Ουκρανία: πρώτο θύμα πάλι η αλήθεια

Δεν αποτελεί καινοτομία. Σε κάθε πόλεμο το πρώτο θύμα είναι η αλήθεια. Στην περίπτωση της Ουκρανίας τα πράγματα δεν είναι διαφορετικά. Εδώ και μέρες η παγκόσμια κοινή γνώμη βομβαρδίζεται με «πληροφορίες» από όλες τις πλευρές, που δε μπορεί ούτε να ελέγξει, ούτε να διασταυρώσει. Και όσο η «κρίση» κινδυνεύει να μεταλλαχθεί σε ρουτίνα, τόσο πιο ανατριχιαστικές πρέπει να γίνουν οι ειδήσεις για να τραβήξουν την προσοχή. Μόνο που τελικά κινδυνεύουν να μετατραπούν σε αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Το τελευταίο διήμερο τα πράγματα είναι ακόμα πιο μπερδεμένα, αφού στην περιοχή του Ντονμπάς επικρατεί έτσι κι αλλιώς μια διαρκής «αταξία».

Aποσύρονται ή ενισχύονται τελικά οι ρωσικές δυνάμεις; Πέφτουν οβίδες στο Ντόνετσκ και στο Λουγκάνσκ και αν ναι, ποιός τις ρίχνει; Δέχτηκε πραγματικά κυβερνοεπίθεση το Υπουργείο Αμυνας στο Κίεβο ή ήταν μια κατασκευασμένη πληροφορία για να ενισχύσει το πολεμικό κλίμα; Χτυπήθηκε το νηπιαγωγείο ή η τρύπα από την οβίδα είναι απομεινάρι άλλης περιόδου; Από πού προέρχεται η τόσο μεγάλη βεβαιότητα του ΝΑΤΟ ότι οι Ρώσοι θα επιτεθούν σίγουρα; Τελικά εγκαταλείπουν τις ρωσόφωνες περιοχές εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι ή μερικές χιλιάδες;

Και ακόμα: Μειώνει αλήθεια η Ρωσία τον όγκο φυσικού αερίου που διοχετεύει προς την Ευρώπη; Μπορεί να καλύψει η Ευρώπη τις ανάγκες της με αμερικανικό LNG; Ο κατάλογος θα μπορούσε να είναι πολύ μακρύτερος, αφού στο παιχνίδι των εντυπώσεων δεν υπάρχουν απλώς δύο «συμπαγή» στρατόπεδα. Γιατί ακούμε τόσο συχνά κάποιες ακραίες ειδήσεις, που μετά από λίγες μέρες μοιάζουν να μην είχαν ειπωθεί ποτέ;

Καθημερινά υπάρχουν τόσες πολλές αλληλοσυγκρουόμενες πληροφορίες, ανακοινώσεις, δηλώσεις, αλληλοκατηγορίες, που στο τέλος δε μπορείς να πιστέψεις κανένα. Η μαζική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης από επίσημες πηγές, ειδησεογραφικές υπηρεσίες, αλλά και απλούς πολίτες ή ανώνυμα τρολ έχει κάνει ακόμα πιο μπερδεμένο το χάρτη. Εδώ πλέον είναι αδύνατο σχεδόν για έναν όχι και τόσο μυημένο σε λεπτομέρειες εξωτερικό παρατηρητή να ξεχωρίσει την αλήθεια από το ψέμα.

Υπάρχει νικητής σε αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο. Είναι σίγουρα η παραπληροφόρηση. Κερδισμένοι είναι επίσης σίγουρα αυτοί που ποντάρουν στην ένταση και αυτοί που με διάφορους τρόπους κερδοσκοπούν από αυτήν. Και δεν εννοούνται με αυτό μόνο όσοι εκμεταλλεύονται τις βουτιές και τις εκτοξεύσεις στα διεθνή χρηματιστήρια από τη μια ώρα στην άλλη.

Ποσοτικά η Δύση έχει μια αδιαμφισβήτητη υπεροπλία. Διαθέτει περισσότερα Μέσα με παγκόσμια επιρροή και «κύρος» και πηγές σε μια σειρά από κυβερνήσεις που πρωταγωνιστούν στο νέο επεισόδιο ενός δράματος σε συνέχειες. Και είχε φροντίσει να απαξιώσει εγκαίρως κάποια Μέσα του αντιπάλου, τα οποία είχαν άλλωστε δώσει μπόλικες αφορμές αμφισβήτησης.

Κάποιες δημοσκοπήσεις πάντως δείχνουν ότι οι κοινωνίες είναι πιο υποψιασμένες, από ότι πιστεύουν οι διακινητές «τρομακτικών», αλλά ανασφαλών πληροφοριών. Η πρόσφατη έρευνα μεταξύ των Ευρωπαίων πολιτών σε οκτώ χώρες έδειξε ότι δεν υπάρχει και τόσο μεγάλη αποδοχή της «πολεμικής λύσης». Και μάλλον μια καχυποψία για την αντικειμενικότητα της ενημέρωσης. Αλλωστε υπάρχουν όχι και λίγα προηγούμενα.

Αλλά το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τελικά τι θα πιστέψουμε εμείς, που είμαστε παρατηρητές στην φαινομενικά μακρινή θαλπωρή του σπιτιού μας. Το πρόβλημα είναι για τους ανθρώπους που ζουν κυριολεκτικά στο μέτωπο αυτού του (και) επικοινωνιακού πολέμου και βλέπουν την καθημερινότητά τους να βομβαρδίζεται από σενάρια καταστροφής και βίας.

Αλλά για τους «στρατάρχες της επικοινωνίας» αυτό προφανώς δεν παίζει και τόσο σημαντικό ρόλο. Το πρωτεύον είναι να έχουν καλύψει τα νώτα τους για παν ενδεχόμενο, να μπορούν να δικαιολογήσουν οποιαδήποτε κατάληξη αυτής της μάχης, να μπορούν να κομπάσουν ότι την είχαν προβλέψει. Ακόμα και τη μετατροπή της σε πραγματική αιματοχυσία.

Διαβάστε ακόμα

Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν: «Μπορούμε και χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο, θα αγοράσουμε αμερικανικό LNG»

Ουκρανική κρίση: Τα σενάρια πολέμου και ο αντίκτυπος στις αγορές

Πολιτικο-στρατιωτικό τανγκό ανάμεσα στη Ρωσία και τις ΗΠΑ