Εκλογές την Κυριακή στην Πορτογαλία: Πληθώρα σεναρίων για την επόμενη μέρα, κρας τεστ για την ευρωπαϊκή Αριστερά

Η παλιά ρήση λέει ότι «ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο» και το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής στην Πορτογαλία, είναι πιθανό να τη δικαιώσει, κάνοντας τα κόμματα που αποφάσισαν να διακόψουν τη συνεργασία τους στα τέλη του περασμένου χρόνου να μετανοήσουν.

Η Πορτογαλία αποτελούσε για πολλούς προερχόμενους αριστερότερα του Κέντρου ένα παράδειγμα προς μίμηση. Οχι μόνο γιατί από το 2015 βρέθηκε υπό την διακυβέρνηση ενός συνασπισμού Σοσιαλιστών, Κομμουνιστών/Πρασίνων και Αριστερού Μπλοκ. Αλλά γιατί ακριβώς κατάφερε να ακολουθήσει μια πολιτική μετριασμού των συνεπειών της οικονομικής κρίσης, που κάποτε είχε φέρει και εκεί την αξέχαστη «Τρόικα», ανόδου των δεικτών ανάπτυξης, ακολουθώντας ταυτόχρονα μια αρκετά φιλολαϊκή πολιτική, με μέτρα όπως αύξηση του κατώτατου μισθού, μείωση της ανεργίας, ενίσχυση κοινωνικής πρόνοιας και αποκατάσταση εισοδημάτων για τους συνταξιούχους.

Μέσα σε όλα αυτά η Πορτογαλία έγινε κάποια στιγμή και «χώρα πρότυπο» σε σχέση με την αντιμετώπιση της πανδημίας, ειδικά σε σχέση με την προώθηση του προγράμματος εμβολιασμού.

Οι ανησυχίες της Αριστεράς

Ολα αυτά πάντως δεν ήταν αρκετά για να επιβιώσει ολόκληρη τετραετία ο συνασπισμός των τριών, που αρχικά απέκτησε το παρατσούκλι μιας όχι και τόσο λειτουργικής μηχανής (geringonça), αντέχοντας πάντως έξι χρόνια. Ο τελευταίος προϋπολογισμός αναμενόταν να κινηθεί επίσης σε μια πιο «κοινωνική» κατεύθυνση, αλλά με βήματα, που στα μάτια των δύο αριστερών κομμάτων παραήταν… προσεκτικά. Κάτι που οδήγησε τελικά και στη διάλυση του συνασπισμού. Πολλοί πιστεύουν ότι ο πραγματικός λόγος για τον τερματισμό αυτής της συνεργασίας, δεν ήταν άλλος από τον φόβο των κομμάτων της Αριστεράς να κατηγορηθούν για συστημισμό και σταδιακή τους απορρόφηση από το Σοσιαλιστικό Κόμμα, μετά από μια εξαετή συνεργασία.

Ο αναποφάσιστος Κόστα

Ο ίδιος ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα φάνηκε στην αρχή να μην ανησυχεί για τις επιπτώσεις μιας πρόωρης εκλογικής διαδικασίας. Οι δημοσκοπήσεις του έδιναν ποσοστά κοντά στο 40% και ο ίδιος φαινόταν να ονειρεύεται την αυτοδυναμία. Ο υπολογισμός αυτός αποδεικνύεται λανθασμένος, καθώς τα ποσοστά του όχι μόνο καθηλώθηκαν, αλλά παρουσιάζουν και μια φθίνουσα τάση. Λάθος τακτική αποδείχτηκε επίσης να αφήνει ανοικτά όλα τα ενδεχόμενα για την επόμενη μέρα, από τη στιγμή που είδε να απομακρύνεται η προοπτική της αυτοδυναμίας. Αναζήτηση ενός μικρότερου συμμάχου αν βγαίνει αριθμητικά μια τέτοια συμμαχία, κυβέρνηση μειοψηφίας, μεγάλος συνασπισμός με την κεντροδεξιά ή μήπως επανάληψη της προηγούμενης κυβέρνησης σε άλλη βάση; Ο Πρωθυπουργός έμοιαζε αναποφάσιστος.

