Γεωπολιτικό «μπρα ντε φερ» με τα Στενά του Βοσπόρου που αν και το καθεστώς τους ορίζεται από διεθνείς συνθήκες και ρήτρες , ωστόσο υπάρχει «εμπλοκη» τους έστω και έμμεση τους στο Ουκρανικό. Ο Ταγίπ Ερντογάν , που μέχρι τώρα παρά τους ελιγμούς του , προσπαθεί να μείνει στη παραδοσιακή τουρκική γραμμή του «επιτήδειου ουδέτερου» δέχεται πιέσεις για το καθεστώς των Στενών, τόσο από την Ρωσία , όσο και από την ΟΙυκρανία , με την κάθε μία να έχει διαφορετική επιλογή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν κατά την τηλεφωνική του συνομιλία με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν , λίγο μετά την έναρξη των επιχειρήσεων από τους Ρώσους στην Ουκρανία και έκανε αναφορά στα στενά. Ο Ρώσος Πρόεδρος ζήτησε από τον κ. Ερντογάν «να μην κλείσουν τα Στενά». Ο τούρκος Πρόεδρος ζήτησε επιστροφή στη διπλωματία, ενώ ο κ. Πούτιν επεσήμανε είπε ότι το ΝΑΤΟ αγνόησε τις ανησυχίες τους και επέμεινε ότι υπάρχουν λόγοι ασφαλείας για τη Ρωσία.
Το Κίεβο πάντως από χθες είχε ανακοινώσει ότι θα ζητήσει από την Άγκυρα να κλείσει τα στενά του Βοσπόρου για τα ρωσικά πολεμικά πλοία σε περίπτωση κλιμάκωσης.
«Σε περίπτωση ευρείας στρατιωτικής εισβολής ή έναρξης στρατιωτικών δραστηριοτήτων κατά της Ουκρανίας, θα ζητήσουμε από την τουρκική κυβέρνηση να εξετάσει την πιθανότητα να κλείσει τα στενά της Μαύρης Θάλασσας για το επιτιθέμενο κράτος», είπε χθες στο Reuters ο Ουκρανός πρέσβης στην Άγκυρα Βασίλ Μποντνάρ.
Η Ουκρανία θεωρεί ότι η παρουσία ρωσικών πολεμικών πλοίων κοντά στα σύνορα της στη Μαύρη Θάλασσα αποτελεί έναν σοβαρό κίνδυνο και θα ζητήσει από την Τουρκία να εξετάσει να κλείσει τη δίοδο στα ρωσικά πλοία προς τη Μαύρη Θάλασσα, αν κλιμακωθεί περαιτέρω η ρωσική επιθετικότητα, δήλωσε ο πρέσβης της Ουκρανίας στην Τουρκία Vasyl Bodnar την Τετάρτη, όπως μεταδίδει το Reuters.
Να σημειωθεί ότι στις αρχές Φεβρουαρίου έξι ρωσικά πολεμικά πλοία και ένα υποβρύχιο μπήκαν από τα στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου στη Μαύρη Θάλασσα για να πραγματοποιήσουν ναυτικές ασκήσεις, σύμφωνα με τη Μόσχα, κοντά σε θαλάσσιες περιοχές της Ουκρανίας.
Ερωτηθείς για την παρουσία ρωσικών πολεμικών πλοίων κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας, ο Bodnar δήλωσε στο Reuters ότι τα πλοία αυτά συνιστούν “μεγάλο κίνδυνο” για το Κίεβο, προσθέτοντας ότι η συγκέντρωση ρωσικών ναυτικών δυνάμεων στη Μαύρη Θάλασσα είναι “συντριπτική”: «Πιστεύουμε ότι, στην περίπτωση μιας μεγάλης στρατιωτικής εισβολής ή στο ξέσπασμα στρατιωτικών δραστηριοτήτων κατά της Ουκρανίας – όταν ο πόλεμος δεν θα είναι πια de facto αλλά de jure – θα ζητήσουμε από την κυβέρνηση της Τουρκίας να εξετάσει την πιθανότητα να κλείσει τα στενά για την Μαύρη Θάλασσα για τον επιτιθέμενο».
Να σημειωθεί ότι βάσει της Συνθήκης του Μοντρέ (1936), η Τουρκία, η οποία είναι μέλος του NATO, υποχρεούται να διατηρεί ανοιχτά τα στενά των Δαρδανελίων και του Βοσπόρου. Η συμφωνία δίνει επίσης στην Άγκυρα το δικαίωμα να ρυθμίζει την κίνηση πολεμικών πλοίων και να κλείνει τα στενά σε ξένα πολεμικά σκάφη σε περιόδους πολέμου και όταν απειλείται.
«Έχουμε προτείνει έναν αριθμό πρωτοβουλιών, ξεκινώντας με μεθόδους διαβούλευσης μεταξύ των δύο πλευρών, μέχρι τη δημιουργία ενός κοινού μηχανισμού για την αντίδραση μας σε απειλές στην ασφάλεια μας”, ανέφερε ο Bodnar, προσθέτοντας ότι συνεχίζει να πιστεύει πως μια διπλωματική λύση είναι δυνατή».
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι η Τουρκία, η οποία έχει καλές σχέσεις τόσο με την Ουκρανία όσο και με τη Ρωσία, δεν μπορεί να εγκαταλείψει τους δεσμούς της με τις δύο χώρες και σε αυτό το πλαίσιο θα προσπαθήσει να διασφαλίσει ότι οι σχέσεις της θα παραμένουν ανέπαφες.