Επίδομα και άδεια μητρότητας: Πότε υποβάλλονται οι αιτήσεις, πώς χορηγείται

Περισσότερες από 6.000 αναμένεται να είναι οι περιπτώσεις χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας,  που θα κληθεί να ελέγξει η ΔΥΠΑ έως το τέλος της τρέχουσας χρονιάς, για να καταβάλλει ή όχι το εν λόγω επίδομα.

Με δεδομένο ότι η Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουλίου, σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις χορήγησης, ξεκινάει και η διαδικασία υποβολής αιτήσεων από τους ενδιαφερόμενους, που θα έχει  αναδρομική ισχύ από τις 25 Νοεμβρίου 2022.

Οι αιτήσεις

Η ρύθμιση επεκτείνεται και σε μητέρες – εργαζόμενες σε ΔΕΚΟ, Τράπεζες και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, εκτός από τις ελεύθερες επαγγελματίες, τις αυτοαπασχολούμενες και τις αγρότισσες, που έχει ήδη θεσμοθετηθεί να εφαρμοστεί. Παρέχεται χρονικό διάστημα 60 ημερών για την υποβολή της σχετικής αίτησης από τους ενδιαφερόμενους προς τη ΔΥΠΑ. Αν υπάρξει απορριπτική απόφαση, τότε δίνονται  άλλες 30 μέρες περιθώριο για να υποβληθεί ένσταση.

Η ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας χορηγείται για εννέα μήνες και ισούται με τον εκάστοτε κατώτατο μισθό, που αυτή την περίοδο βρίσκεται στα 830 ευρώ (715 ευρώ καθαρά).

Δικαιούχοι και διάρκεια

Σύμφωνα με την ΚΥΑ, οι ενδιαφερόμενοι οφείλουν να γνωρίζουν τα εξής:

1.     Η διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας είναι εννέα μήνες.

2.     Δικαιούχοι μπορούν να προκύψουν από τις 25 Νοεμβρίου 2022 και μετά, ημερομηνία που ορίζεται ως αφετηρία από την ΚΥΑ.

3.     Επίδομα μητρότητας δικαιούνται μισθωτοί εργαζόμενοι με σύμβαση ή σχέση εξαρτημένης εργασίας και δικηγόροι με σύμβαση έμμισθης εντολής. Επίσης, δικαιούνται μη μισθωτοί (ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες).

Μεταβίβαση σε έτερο γονέα – Τι ισχύει για ομόφυλα ζευγάρια

4.     Την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας δικαιούται επίσης και η φυσική, θετή και τεκμαιρόμενη μητέρα που εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, με πλήρη ή μερική απασχόληση, σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις ή με έμμισθη εντολή. Μπορεί να μεταβιβάσει την εν λόγω άδεια, έως επτά μήνες, προς τον έτερο γονέα, ανεξάρτητα εάν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, ή με έμμισθη εντολή, ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αγρότης, ή αυτοαπασχολούμενος.

5.     Σε περίπτωση απόκτησης παιδιού από ομόφυλους συζύγους, θα πρέπει να υποβληθεί κοινή δήλωση για να καθοριστεί ποιος θα είναι ο δικαιούχος της ειδικής άδειας μητρότητας.

6.     Στην περίπτωση υιοθεσίας τέκνου, δικαιούχος καθίσταται κάποιος γονέας εφόσον το τέκνο είναι έως 8 ετών.

7.     Εάν έχει ήδη ασκηθεί το  δικαίωμα στην ειδική άδεια μητρότητας, μπορεί να συνεχιστεί μέχρι την ολοκλήρωσή της, εάν ο  δικαιούχος αναλάβει εργασία στον ιδιωτικό τομέα. Το ίδιο ισχύει και για περιπτώσεις αλλαγής εργοδότη στον ιδιωτικό τομέα. Πρέπει όμως να υποβληθεί σχετική αίτηση.

Πότε και πώς χορηγείται

8.     Η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας, χορηγείται μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (άδεια τοκετού και λοχείας) ή μετά τη λήξη της ισόχρονης άδειας φροντίδας (μειωμένο ωράριο). Το ίδιο ισχύει και για εργαζόμενες, που αμέσως μετά η λήξη των ανωτέρω ειδικών αδειών, κάνουν χρήση της κανονικής τους άδειας. Η ετήσια άδεια όμως πρέπει να προηγείται της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας.

9.     Η ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας χορηγείται από τον εργοδότη, αφού πρώτα ενημερωθεί εγγράφως. Η σχετική ενημέρωση πρέπει να πραγματοποιηθεί το αργότερο ένα μήνα πριν λήξει κάθε άλλη μορφή αδείας που έχει ήδη χορηγηθεί.

10.  Η ΔΥΠΑ αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλλει, κατά τη διάρκεια της άδειας, μηνιαίως, ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό. Επίσης, οφείλει να καταβάλλει αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος ετήσιας αδείας. Εάν ο δικαιούχος της παροχής έχει εργαστεί μέχρι τέσσερις ώρες ημερησίως ή μέχρι 13 μέρες το μήνα κατά μέσο όσο, για το εξάμηνο πριν από την άδεια κυοφορίας, τότε αυτή η παροχή καταβάλλεται στο ήμισυ.

11.  Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας από τη ΔΥΠΑ είναι:

Α. Ο δικαιούχος να βρίσκεται σε ενεργή εργασιακή σχέση εξαρτημένης εργασίας ή ενεργή σύμβαση έμμισθης εντολής.

Β. Να έχει εκδοθεί απόφαση επιδότησης μητρότητας από οποιονδήποτε φορέα του ΕΦΚΑ.

12.  Η αίτηση χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας υποβάλλεται αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο στη ΔΥΠΑ. Πρέπει να υποβληθεί το αργότερο εντός 60 ημερών από τη χορήγηση της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας. Εάν υπάρξει απορριπτική απόφαση, δίνεται χρονικό διάστημα 30 ημερών, ώστε να υποβληθεί σχετική ένσταση.

13.  Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους της κύριας σύνταξης και ασθενείας του ΕΦΚΑ ή άλλου φορέα εκτός ΕΦΚΑ. Το  ίδιο ισχύει και για τους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης.

Πότε μπορεί να διακοπεί

14.  Η παροχή διακόπτεται στις εξής περιπτώσεις:

Α. Εάν ο δικαιούχος υποβάλλει σχετικό αίτημα.

Β. Εάν έληξε η εργασιακή σχέση, βάσει της οποίας, ο δικαιούχος αιτήθηκε την εν λόγω παροχή.

Γ. Εάν διενεργηθεί επιτόπιος έλεγχος και διαπιστωθεί ότι ο δικαιούχος, συνεχίζει να απασχολείται στον εργοδότη, από τον οποίο έλαβε την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας.

Αφορολόγητη και ακατάσχετη

15.  Η ειδική παροχή προστασία της μητρότητας είναι  αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος ή εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του ΕΦΚΑ.

16.  Τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά αναζητούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ).

17.    Τα προσωπικά δεδομένα των δικαιούχων διατηρούνται  ανέπαφα από τη ΔΥΠΑ για τουλάχιστον 20 έτη μετά τη χορήγηση της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας.