Γιατί ο Ερντογάν αυτοπροτείνεται ως… μεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ για την Ουκρανία

H αλήθεια είναι ότι διαθέτει καλές σχέσεις και με το Κίεβο και με τη Μόσχα. Ασχετα αν αυτές δεν βασίζονται απαραιτήτως στην εμπιστοσύνη. Ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να «πουλήσει» αυτές τις σχέσεις σε ΝΑΤΟ και Ρωσία, αυτοπροτεινόμενος ως μεσολαβητής μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.

Ο Τούρκος πρόεδρος έφτασε μάλιστα να μιλήσει για το ενδεχόμενο να φιλοξενήσει στην χώρα του μια συνάντηση των προέδρων Πούτιν και Ζελένσκι, στην οποία και θα μπορούσαν «να λύσουν τις διαφορές τους». Βεβαίως ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας απάντησε σχεδόν αμέσως, ότι δεν βλέπει κάποιο νόημα σε μια τέτοια πρόταση.

Ωστόσο ο Ερντογάν επιμένει, αφού διαβλέπει στην αντιπαράθεση των δύο πλευρών τόσο ένα πιθανό κίνδυνο για τη χώρα του, όσο και μια ευκαιρία να εδραιωθεί ως «παίκτης» σε άλλη μια παγκοσμίων διαστάσεων σύγκρουση.

Οι διεθνείς αντιδράσεις για μια τέτοια παρέμβαση ενός πολιτικού, που θεωρείται «απρόβλεπτος και προκλητικός» μόνο ενθουσιώδεις δεν ήταν. Ωστόσο ο Τούρκος πρόεδρος θα επισκεφτεί το Κίεβο στις αρχές του Φεβρουαρίου, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος, ενώ άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο να έχει τηλεφωνηθεί προηγουμένως και με τον Βλάντιμιρ Πούτιν, έτσι ώστε να καταγράψει τις δικές του θέσεις και να τις μεταφέρει. Ο εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρίας εξήγησε ότι, τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία είναι «φίλες» της Τουρκίας, η οποία ως μέλος και του ΝΑΤΟ είναι έτοιμη να παίξει το ρόλο που της αντιστοιχεί, για να βοηθήσει στην αποκλιμάκωση της κρίσης.

Η αλήθεια είναι ότι ο πρόεδρος της Τουρκίας είναι ο μοναδικός ηγέτης χώρας του ΝΑΤΟ, που έχει δει τόσες φορές το τελευταίο διάστημα τον Ρώσο ομόλογό του. Ισως γιατί ο αυταρχικός τρόπος που φαντάζονται και οι δύο την άσκηση εξουσίας τους φέρνει πιο κοντά. Βεβαίως η πώληση τουρκικών drones TB2 στην Ουκρανία έχει φέρει σκιές σε αυτή τη σχέση, όπως η αγορά ρωσικών αντιπυραυλικών συστημάτων από την Αγκυρα έχει εκνευρίσει την Ουάσιγκτον. Αλλά προφανώς αυτός είναι ο τρόπος, με τον οποίο ο Ερντογάν αντιλαμβάνεται μια «πολύπλευρη» εξωτερική πολιτική.

Πάντως ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δεν έχει συμπεριλάβει τον Τούρκο ομόλογό του στον κύκλο των ηγετών της Δύσης, με τους οποίους συνομιλεί η ηγεσία των ΗΠΑ, για τα επόμενα βήματα και τους χειρισμούς στο «ουκρανικό». Το γερμανικό «der Spiegel», με το γνωστό του σαρκαστικό στυλ έγραψε αυτές τις μέρες, ότι «ο μόνος που δείχνει να επιθυμεί τον Ερντογάν ως ενδιάμεσο διαπραγματευτή είναι ο ίδιος ο Ερντογάν».

Αλλωστε και με τη Μόσχα οι σχέσεις της Αγκυρας δεν ήταν πάντοτε ανέφελες, αρχής γενομένης από την κατάρριψη ενός ρωσικού μαχητικού από τουρκικές δυνάμεις, πάνω από τη Συρία το 2015, που πυροδότησε μια ένταση που έλειψε να βρεθεί εκτός ελέγχου. Σε διαφορετικά στρατόπεδα βρέθηκαν συχνά Αγκυρα και Μόσχα, όχι μόνο στην υπόθεση της Συρίας, αλλά και στη Λιβύη και στην πρόσφατη στρατιωτική σύρραξη Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για το Ορεινό Καραμπάχ.

Στη συγκεκριμένη στιγμή και με δεδομένα τα σημαντικά εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ερντογάν, η παρέμβασή του έχει λοιπόν και «εσωπολιτικό περιεχόμενο». Για μια ακόμα φορά θέλει να εμφανιστεί ως ένας «ηγέτης», που τον υπολογίζουν όλοι οι ισχυροί του πλανήτη. Το πόσο ενδιαφέρει αυτό τη Μόσχα ή την Ουάσιγκτον είναι μάλλον αμφισβητήσιμο.

Πέραν όμως του προβλήματος της επικοινωνίας, η τουρκική ηγεσία απεύχεται μια σύγκρουση τόσο για ενεργειακούς λόγους, όσο και για γεωπολιτικούς. Η επάρκεια της χώρας σε φυσικό αέριο εξαρτάται από τον ρωσικό αγωγό Blue Stream, ο οποίος συνδέει τις δύο χώρες μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Εκατομμύρια νοικοκυριά στην Τουρκία εξαρτώνται από αυτόν, κάτι που φυσικά αποτελεί ένα σημαντικό χαρτί στα χέρια της Μόσχας, ενώ υπάρχουν σχέδια για περαιτέρω επέκτασή του.

Η Αγκυρα θα έπρεπε επίσης να πάρει θέση σε περίπτωση μια ενδεχόμενης σύγκρουσης και ανάμιξης του ΝΑΤΟ. Θα επέτρεπε τη διέλευση δυνάμεων προς τη Μαύρη Θάλασσα; Θα συνέχιζε να προμηθεύει την Ουκρανία με όπλα; Πώς θα το δικαιολογούσε αυτό απέναντι στη Μόσχα; Αυτά είναι ερωτήματα που ο Ερντογάν δεν θέλει να τα βρει μπροστά του.

Είναι λογικό λοιπόν να είναι υπέρ μιας ειρηνικής διευθέτησης, ειδικά αν θα μπορούσε να παρουσιαστεί στους συμπατριώτες του ως «συμμέτοχος» στην εξεύρεσή της. Προς το παρόν δεν έχει πείσει ούτε το «φίλο» Πούτιν, ούτε τους Δυτικούς συμμάχους για κάτι τέτοιο. Για την Αθήνα είναι σημαντικό πάντως, να μην χάνει από το βλέμμα της τις δραστηριότητές του και σε αυτό το «μέτωπο».

Διαβάστε ακόμα

Oυκρανία: Η γαλλογερμανική παρέμβαση ξεκίνησε, αλλά ο δρόμος είναι μακρύς

O αγωγός Nord Stream 2 είναι έτοιμος να τεθεί σε λειτουργία λέει η Μόσχα

Ερντογάν: Η Ελλάδα δυναμώνει και είμαστε υποχρεωμένοι να δυναμώσουμε κι εμείς