Ευρωεκλογές 2024: Ένας οδηγός για την Ενωμένη Ευρώπη και τα θεσμικά της Όργανα

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ρυθμίζει τη ζωή περισσότερων από 448 εκατομμυρίων ανθρώπων στην Ευρώπη. Είναι ένας θεσμός που συχνά οι πολίτες δεν κατανοούν τους πολύπλοκους μηχανισμούς του και το γεγονός αυτό εκμεταλλεύονται οι λαϊκιστές και εθνικιστές. Οι ευρωεκλογές χαρακτηρίζονται από χαμηλή συμμετοχή, συχνά λόγω της έλλειψης γνώσεων για το ίδιο το θεσμικό όργανο. Η συμμετοχή στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2019 κατέγραψε το υψηλότερο ποσοστό από το 1994, φτάνοντας κατά μέσο όρο στην ΕΕ, το 50,66%. Το 2014 η συμμετοχή στις ευρωεκλογές ήταν 42,6% και το 2009 ήταν 42,97%.

Το απερχόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Το απερχόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, τα μέλη του οποίου θα ανανεωθούν μετά τις ευρωεκλογές της 9ης Ιουνίου, σήμερα έχει 705 έδρες που κατανέμονται σε 7 πολιτικές οικογένειες:

1. Κοινοβουλευτική Ομάδα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (Χριστιανοδημοκράτες) , με 176 έδρες

2. Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών, με 139 έδρες

3. Renew Europe (Φιλελεύθεροι), με 102 έδρες

4. Ομάδα των Πρασίνων/ Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία, με 72 έδρες

5. Ομάδα των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών, με 69 έδρες

6. Ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία, με 49 έδρες

7. Ομάδα της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο – GUE/NGL, με 37 έδρες

Οι ευρωβουλευτές που δεν ανήκουν σε καμία πολιτική ομάδα της Ευρωβουλής, οι Μη Εγγεγραμμένοι (NI), έχουν σήμερα 61 έδρες.

Οι έδρες του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Μετά τις ευρωεκλογές, οι έδρες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα αυξηθούν από 705 σε 720. Αυτή η αύξηση κατά δεκαπέντε έδρες αντικατοπτρίζει «δημογραφικές αλλαγές στα κράτη μέλη». Ωφελήθηκαν δώδεκα χώρες που απέκτησαν επιπλέον έδρες. Ο αριθμός των εδρών για την Ελλάδα παρέμεινε ο ίδιος και εκλέγει 21 ευρωβουλευτές.

Ημερομηνίες Ευροεκλογών

Μεταξύ 6 και 9 Ιουνίου, περίπου 370 εκατομμύρια Ευρωπαίοι από τα 27 κράτη μέλη καλούνται στις κάλπες για να εκλέξουν τους 720 βουλευτές της 10ης νομοθετικής περιόδου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Αύριο, Πέμπτη 6 Ιουνίου, ψηφίζουν οι πολίτες της Ολλανδίας. Μεθαύριο, Παρασκευή 7 Ιουνίου, ψηφίζουν η Ιρλανδία και η Τσεχία, χώρα στην οποία οι ψηφοφόροι έχουν δύο ημέρες για να ψηφίσουν (Παρασκευή και Σάββατο). Το Σάββατο 8 Ιουνίου θα προσέλθουν στις κάλπες οι ψηφοφόροι της Σλοβακίας, της Μάλτας και της Λετονίας. Την Κυριακή, 9 Ιουνίου, ψηφίζουν οι πολίτες σε 21 χώρες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.

Στις περισσότερες χώρες της ΕΕ, δικαίωμα ψήφου έχουν οι πολίτες άνω των 18 ετών, εκτός από την Ελλάδα (άνω των 17 ετών), τη Γερμανία, το Βέλγιο, την Αυστρία και τη Μάλτα (άνω των 16 ετών).

