Ευρωεκλογές: Το αβέβαιο μέλλον της φον ντερ Λάιεν και η άνοδος της διχασμένης ακροδεξιάς

Η άνοδος της άκρας δεξιάς, η αποδυνάμωση του Εμανουέλ Μακρόν, το αβέβαιο μέλλον της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πτώση των οικολόγων, η άνοδος της συμμετοχής: πέντε συμπεράσματα από τις ευρωεκλογές.

Άνοδος της άκρας δεξιάς, που παραμένει διχασμένη

Η άκρα δεξιά σημείωσε αδιαμφισβήτητα άνοδο στις ευρωεκλογές, με τον Εθνικό Συναγερμό να κυριαρχεί στη Γαλλία, όπως και το FPO στην Αυστρία. Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) βρέθηκε στη δεύτερη θέση, μπροστά από τους Σοσιαλδημοκράτες του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς.

Ωστόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα κόμματα της άκρας δεξιάς παραμένουν διαιρεμένα σε δύο ομάδες. Στη μία πλευρά βρίσκεται η ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία γύρω από το κόμμα της Μαρίν Λεπέν από το οποίο πρόσφατα αποκλείστηκε το AfD λόγω των σκανδάλων που το συγκλόνισαν. Από την άλλη είναι οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές γύρω από το πολωνικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), το οποίο έχασε από το φιλοευρωπαϊκό κόμμα του πρωθυπουργού Ντόναλντ Τουσκ, και τα Αδέλφια της Ιταλίας της Τζόρτζια Μελόνι που ενισχύθηκαν.

«Δεν μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντική άνοδο. Είναι μια τάση που παρατηρείται εδώ και πολλές εκλογές», εξηγεί η Κριστίν Βερζέ αντιπρόεδρος του ινστιτούτου Ζακ Ντελόρ, εκτιμώντας ωστόσο ότι τα ακροδεξιά κόμματα δεν είναι σε θέση να μπλοκάρουν το κοινοβουλευτικό έργο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Οι περισσότεροι ειδικοί δεν θεωρούν πιθανή τη συνεργασία των ακροδεξιών κομμάτων, κάτι που θα τους επέτρεπε να αποκτήσουν μεγαλύτερο βάρος στην ευρωβουλή.

Το πολωνικό PiS δεν θα δεχθεί ποτέ να συνεργαστεί με τον Εθνικό Συναγερμό, τονίζει η Βερζέ η οποία επίσης εκτιμά ότι είναι «πολύ πιθανό» τα υπόλοιπα ακροδεξιά κόμματα «να εξακολουθήσουν να διατηρούν ένα διαχωριστικό τείχος γύρω το AfD».

Ο Μακρόν αποδυναμωμένος;

Οι Γάλλοι ψηφοφόροι τιμώρησαν τον πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος αποφάσισε να διαλύσει την Εθνοσυνέλευση. Το κόμμα του Μακρόν, η Αναγέννηση, συγκέντρωσε περίπου το 15% των ψήφων, πολύ πίσω από το 32% του Εθνικού Συναγερμού.

Η ισχύς του Γάλλου προέδρου θα πληγεί καθώς το κόμμα του θα διαθέτει λιγότερους ευρωβουλευτές και άρα μικρότερη επιρροή στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Όμως στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο εκπροσωπεί τις 27 χώρες μέλη της ΕΕ, ο Μακρόν παραμένει σημαντικός παράγοντας ανεξαρτήτως του αποτελέσματος των εκλογών.

«Η Γαλλία παραμένει μια μεγάλη χώρα με έναν πρόεδρο που διαθέτει μεγάλη εξουσία», διαβεβαιώνει η Βερζέ. Το ίδιο ισχύει και για τον Γερμανό καγκελάριο, το κόμμα του οποίου υπέστη αντίστοιχη ήττα συγκεντρώνοντας μόλις το 14% των ψήφων. Παρ’ όλα αυτά το βάρος της Γερμανίας στην ΕΕ δεν θα μειωθεί.

Αβέβαιο μέλλον για τη φον ντερ Λάιεν

Η απερχόμενη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανήκει στους συντηρητικούς του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, το οποίο ενίσχυσε τη θέση του ως η μεγαλύτερη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Ο συνασπισμός των σοσιαλδημοκρατών, των φιλελεύθερων και των συντηρητικών που την εξέλεξε στην προεδρία της Κομισιόν το 2019 διαθέτει και πάλι την πλειοψηφία στο ευρωκοινοβούλιο με περισσότερες από 400 έδρες σε σύνολο 720.

«Ο κεντρώος συνασπισμός παραμένει το πιο πιθανό αποτέλεσμα των εκλογών, κατά συνέπεια η ΕΕ θα συνεχίσει να λειτουργεί όπως πριν», επεσήμανε η Χέδερ Γκραμπ του ινστιτούτου Μπρίγκελ.

Ωστόσο, αν και η φον ντερ Λάιεν «διαθέτει την πλειοψηφία στα χαρτιά», βρίσκεται «στην κόψη του ξυραφιού», προσθέτει. «Οι ειδικοί εκτιμούν ενδέχεται να χάσει περίπου το 10% των ψήφων» λόγω των διαφωνούντων, κάτι που θα θέσει σε κίνδυνο την επανεκλογή της.

Οι Πράσινοι

«Οι Πράσινοι είναι ξεκάθαρα οι χαμένοι των εκλογών μαζί με τον Μακρόν», υπογραμμίζει ο Φρανσέσκο Νικόλι του Μπρίγκελ. Έχασαν περίπου 20 έδρες και θα διαθέτουν λίγους περισσότερες από 50 ευρωβουλευτές.

Στις εκλογές του 2019 το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είχε κυριαρχήσει, όμως σήμερα οι ψηφοφόροι ανησυχούν περισσότερο για την ασφάλεια, εν μέσω πολέμου στην Ουκρανία, και για τον πληθωρισμό.

«Οι Πράσινοι δεν κατάφεραν να απαντήσουν σε αυτό το αίτημα», εκτιμά ο Νικόλι. Αντιθέτως, οι ιδέες τους για το περιβάλλον, που προκαλούν μεγαλύτερο κόστος για τους καταναλωτές, απώθησαν τους ψηφοφόρους.

Αύξηση της συμμετοχής

Περίπου το 51% των 360 εκατ. ψηφοφόρων που κλήθηκαν στις κάλπες ψήφισαν σε αυτές τις ευρωεκλογές. Πρόκειται για μικρή άνοδο σε σχέση με το 2019, όταν παρατηρήθηκε μεγάλη αύξηση της συμμετοχής και το πιο υψηλό ποσοστό από το 1994.

«Είναι ένα μάλλον καλό μήνυμα για τη δημοκρατία και τη νομιμοποίηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου», σημειώνει η Βερζέ.