαιρεί το εμπορικό πλεόνασμα μιας χώρας έναντι των ΗΠΑ με τις συνολικές εξαγωγές της προς την αμερικανική αγορά, βάσει δεδομένων του 2024 από την Απογραφή των ΗΠΑ. Ο αριθμός που προέκυπτε διαιρούνταν στη συνέχεια δια δύο, δημιουργώντας τον «μειωμένο» συντελεστή δασμού.

Ο μαθηματικός τύπος με τα ελληνικά γράμματα, που βεβαίως χρησιμοποιούνται παγκοσμίως στα μαθηματικά, είναι ο ακόλουθος, σύμφωνα με το Bloomberg.

Για παράδειγμα, η Κίνα είχε εμπορικό πλεόνασμα 295 δισ. δολαρίων με τις ΗΠΑ πέρυσι, επί συνολικών εξαγωγών ύψους 438 δισ. δολαρίων—μια αναλογία 68%. Διαιρούμενο δια δύο, όπως προβλέπει ο τύπος του Τραμπ, αυτό απέδωσε έναν δασμό 34%. Οι ίδιες προσεγγίσεις παρήγαγαν κατά προσέγγιση τα ποσοστά για άλλες οικονομίες, όπως η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι χώρες στις οποίες οι ΗΠΑ είχαν εμπορικό πλεόνασμα επιβαρύνθηκαν επίσης, με έναν ενιαίο δασμό 10%, ανεξαρτήτως συνθηκών, όπως και οι χώρες όπου το εμπορικό ισοζύγιο ήταν περίπου ισορροπημένο.

Γιατί επελέγη η συγκεκριμένη φόρμουλα

Στην ανακοίνωσή της, η USTR ανέφερε ότι, αν και ήταν τεχνικά εφικτό να υπολογιστούν δασμοί βάσει πραγματικών εμπορικών εμποδίων, η προτεινόμενη μεθοδολογία θα επιτύγχανε τον στόχο του Τραμπ να μειώσει τα εμπορικά ελλείμματα.

«Ενώ ο επιμέρους υπολογισμός των επιπτώσεων του εμπορικού ελλείμματος από δεκάδες χιλιάδες δασμολογικές, κανονιστικές, φορολογικές και άλλες πολιτικές σε κάθε χώρα είναι περίπλοκος, αν όχι αδύνατος, τα συνολικά τους αποτελέσματα μπορούν να προσεγγιστούν υπολογίζοντας ένα επίπεδο δασμών που ευθυγραμμίζεται με τη μείωση των διμερών εμπορικών ελλειμμάτων στο μηδέν», ανέφερε η ανακοίνωση, η οποία ήταν ανυπόγραφη.

Σημειώνεται ότι η μέθοδος υπολογισμού των δασμών παρέμενε σε μεγάλο βαθμό άγνωστη μέχρι την ανακοίνωση του Τραμπ. Προσθέτοντας στη σύγχυση, τα ποσοστά που ανακοίνωσε ο ίδιος διέφεραν ελαφρώς από εκείνα που αναφέρονταν στο παράρτημα που συνόδευε το εκτελεστικό του διάταγμα. Για παράδειγμα, η Νότια Κορέα αναφερόταν με δασμό 25% στον πίνακα του Τραμπ, ενώ στο παράρτημα καταγραφόταν με 26%.

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε δηλώσει ότι οι δασμοί θα υπολογίζονταν λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους δασμούς όσο και τα μη δασμολογικά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων των φόρων. Ο πίνακας του Τραμπ εμφάνιζε τα ποσοστά αυτά υπό την κατηγορία «Δασμοί που επιβάλλονται στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της χειραγώγησης νομίσματος και των εμπορικών φραγμών».

Ωστόσο, ο πραγματικός τύπος που χρησιμοποιήθηκε δεν ακολούθησε τον τρόπο με τον οποίο ο Λευκός Οίκος είχε αρχικά υποδείξει ότι θα γινόταν ο υπολογισμός.

Το υπόμνημα της 13ης Φεβρουαρίου

Στο υπόμνημα της 13ης Φεβρουαρίου, όπου προετοιμαζόταν η εφαρμογή των ανταποδοτικών δασμών, ο Τραμπ είχε διατάξει μια ανάλυση «ευρείας εμβέλειας, εξετάζοντας τις μη αμοιβαίες εμπορικές σχέσεις με όλους τους εμπορικούς εταίρους των Ηνωμένων Πολιτειών», συμπεριλαμβανομένων των δασμών, των φόρων, των μη δασμολογικών φραγμών, της χειραγώγησης νομίσματος και «οποιουδήποτε άλλου μέτρου» που «επιβάλλει οποιονδήποτε αθέμιτο περιορισμό στην πρόσβαση στην αγορά ή οποιοδήποτε δομικό εμπόδιο στον δίκαιο ανταγωνισμό».

Δεν ανέφερε τα εμπορικά ισοζύγια, αν και σε ξεχωριστό σημείο ανέφερε ότι οι μη αμοιβαίες εμπορικές σχέσεις είναι «μια από τις αιτίες του μεγάλου και επίμονου ετήσιου εμπορικού ελλείμματος της χώρας μας στα αγαθά».

Ο τύπος του Τραμπ περιελάμβανε επίσης δύο άλλες παραμέτρους—την ελαστικότητα της ζήτησης για εισαγωγές και την ελαστικότητα των τιμών των εισαγωγών σε σχέση με τους δασμούς. Αυτές είχαν οριστεί σε τιμές που ουσιαστικά εξουδετέρωναν η μία την άλλη, με αποτέλεσμα ο συνολικός υπολογισμός να ισοδυναμεί με απλή πολλαπλασίαση επί ένα.