Τουρκία: «Εγγυητής» με διαπίστευση «Αττίλα» – Παιχνίδι με τα κοιτάσματα στην Ανατολική Μεσόγειο

Η Τουρκία διεκδικεί με αξιώσεις ρόλο την νέα «ψυχροπολεμική περίοδο» που φαίνεται να άνοιξε με την ρωσική εισβολή και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Από «επιτήδειος ουδέτερος» και μετά «χρήσιμη δύναμη», καθώς κατάφερε να διαμεσολαβεί (αν και οι ισχυροί παίκτες σε αυτή την περίπτωση είναι το Ισραήλ και η Κίνα) ανάμεσα σε Ρωσία και  Ουκρανία, φέρνοντας στο ίδιο τραπέζι (στην Αττάλεια) τους Υπουργούς Εξωτερικών των δύο εμπλεκόμενων μερών (παρουσία του Τσαβούσογλου), η Τουρκία θα είναι και εγγυήτρια δύναμη (μαζί με τις ΗΠΑ και την Βρετανία) στην Ουκρανία, μετά τον πόλεμο και αν υπάρξει συμφωνία στο περιβόητο σχέδιο των 15 σημείων.

Ως εγγυήτρια δύναμη στη  Κύπρο η Τουρκία, οργάνωσε και εκτέλεσε (με την κάλυψη των ισχυρών) την εισβολή του «Αττίλα» το 1974 και την κατοχή κυπριακών εδαφών. Στη Συρία και στη Λιβύη που δρα ως εγγυήτρια δύναμη έχει εμπλακεί σε πολεμικές συγκρούσεις τις οποίες μεθόδευσε . Το ίδιο γίνεται και στον Καύκασο.

Εκμεταλλευόμενη την γεωπολιτική της θέση, αλλά και την ιστορική της εμπειρία από δύο παγκόσμιους πολέμους, η Άγκυρα με στιβαρή διπλωματία και ισχύ και αξιοποιώντας τις καταστάσεις, διεκδικεί ρόλο (μικρό ή μεγάλο) τον οποίο θα συντηρήσει, θα αξιοποιήσει και μετά θα διεκδικήσει ανταλλάγματα στη βάση των πάγιων αξιώσεων και διεκδικήσεων της.

Η Ανατολική Μεσόγειος φαίνεται να είναι ο προνομιακός χώρος για την νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική πρωτίστως της Δύσης που αποσκοπεί  να  συμβάλει στην απεξάρτηση της Ευρώπης από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες. Η Τουρκία δεν θέλει απλά ένα  γενναίο μερίδιο από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της περιοχής, θέλει κάτι παραπάνω. Επιθυμεί κεντρικό και ηγεμονικό ρόλο. Επιθυμεί να γίνει ο «χωροφύλακας»  αλλά και ο ισχυρός πόλος της περιοχής. Ξετυλίγει με αφορμή τον πόλεμο πολλαπλές πολιτικές και διπλωματικές πρωτοβουλίες χωρίς όμως να αφήνει στην άκρη την αναθεωρητική  και επεκτατική της πολιτική, αλλά και τις μονομερείς διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου.

Ξανά στον Eastmed οι Αμερικανοί

Οι Αμερικάνοι φαίνεται ότι επαναφέρουν και κάνουν δεύτερες σκέψεις για τον αγωγό Eastmed που θα μετέφερε φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας, λόγω των εξελίξεων με το Ουκρανικό. Ένα non paper του Αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών – πριν την εισβολή στην Ουκρανία – χαρακτήριζε το έργο ως μη βιώσιμο οικονομικά, με αποτέλεσμα να παγώσουν οι διαδικασίες. Ωστόσο ο βοηθός γραμματέας για διεθνείς υποθέσεις του αμερικανικού υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δρ. Andrew Light, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την στάση των ΗΠΑ αναφορικά με τον αγωγό φυσικού αερίου Eastmed σημείωσε: «Μετά τις τελευταίες εξελίξεις θα τα δούμε όλα με φρέσκια ματιά». Η τοποθέτηση του δρ. Light έγινε στο πλαίσιο του 3ου συνεδρίου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, την Ανατολική Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια που πραγματοποιείται στην Ουάσιγκτον.

Ακόμα πιο ηχηρή και χαρακτηριστική για την σημασία των κοιτασμάτων της Ανατολικής Μεσογείου ήταν η παρέμβαση στο ίδιο συνέδριο του πρώην Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάϊκ Πομπέο που επισήμανε πώς τώρα είναι η ώρα να βρεθεί ο βέλτιστος τρόπος εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων της ΝΑ Μεσογείου και η δίοδος προς την Ευρώπη, έτσι ώστε να μειωθεί στο ελάχιστο η ενεργειακή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο. Πήγε και λίγο πιο πέρα σημειώνοντας: «Αυτο που συμβαίνει στην Ουκρανία είναι μια μεγάλη καταστροφή, ιδιαίτερα για την περιοχή της ΝΑ Ευρώπης και το μεγάλο στοίχημα, όποια και εάν είναι η κατάληξη της ρωσικής εισβολής, είναι οι χώρες της Δύσης να είναι σε θέση να παρέχουν σταθερότητα στο γεωπολιτικό σκηνικό».

