Μέτρα κατά της ακρίβειας: Τι προβλέπει η τροπολογία και τα πρόστιμα

Από την 1η Μαρτίου μπαίνουν σε εφαρμογή τα μέτρα κατά της ακρίβειας που ανακοίνωσε πρόσφατα η κυβέρνηση. Η τροπολογία που κατατέθηκε ήδη στη Βουλή από το υπουργείο Ανάπτυξης σε νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, αναφέρει πως τόσο το πλαφόν στο βρεφικό γάλα όσο και η μείωση αρχικής τιμής στα απορρυπαντικά, καθαριστικά κλπ. με ταυτόχρονο «κόφτη» 30% στις εκπτώσεις προς τα σούπερ μάρκετ εκκινούν από 1η Μαρτίου 2024. Προβλέπει επίσης πρόστιμα «φωτιά» που φτάνουν έως τα 2 εκατ. ευρώ για τους παραβάτες. 

Αρκετές κρίσιμες λεπτομέρειες, όπως η λίστα με τις κατηγορίες των προϊόντων που θα περιλαμβάνονται στην μείωση τιμών από 1η Μαρτίου παραπέμπονται σε υπουργική απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης, Κώστα Σκρέκα, ώστε να εξειδικευτούν.  

Αναλυτικά η ρύθμιση προβλέπει:

• Για το 3μηνο «μπλόκο» στις προσφορές: Από τη 10η Ιανουαρίου 2024, για τα καταναλωτικά προϊόντα των επιχειρήσεων για τα οποία ανακοινώνεται αύξηση τιμής, σύμφωνα με το άρθρο 15 του ν. 5055/2023 (Α’ 161), δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε τιροωθητική ενέργεια κατά τη διάθεσή τους στους καταναλωτές για τρεις μήνες από την ημερομηνία κατά την οποία εφαρμόζεται η αύξηση τιμής.
• Για την μείωση αρχικής τιμής αντί προσφοράς: Για τις κατηγορίες προϊόντων που ορίζονται με την απόφαση της παρ. 8 (η υπουργική απόφαση που θα ακολουθήσει), οι επιχειρήσεις που προμηθεύουν το λιανεμπόριο, μειώνουν την αρχική τιμή, ήτοι την τιμή προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών, από την 1η Μαρτίου 2024. Η μείωοη της αρχικής τιμής ισούται κατ’ ελάχιστον με το 30% του αθροίσματος των πιστώσεων, εκπτώσεων ή άλλων παροχών που χορηγήθηκαν στο λιανεμπόριο το έτος 2023 επί της αρχικής τιμής της 31ης Δεκεμβρίου 2023.
• Για τις καθαρές τιμές από το χωράφι στο ράφι: Οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εμπορεύονται νωπά κρέατα, ψάρια, φρούτα και λαχανικά, πωλούν τα προϊόντα αυτά σε καθαρές τιμές, ήτοι χωρίς να χορηγούν εκπτώσεις, πιστώσεις ή άλλες παροχές σε άλλες επιχειρήοεις, που υπερβαίνουν, αθροιστικά, το 3% επί της τιμής πώλησης προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών.

Τα ψάρια θα προστεθούν στον κατάλογο των νωπών προϊόντων στα οποία θα μπει κόφτης εκπτώσεων και θα απαιτούνται καθαρά τιμολόγια. 

Τα πρόστιμα φωτιά

Η Γενική Γραμματεία Εμπορίου του Υπουργείου Ανάπτυξης, και η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς του Υπουργείου Ανάπτυξης μπορούν να: 

• έχουν πρόσβαση σε κάθε πληροφορία, δεδομένο και έγγραφο από οιαδήποτε πηγή που διευκολύνει τον έλεγχο οιασδήποτε πιθανολογούμενης παράβασης,
• διενεργούν έλεγχο, ο οποίος συμπεριλαμβάνει την πρόσβαση σε κάθε χώρο ή μέσο μεταφοράς που χρησιμοποιεί ο προμηθευτής, τον οποίον αφορά ο έλεγχος, ή να παραγγέλλουν ελέγχους που διενεργούνται από άλλες δημόσιες αρχές, προκειμένου να λαμβάνονται, να εξετάζονται και να κατάσχονται στοιχεία, δεδομένα ή έγγραφα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του ελέγχου, ανεξαρτήτως του μέσου αποθήκευσής τους,
• διατηρούν στην κατοχή τους τα στοιχεία, τα δεδομένα και τα έγγραφα που προκύπτουν κατά τη διεξαγωγή του ελέγχου για όσο χρόνο και στον βαθμό που απαιτείται για την ομαλή διεκπεραίωση του ελέγχου,
• αναζητούν την παροχή πληροφοριών όσον αφορά στα πραγματικά περιστατικά από κάθε εκπρόσωπο ή μέλος του προσωπικού του προμηθευτή που ελέγχεται, ο οποίος έχει την υποχρέωση να παρέχει πληροφορίες και εξηγήσεις για τα πραγματικά περιστατικά, τα δεδομένα ή τα έγγραφα που σχετίζονται με το αντικείμενο του ελέγχου.

Με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της Αρχής Ελέγχου επιβάλλονται κυρώσεις σε βάρος οποιουδήποτε παραβαίνει τη νομοθεσία, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης, σωρευτικά ή διαζευκτικά, ως εξής:

• σύσταση με σκοπό την παύση της παράνομης πρακτικής και τη συμμόρφωση εντός της οριζόμενης με την απόφαση αποκλειστικής προθεσμίας, καθώς και την παράλειψή της στο μέλλον,
• πρόστιμο από 5.000 έως 2.000.000 ευρώ και ανακοίνωση της επωνυμίας του παραβάτη και του επιβληθέντος προστίμου.

