Ελεύθεροι επαγγελματίες: Πώς και πόσο θα αυξηθούν οι ασφαλιστικές εισφορές

Μόνο οι μισθοί του ιδιωτικού τομέα, αναμένεται να επιδρούν στον προσδιορισμό των ασφαλιστικών εισφορών από το νέο έτος για τους περίπου 750.000 μη μισθωτούς ασφαλισμένους.

Έτσι, επιδιώκει το υπουργείο Εργασίας να περιορίσει την αναπόφευκτη επιβάρυνση που θα προκύπτει εφεξής, καθώς το ύψος των εισφορών συνδέεται με το δείκτη μισθών. Πρόκειται για το νεοσύστατο δείκτη που θα κάνει την εμφάνισή του για πρώτη φορά τον Ιανουάριο του 2025. Βάσει του συγκεκριμένου δείκτη θα προκύψουν οι αυξήσεις στις συντάξεις κατά τη νέα χρονιά. Θα προκύψουν, επιπρόσθετα όμως και οι αυξήσεις στις ασφαλιστικές εισφορές για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους.

Με δεδομένο ότι ήδη η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) κάνει λόγο για ανάγκη αύξησης των μέσων μισθών κατά τουλάχιστον 5%, ώστε να ξεπεραστεί η σταθερά προβληματική πορεία του πληθωρισμού και τα ελληνικά νοικοκυριά «να πάρουν ανάσα», μια ανάλογη αύξηση στις εισφορές των μη μισθωτών, θα συνιστούσε σημαντική επιβάρυνση.

Σημείο εκκίνησης τα 250 ευρώ

Υπενθυμίζεται ότι στην 1η ασφαλιστική κατηγορία, για το τρέχον έτος, οι εισφορές ανέρχονται σε 238,22 ευρώ το μήνα για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους. Αυξήθηκαν 3,46% σε σχέση με το 2023, ποσοστό ανάλογο με εκείνο του μέσου πληθωρισμού που καταγράφηκε την προηγούμενη χρονιά. Όμως από το 2025, ο πληθωρισμός παύει να επιδρά στο εκάστοτε ύψος των ασφαλιστικών εισφορών για τους μη μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα. Στη θέση του θα εισαχθεί ένας δείκτης μισθών, που θα ενσωματώνει το σύνολο των αποδοχών στη χώρα σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Από εκεί θα προκύπτει η σύζευξη με τις αυξήσεις στις συντάξεις και κατ’ επέκταση με τις αντίστοιχες αυξήσεις στις εισφορές.

Εάν προκύψει αύξηση στα επίπεδα του 5%, τότε οι ασφαλιστικές εισφορές της νέας χρονιάς θα έχουν ως «σημείο εκκίνησης» τα 250 ευρώ. Ήδη στο Υπουργείο Εργασίας, υπάρχουν εισηγήσεις για χαμηλότερη επιβάρυνση, καθώς στη διετία 2023 – 2024, οι εισφορές ανήλθαν πάνω από 13% και, αν προστεθεί άλλο ένα 5%, τότε θα προκύψει αύξηση μεγαλύτερη του 18% κατά την τελευταία τριετία.

Για να περιοριστούν οι αντιδράσεις από την πλευρά των μη μισθωτών, υπάρχουν σκέψεις ο δείκτης μισθών, να αποσυνδεθεί από τις αυξήσεις στο δημόσιο τομέα και να συμπεριλάβει μόνο εκείνες του ιδιωτικού. Μάλιστα, αν προκύψει συσχέτιση και με προηγούμενα έτη (πχ από το 2002 και μετά), τότε ενδεχομένως να διαπιστωθεί ότι ο δείκτης μισθών προκαλεί αυξήσεις στις εισφορές αισθητά μικρότερες από το ανωτέρω ποσοστό. Έτσι, θα είναι αντίστοιχα μικρότερη και η επιβάρυνση για τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους.

Στόχος να διασφαλιστούν οι συντάξεις

Υπενθυμίζεται ότι η διάταξη περί ταυτόχρονης αύξησης των συντάξεων, με τις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών και των αυτοαπασχολούμενων, κρίθηκε αναγκαία, ώστε να διασφαλιστεί το ύψος των μελλοντικών συντάξεων των δικαιούχων. Εκτιμήθηκε ότι αν έως τώρα, δεν λαμβανόταν υπόψη ο πληθωρισμός, στο τελικό ποσό των εισφορών, τότε θα ήταν πολύ πιθανό, στο μέλλον οι συντάξεις που θα προέκυπταν, γι’ αυτή την ομάδα εργαζομένων, να είναι πολύ χαμηλές.

Επίσης, με δεδομένο ότι το ασφαλιστικό σύστημα, σε επίπεδο κύριας σύνταξης, είναι διανεμητικό, αυτό σημαίνει ότι οι συντάξεις των εν ενεργεία συνταξιούχων, καλύπτονται από τις εισφορές που καταβάλλουν οι εν ενεργεία ασφαλισμένοι. Άρα, πρέπει να καλυφθεί και η ανάλογη αύξηση.

Μικρός αέρας από τον Ιανουάριο

Από τον Ιανουάριο του 2025, η αποσύνδεση του πληθωρισμού από το ύψος των αυξήσεων στις συντάξεις, δίνει ένα μικρό «αέρα» στο ασφαλιστικό σύστημα, ώστε να μην πραγματοποιείται κατά απόλυτη ακρίβεια και ανάλογη αύξηση στις εισφορές. Άλλωστε, πάντα στις προβολές εσόδων που πραγματοποιούνται για τον ΕΦΚΑ, λαμβάνεται υπόψη και η αύξηση της απασχόλησης, που επιφέρει θεωρητική αύξηση και στις εισφορές, αφού μεγαλώνει ο αριθμός των εργαζομένων. Όλα αυτά όμως,  μένει να αποτυπωθούν στην πράξη, αφού υπάρχει πάντα ο κίνδυνος της αδήλωτης,  δηλαδή της «μαύρης» εργασίας, που στερεί σημαντικά έσοδα από το ασφαλιστικό σύστημα.

Σε όλα τα παραπάνω, καταβάλλεται προσπάθεια ώστε οι επόμενες αυξήσεις στις εισφορές των μη μισθωτών να μην είναι τόσο τσουχτερές.