Σταθερή στις αξιώσεις της η Τουρκία

Η μεγάλη συζήτηση πλέον και η μεγάλη πρόκληση είναι οι υδρογονάνθρακες της Μεσογείου και τι θα γίνει με την μεταφορά τους και τους αγωγούς. Αυτή η διάσταση αναγκαστικά επηρεάζει τις Ελληνοτουρκικές σχέσεις (με την Τουρκία τα τελευταία χρόνια να αναβαθμίζει ποιοτικά τις διεκδικήσεις και τις προκλήσεις της) αλλά και το Κυπριακό

Η Τουρκία δεν έκρυψε ούτε πρόκειται να κρύψει κάτω από το χαλί την αναθεωρητική πολιτική της για το καθεστώς του Αιγαίου και τις μονομερείς της διεκδικήσεις έναντι της Ελλάδας. Ούτε πρόκειται να υποστείλει την σημαία της διχοτόμησης της Κύπρου , μέσω της αναγνώρισης του ψευδοκράτους και της προσπάθειας πολιτικού ελέγχου και των ελευθέρων εδαφών μέσω του κατασκευάσματος της Συνομοσπονδίας ή των δύο συνιστωσών κρατών. Πολύ δε περισσότερο δεν πρόκειται να παίζει τα περίεργα παιχνίδια της στη Θράκη στη πλάτη και των Ελλήνων Μουσουλμάνων στη περιοχή που κατά παράβαση των Συνθηκών τους θεωρεί ως «Τουρκική μειονότητα» .  Ούτε και στην συνάντηση του με τον Έλληνα Πρωθυπουργό στην Κωνσταντινούπολη , ο κ. Ερντογάν “έκρυψε” αυτά τα θέματα . Τα άνοιξε όλα και επέμενε. Η μόνη διαφορά με το παρελθόν ήταν πως χρησιμοποίησε πιο ήρεμο τόνο.  Όπως έλεγε και η διαρροή που έγινε από ελληνικής πλευράς μετά την συνάντηση «…η κάθε πλευρά επανέλαβε τις πάγιες θέσεις. Ήταν όμως τελείως διαφορετικός τόνος οξύτητας από μέρους της τουρκικής πλευράς».

Αμερικανοί και Ευρωπαίοι στη παρούσα φάση μπορεί να μην επιθυμούν εντάσεις ακόμα και μικρής κλίμακας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, όμως η Τουρκία έχει τα πάντα απλωμένα στο τραπέζι, έχει ανοίξει όλο το φάσμα της αναθεωρητικής και επεκτατικής της πολιτικής,  απλά για την ώρα αποφεύγει να  δημιουργήσει μεγάλες εντάσεις. Φροντίζει όμως καθημερινά να υπενθυμίζει τα πάντα , όλες τις μονομερείς της διεκδικήσεις με κινήσεις και πρακτικές που δεν “βάζουν μπουρλότο”.  Πόσο πιο ισχυρή άλλωστε μπορεί να είναι μια υπενθύμιση όταν την επομένη της συνάντησης Ερντογάν – Μητσοτάκη σημειώνονται μαζικές παραβιάσεις του Ελληνικού εναέριου χώρου από Τουρκικά μαχητικά πολλά εκ των οποίων ήταν οπλισμένα , αλλά και από μη επανδρωμένα αεροσκάφη.

Ρωσία και Ουκρανία έχουν σημαντικές εμπορικές και οικονομικές σχέσεις με την Τουρκία και πολύ μεγάλο όγκο συναλλαγών. Η ήδη βεβαρημένη τουρκική οικονομία, έχει μεγάλη ανάγκη από τις οικονομικές δραστηριότητες με την Ρωσία και την Ουκρανία. Πολύ δύσκολα κάποιος πιστεύει στην αξιοπιστία της Τουρκίας και θα έδειχνε εμπιστοσύνη. Ωστόσο όχι μόνο η όποια διαμεσολάβηση στην Ουκρανική κρίση, που σαφέστατα δεν είναι του ίδιου υψηλότατου επιπέδου με τις αντίστοιχες του Ισραήλ και της Κίνας, αλλά και η παρουσία της ως εγγυήτρια δύναμη (μαζί με τις ΗΠΑ και τη Βρετανία), δημιουργεί κινητικότητα στις διαπραγματεύσεις και δίνει την δυνατότητα και στη Ρωσία και την Ουκρανία να την χρησιμοποιούν ως «μαξιλάρι». Βέβαια ανά πάσα στιγμή η Τουρκία μπορεί να παίξει το δικό της παιχνίδι και να δημιουργήσει νέους συσχετισμούς.

Ωστόσο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ο Ερντογάν και η Τουρκία έχουν μπει σφήνα έστω και περιφερειακά στο παιχνίδι των νέων γεωπολιτικών συσχετισμών και των νέων ενεργειακών δρόμων. Η Τουρκία  κοιτάει ευθέως στα ενεργειακά κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, όμως το όλο θέμα περνάει και από την  Ελλάδα.  Ο Ερντογάν θέλει και μεγάλο μερίδιο και την Τουρκία σε ρόλο «χωροφύλακα»  και ρυθμιστή της περιοχής. Θέλει όμως ταυτόχρονα και την Τουρκία εγγυήτρια δύναμη στην Ουκρανία. Τις ίδιες ώρες κρατάει ανοικτές όλες τις  μονομερείς τουρκικές διεκδικήσεις για να πιεστεί η Ελλάδα ή και να βρεθεί σε κλίμα έντασης , όποτε κρίνει η Τουρκία ότι την συμφέρει.

Διαβάστε επίσης:

Κωνσταντίνος Φίλης: Ευλογία ή κατάρα η ουκρανική κρίση για την Τουρκία;

Γιώργος Κατρούγκαλος στο Politicus: «Η κυβέρνηση άφησε την τουρκική πλευρά να κάνει παιχνίδι»

Πώς κατανέμονται τα μέτρα για την ακρίβεια – Τι ισχύει για την έκτακτη ενίσχυση 200 ευρώ -Στα 13,3 ευρώ το μήνα η επιδότηση στα καύσιμα