Ολα τα ενδεχόμενα μοιάζουν βεβαίως ανοικτά, αλλά αυτό δείχνει μάλλον έλλειψη προσανατολισμού και απομακρύνει την προοπτική «ισχυρής μονοκομματικής κυβέρνησης», ενισχύοντας έτσι μικρότερα κόμματα. Στην επόμενη Βουλή θα μπορούσαν να μπουν ακόμα και εννέα κόμματα συνολικά, αλλά κάποια από αυτά όχι μόνο με μια έδρα, όπως έγινε το 2019, αποκτώντας έτσι διαφορετικό ρόλο.

Ενίσχυση της δεξιάς πολυκατοικίας

Η ασάφεια προθέσεων του Κόστα τελικά φάνηκε να ενισχύει το κεντροδεξιό στρατόπεδο, αν πιστέψει τουλάχιστον κανείς τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Το Κοινωνικό Δημοκρατικό Κόμμα, όπως στην πραγματικότητα μεταφράζεται το Σοσιαλ-Δημοκρατικό (PSD), κύριως εκφραστής της κεντροδεξιάς στη χώρα με τον ηγέτη Ρούι Ρίου εκεί που υπολειπόταν 8 με 9 μονάδες των Σοσιαλιστών, τώρα έχει κλείσει σημαντικά την ψαλίδα, απευθυνόμενο προφανώς στα πιο ευκατάστατα στρώματα από τη μεσαία τάξη και πάνω αν διαβάσει τουλάχιστον κανείς το πρόγραμμα του: Μείωση φόρων για τις επιχειρήσεις, ενίσχυση της παρουσίας ιδιωτών στην Υγεία και στην Εκπαίδευση, υποχώρηση του κράτους από τον κρατικό αερομεταφορέα ΤΑΡ, κατάργηση των τελών για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση, αναβολή της αύξησης του κατώτατου μισθού στα 900 ευρώ.

To τελικό ποσοστό του PSD θα εξαρτηθεί ωστόσο από τη δύναμη των άλλων κομμάτων της πολυκατοικίας και κυρίως του ακροδεξιού «Chega» (Αρκετά). Το κόμμα αυτό θα λάβει σίγουρα ποσοστά πολύ μεγαλύτερα από το 2019 (1,3%). Κάποια στιγμή οι δημοσκοπήσεις το έφερναν στα όρια του διψήφιου, αλλά από την στιγμή που άρχισε να ανεβαίνει η Κεντροδεξιά τα ποσοστά του υποχώρησαν περίπου στο 6%.

Ο ρόλος των μικρών κομμάτων

Υπάρχουν δύο ακόμα κόμματα, που ανήκουν στο κεντροδεξιό φιλελεύθερο χώρο με μονοψήφια ποσοστά και προγνώσεις στα όρια του στατιστικού λάθους. Θεωρητικά πάντως αυτή τη στιγμή μια δεξιά κυβέρνηση, ειδικά χωρίς το Chega δεν έχει ελπίδα να είναι πλειοψηφική.

Υπάρχει βεβαίως και η εκδοχή ενός μεγάλου συνασπισμού το αποκαλούμενο «bloco central». Θα είναι μια λύση ανάγκης, που κανείς από τους δύο δεν θέλει πραγματικά. Ειδικά οι Κεντροδεξιοί του νεοεκλεγέντος στο κόμμα Ρίου δεν θα ήθελαν να συνεργαστούν με τον Κόστα, τον οποίο και επέκριναν σφοδρά ως αντιπολίτευση. Αλλά συχνά στην πολιτική οι καταστάσεις υποχρεώνουν σε δυσάρεστες επιλογές. Είναι που πρέπει να σεβαστούν το μήνυμα του «κυρίαρχου λαού».

Διαβάστε ακόμα

Ο Ερντογάν ως αυτόκλητος μεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ για την Ουκρανία

Η Ευρωπαία συνήγορος του πολίτη (ξανά)βγάζει στη σέντρα την φον ντερ Λάιεν για τη συμφωνία για τα εμβόλια

Η Le Monde για τη δίωξη Βαξεβάνη – Παπαδάκου και την κατρακύλα της ελευθερίας του Τύπου