Με απόφαση του αρμοδίου ελεγκτικού οργάνου, επιβάλλεται σε βάρος του ελεγχόμενου προσώπου, πρόστιμο από 5.000 έως ένα 1.000.000 ευρώ, εάν αυτό αποκρύψει, παραποιήσει ή δεν προσκομίσει τα στοιχεία που ζητούνται από τις αρμόδιες αρχές ή παρεμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο την άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων.

Με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης δύνανται να εξειδικεύονται οι κατηγορίες των προωθητικών ενεργειών, οι εκπτώσεις, πιστώσεις ή άλλες παροχές, οι κατηγορίες των προϊόντων που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των προαναφερόμενων παραγράφων, να καθορίζονται η διαδικασία του ελέγχου και της επιβολής των κυρώσεων, η κλιμάκωση των προστίμων, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της νομοθεσίας. Μπορεί επίσης να αλλάζει η ημερομηνία. 

Το 3μηνο «μπλόκο» στις προσφορές ισχύει μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2024. Τα υπόλοιπα είναι μέτρα μόνιμου χαρακτήρα.

Βρεφικό γάλα

Από την 1η Μαρτίου εφαρμόζεται και το πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους 7% στο βρεφικό γάλα. Η εξίσωση προβλέπει ως βάση υπολογισμού το λειτουργικό κόστος της εταιρείας στην κατηγορία «βρεφικό γάλα» βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου (2023) προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων, αφαιρουμένων των εκπτώσεων, των πιστώσεων ή άλλων παροχών.

Ειδικότερα, οι εταιρείες που εισάγουν, παράγουν και διανέμουν σε άλλες επιχειρήσεις τα παρασκευάσματα για βρέφη και τα παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας επανακαθορίζουν τις τιμές πώλησης των ως άνω προϊόντων, από την 1η Μαρτίου 2024, ώστε να προκύπτει για την επιχείρηση μικτό κέρδος που δεν είναι μεγαλύτερο από το λειτουργικό της κόστος, στην οικεία κατηγορία προϊόντων, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, διαχειριστικής περιόδου, προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων, αφαιρουμένων των εκπτώσεων, των πιστώσεων ή άλλων παροχών.

Τα πρόστιμα

Οι κυρώσεις ξεκινούν από τη σύσταση και φτάνουν έως πρόστιμα – φωτιά 2 εκατ. ευρώ. Αναλυτικά τα βήματα των κυρώσεων είναι δυο: 

1. σύσταση με σκοπό την παύση της παράνομης πρακτικής και τη συμμόρφωση εντός της οριζόμενης με την απόφαση αποκλειστικής προθεσμίας, καθώς και την παράλειψή της στο μέλλον,
2. πρόστιμο από 5.000 έως 2.000.000 ευρώ και ανακοίνωση της επωνυμίας του παραβάτη και του επιβληθέντος προστίμου με τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που προβλέπονται.

Επιπλέον, με απόφαση του αρμοδίου οργάνου της Αρχής Ελέγχου, επιβάλλονται σε βάρος του ελεγχόμενου προσώπου πρόστιμο από 5.000 έως 1.000.000 ευρώ, εάν αυτό αποκρύψει, παραποιήσει ή δεν προσκομίσει τα στοιχεία που ζητούνται από τις αρμόδιες αρχές ή παρεμποδίσει με οποιονδήποτε τρόπο την άσκηση των ελεγκτικών αρμοδιοτήτων.

Αρμόδιες αρχές για τη λήψη καταγγελιών και τη διαπίστωση παράβασης είναι η γενική γραμματεία Εμπορίου και η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς του υπουργείου Ανάπτυξης. Οι αρχές δύνανται, όπως και για τα άλλα μέτρα, να:

• έχουν πρόσβαση σε κάθε πληροφορία, δεδομένο και έγγραφο από οιαδήποτε πηγή που διευκολύνει τον έλεγχο οιασδήποτε πιθανολογούμενης παράβασης,
• διενεργούν έλεγχο, ο οποίος συμπεριλαμβάνει την πρόσβαση σε κάθε χώρο ή μέσο μεταφοράς που χρησιμοποιεί ο προμηθευτής, τον οποίον αφορά ο έλεγχος, ή να παραγγέλλουν ελέγχους που διενεργούνται από άλλες δημόσιες αρχές, προκειμένου να λαμβάνονται, εξετάζονται και να κατάσχονται στοιχεία, δεδομένα ή έγγραφα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια του ελέγχου, ανεξαρτήτως του μέσου αποθήκευσής τους,
• διατηρούν στην κατοχή τους τα στοιχεία, τα δεδομένα και τα έγγραφα που προκύπτουν κατά τη διεξαγωγή του ελέγχου για όσο χρόνο και στον βαθμό που απαιτείται για την ομαλή διεκπεραίωση του ελέγχου,
• αναζητούν την παροχή πληροφοριών όσον αφορά στα πραγματικά περιστατικά από κάθε εκπρόσωπο ή μέλος του προσωπικού του προμηθευτή που ελέγχεται, ο οποίος έχει την υποχρέωση να παρέχει πληροφορίες και εξηγήσεις όσον αφορά στα πραγματικά περιστατικά, τα δεδομένα ή τα έγγραφα που σχετίζονται με το αντικείμενο του ελέγχου.

Με απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης δύναται να τίθενται περιορισμοί στο ύψος του λειτουργικού κόστους, να καθορίζονται η διαδικασία του ελέγχου και της επιβολής των κυρώσεων, η κλιμάκωση των προστίμων καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή της νομοθεσίας.

Τέλος προβλέπεται η δυνατότητα απευθείας ανάθεση της σύμβασης για την αναβάθμιση της ψηφιακής πλατφόρμας e-katanalotis.