Η ψήφος είναι υποχρεωτική μόνο σε πέντε κράτη μέλη: Ελλάδα, Κύπρο, Βέλγιο, Λουξεμβούργο και Βουλγαρία. Στο Βέλγιο, η ψηφοφορία δεν είναι υποχρεωτική για ψηφοφόρους ηλικίας 16 και 17 ετών.

Τα Θεσμικά Όργανα της ΕΕ

– H Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν)

Είναι το κύριο εκτελεστικό όργανο της ΕΕ και θεματοφύλακας των Συνθηκών.

Είναι το όργανο που προτείνει την ευρωπαϊκή νομοθεσία – η καρδιά του μηχανισμού της ΕΕ. Η Επιτροπή κάνει νομοθετικές προτάσεις και χαράσσει τους βασικούς προσανατολισμούς της ΕΕ. Έχει σημαντικές εκτελεστικές εξουσίες σε τομείς όπως ο ανταγωνισμός και το εξωτερικό εμπόριο. Συνίσταται σε ένα σώμα μελών που απαρτίζεται από 27 Επιτρόπους – ένας ανά κράτος μέλος.

– Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (Σύνοδος Κορυφής)

Είναι το όργανο που λαμβάνει τις αποφάσεις.

Κάθε τρεις μήνες συνέρχονται στις Βρυξέλλες οι 27 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, οι οποίοι αποφασίζουν για τους γενικούς προσανατολισμούς της Ένωσης που πρέπει να υλοποιηθούν. Δίνει το σφυγμό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

– Το Συμβούλιο της ΕΕ (Συμβούλια Υπουργών)

Είναι το όργανο που ψηφίζει. Οι 27 υπουργοί, που συνεδριάζουν ανά τομέα, διαπραγματεύονται και υιοθετούν τους νόμους και αποφασίζουν κοινές πολιτικές (οικονομία, εσωτερικές υποθέσεις, μεταφορές κλπ.). Η νομοθεσία της ΕΕ και ο προϋπολογισμός πρέπει να περνούν από το Συμβούλιο της ΕΕ. Το Συμβούλιο αποτελεί το θεσμικό όργανο που, από κοινού με το Κοινοβούλιο, εγκρίνει τη νομοθεσία της ΕΕ μέσω κανονισμών και οδηγιών και καταρτίζει αποφάσεις και μη δεσμευτικές συστάσεις. Στους τομείς αρμοδιότητάς του λαμβάνει τις αποφάσεις του με απλή πλειοψηφία, ειδική πλειοψηφία ή ομοφωνία, ανάλογα με τη νομική βάση των πράξεων που χρειάζονται την έγκρισή του.

– Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Ευρωβουλή)

Είναι το μόνο ευρωπαϊκό όργανο, τα μέλη του οποίου εκλέγονται απευθείας από τους πολίτες των 27 μελών της ΕΕ κάθε 5 χρόνια. Είναι η μοναδική άμεσα εκλεγόμενη πολυεθνής συνέλευση στον κόσμο.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψηφίζει νομοθετικά κείμενα που προτείνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μαζί με το Συμβούλιο της ΕΕ είναι συννομοθέτης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των πολιτών της ΕΕ, και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπροσωπώντας τα συμφέροντα των χωρών, διαμορφώνουν τις προτάσεις της Επιτροπής και, εάν συμφωνούν, τις εγκρίνουν.

Όπως οι εθνικοί βουλευτές, έτσι και οι ευρωβουλευτές ψηφίζουν νόμους που τα κράτη-μέλη θα πρέπει να εφαρμόσουν. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι εκείνο που προετοιμάζει και ψηφίζει τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επίσης λειτουργία παρακολούθησης. Τα μέλη του εκλέγουν τον/την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προτείνεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Το Κοινοβούλιο μπορεί επίσης να επικρίνει την Επιτροπή, η οποία στη συνέχεια πρέπει να υποβάλει την παραίτησή της.

Οι ειδήσεις σήμερα