Με ποιο κράτος, με ποια έσοδα;

Του Κώστα Καλλίτση

Διαθέτουμε ένα κράτος που, κουτσά στραβά, λειτουργεί όταν έχει λιακάδα. Υπάρχει εν αιθρία –όταν ο καιρός είναι καλός, χωρίς ούτε πολύ κρύο ούτε πολύ ζέστη. Όταν έρχεται μια σοβαρή αλλαγή καιρού, παραλύει. Όσα έχει (υποτίθεται) σχεδιάσει, καταρρέουν τη στιγμή που χρειάζεται να εφαρμοστούν.

Πέρσι τέτοιο καιρό δεν κατάφερνε να αποφασίσει ποιος ακριβώς πρέπει να κλαδεύει τα δέντρα –κι έμεινε επί μέρες η Αττική χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Το καλοκαίρι αποδείχτηκε ότι είχε ξεχάσει να ανοίξει δασικούς δρόμους, αντιπυρικές ζώνες, να φροντίσει προληπτικά τα δάση, και στον καύσωνα γίναμε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς εθνικής καταστροφής. Τώρα, το κράτος βούλιαξε στην Αθήνα –μέσ΄ το κέντρο.

Το κράτος εφησυχάζει γιατί ήταν και (παρα)είναι κομματικό και απολαμβάνει την πολυτέλεια της επανάπαυσης. Δεν είναι το μόνο σε αυτόν τον τόπο. Ανάλογες συμπεριφορές χαρακτηρίζουν και ισχυρά τμήματα της καθ’ ημάς επιχειρηματικότητας, δεν είναι απαλλαγμένος από αυτές ο ιδιωτικός τομέας.

Σε πρώτη ανάγνωση, τμήματά του που έχουν διασφαλίσει (βρέξει χιονίσει…) σίγουρα έσοδα, με εξασφαλισμένες συμβάσεις, χωρίς την αγωνία επιβίωσης αν δεν ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Χωρίς την αγωνία του πραγματικού ανταγωνισμού -είτε πρόκειται για δρόμους που θα έπρεπε να μένουν ανοιχτοί, είτε για αξιόπιστες υπηρεσίες επικοινωνίας, είτε για τη διανομή του ηλεκτρικού ρεύματος, είτε Έλληνας, είτε Ολλανδός, είτε Γερμανός, είτε Αυστραλός είναι ο ιδιοκτήτης, δεν φαίνεται να πολυδιαφέρουν οι συμπεριφορές. Αλλά τον τόνο, και το πλαίσιο, τα δίνει το κράτος.

Η Ελπίς ήρθε να μας υπενθυμίσει ότι με αυτό το κράτος δεν υπάρχει ελπίδα. Ιδιαίτερα στις συνθήκες που διαμορφώνονται στη νέα εποχή, που ένα βασικό χαρακτηριστικό της είναι η αναβάθμιση του ρόλου του κράτους σε όλα τα κεντρικά πεδία.

Αναβάθμιση έντονη, ολοφάνερη και όχι στιγμιαία. Η σύγχρονη ανάπτυξη προϋποθέτει ένα κράτος που θα μπορεί να σχεδιάζει για το αύριο, να είναι ικανό να διευθύνει μεγάλα προγράμματα, να τολμά να παίρνει ρίσκο και να δοκιμάζει με μελέτη, με σύνεση αλλ’ όχι με φόβο, να οργανώνει συμμαχίες και το ίδιο να συνεργάζεται με ιδιωτικούς και κοινωνικούς φορείς –ένα κράτος ικανό στρατηγό.

Κι η κλιματική κρίση, που θα είναι παρούσα τις επόμενες 3-4 δεκαετίες ακόμα κι αν σήμερα σταματούσαν ολοσχερώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, καθιστά τα άλλοτε σπάνια ακραία καιρικά φαινόμενα, από συχνά έως συνήθη και, δη, αλληλοτροφοδοτούμενα. Άρα επιβάλλεται μακρόπνοος και μελετημένος σχεδιασμός, νέου τύπου οργάνωση του κράτους από την κορυφή μέχρι την αυτοδιοικητική βαθμίδα του, προληπτικές δράσεις με επιμέλεια και άμεση δράση τις ώρες της κρίσης με επαγγελματισμό και πειθαρχία. Όλα όσα δεν διαθέτει το ελληνικό κράτος.

Η ανασυγκρότηση του κράτους είναι το μείζον πρόβλημα της χώρας. Μέχρι τώρα, δεν έχουμε αγγίξει αυτό το πρόβλημα. Οι θετικές ρυθμίσεις που γίνονται σήμερα με τη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας, απαλλάσσουν τον πολίτη από ταλαιπωρίες που υφίσταται από το κράτος, δεν ανασυγκροτούν το κράτος για να παίξει τον στρατηγικό ρόλο του. Επιλύουν «τεχνικά» προβλήματα, δεν αγγίζουν το (βαθιά, βαθύτατα) πολιτικό πρόβλημα –που προϋποθέτει μεγάλες συγκρούσεις με πολλαπλά συντηρητικά συστήματα εξουσίας.

Κι ένα συναφές πρόβλημα που το πολιτικό σύστημα (και όχι μόνο αυτό…) δεν θέλει να το αγγίξει: Για να γίνει ό,τι πρέπει και να αρχίσει να κτίζεται ένα κράτος νέου τύπου, στο ύψος των σύγχρονων απαιτήσεων, απαιτούνται λεφτά –με νοικοκυρεμένη διαχείριση, με φειδώ, με σεβασμό στο τελευταίο ευρώ του φορολογούμενου, αλλά, πάντως, θα χρειαστούν λεφτά. Το παίρνει αυτό υπόψη του κανείς, όταν σχεδιάζει πως θα δαπανηθούν τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης, όταν μοιράζονται λεφτά οριζοντίως σε ό,τι κινείται (όχι σε όποιον έχει ανάγκη…) ή όταν σχεδιάζεται η δημοσιονομική πολιτική; Ακούσατε κάποιον, κάτι να πει για αυτό στην τριήμερη κοινοβουλευτική συζήτηση;..

(Δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή, την Κυριακή, 30.1.2022)

Ειδήσεις σήμερα:

Αττική Οδός: Το πολιτικό και επιχειρηματικό παρασκήνιο πίσω από το κυβερνητικό blame game

Αυτή τη Βουλή έχουμε – Αυτή θέλουμε;