COP28: Ιστορική συμφωνία για τα ορυκτά καύσιμα μετά από πρόταση των Εμιράτων

ι συνομιλίες της COP28 για το κλίμα στο Ντουμπάι κατέληξαν σε μια συμφωνία που προβλέπει τη δέσμευση για τη μετάβαση από όλα τα ορυκτά καύσιμα. H διεθνής διάσκεψη για το κλίμα (COP28) στο Ντουμπάι ολοκληρώθηκε, με μία ημέρα καθυστέρηση σε σχέση με το αρχικό χρονοδιάγραμμα, με μία συμφωνία που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ιστορική καθώς για πρώτη φορά γίνεται αναφορά σε μετάβαση μακριά από όλα τα ορυκτά καύσιμα.

Ο πρόεδρος της φετινής διάσκεψης, η οποία πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και με τη συμμετοχή 200 χωρών, Σουλτάν Αλ Τζαμπέρ από  τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μεσολάβησε για τη συμφωνία που ήταν αρκετά ισχυρή για τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με την ανάγκη δραστικού περιορισμού της χρήσης ορυκτών καυσίμων, ενώ παράλληλα επέτρεψε στη Σαουδική Αραβία και άλλους πετρελαιοπαραγωγούς να τη συνυπογράψουν.

Συντεταγμένη στροφή από τα ορυκτά καύσιμα

Η συμφωνία καλεί τις χώρες να κάνουν γρήγορα στροφή από τα ορυκτά καύσιμα με δίκαιο και συντεταγμένο τρόπο, μία διατύπωση που βοήθησε να πειστούν η Σαουδική Αραβία και άλλες χώρες. Οι χώρες καλούνται επίσης να συμβάλουν μόνες τους σε μια παγκόσμια προσπάθεια μετάβασης μακριά από τα ορυκτά καύσιμα αντί να εξαναγκαστούν να την κάνουν.

«Μαζί αντιμετωπίσαμε την πραγματικότητα και οδηγήσαμε τον κόσμο προς τη σωστή κατεύθυνση», δήλωσε ο Αλ Τζαμπέρ, ο οποίος είναι  διευθύνων σύμβουλος της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Abu Dhabi National Oil.  Ο ίδιος κτύπησε το σφυρί σήμερα για να επιβεβαιώσει τη συμφωνία, η οποία έγινε δεκτή με χειροκροτήματα και επευφημίες από τους αντιπροσώπους.

Ανοίγουν νέοι δρόμοι

Αν και το αποτέλεσμα υπολείπεται της σταδιακής κατάργησης στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων που επιθυμούσαν οι περισσότερες χώρες, ανοίγει νέους δρόμους καθώς σε κανένα προηγούμενο κείμενο της COP δεν αναφερόταν η απομάκρυνση από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τα καύσιμα που στήριζαν την παγκόσμια οικονομία για δεκαετίες.

Το πόσο γρήγορα αυτό θα γίνει πραγματικότητα δεν θα κριθεί από το διπλωματικό παζάρι που κατέληξε στη σημερινή συμφωνία, αλλά από τους επενδυτές, τους καταναλωτές και τις εθνικές κυβερνήσεις. Μετά την υπόσχεση για σταδιακή μείωση του άνθρακα στη Γλασκώβη πριν από δύο χρόνια, η κατανάλωση συνέχισε να αυξάνεται και ο κόσμος παραμένει πολύ απίθανο να περιορίσει την αύξηση της θερμοκρασίας στον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού για 1,5C.

Παρόλα αυτά, η απόφαση του Ντουμπάι αποτελεί σημαντικό δείκτη στην κατεύθυνση της πορείας προς ένα παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

Συμφωνία για τριπλασιασμό των ΑΠΕ

Το κείμενο περιλαμβάνει επίσης συμφωνίες για τον τριπλασιασμό της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον διπλασιασμό του ρυθμού αύξησης της αποδοτικότητας έως το τέλος της δεκαετίας. Μια ξεχωριστή συμφωνία της COP28, η οποία επιτεύχθηκε νωρίτερα, προβλέπει τη λειτουργία ενός ταμείου για την αντιμετώπιση των ζημιών της κλιματικής αλλαγής, για το οποίο δόθηκε σκληρή μάχη.

«Μια συμφωνία είναι τόσο καλή όσο και η εφαρμογή της. Είμαστε αυτό που κάνουμε, όχι αυτό που λέμε. Πρέπει να λάβουμε τα απαραίτητα μέτρα για να μετατρέψουμε αυτή τη συμφωνία σε απτές δράσεις», δήλωσε ο Αλ Τζαμπέρ.

Η διστύπωση της COP28 που προωθεί τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων θα στείλει μήνυμα ότι ο κόσμος το σκέφτεται τώρα και θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι επενδυτές αξιολογούν τον κίνδυνο αυτών των εγχειρημάτων, δήλωσε ο Jonathan Pershing, διευθυντής περιβαλλοντικού προγράμματος στο Ίδρυμα William and Flora Hewlett και βετεράνος διαπραγματευτής των ΗΠΑ για το κλίμα.

Διπλωματική νίκη των ΗΑΕ

Η συμφωνία της τελευταίας στιγμής αποτελεί διπλωματική νίκη για τα ΗΑΕ και τον Al Jaber, ο ρόλος του οποίου στην Adnoc τον έκανε αμφιλεγόμενη επιλογή για να προεδρεύσει των φετινών συνομιλιών. Υπήρξαν ισχυρισμοί ότι χρησιμοποίησε το ρόλο του για να ασκήσει πιέσεις για συμφωνίες πετρελαίου και αντιδράσεις για τη δήλωση που έκανε σχετικά με την επιστημονική θέση για την κλιματική αλλα΄γη, αλλά στο τέλος μπόρεσε να δηλώσει ότι τα κατάφερε.

Ο Αλ Τζαμπέρ χρησιμοποίησε επίσης την προεδρία του για να φέρει τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου στην COP και υπήρχαν περισσότεροι εκπρόσωποι εταιρειών ορυκτών καυσίμων από ό,τι σε οποιαδήποτε προηγούμενη σύνοδο κορυφής, γεγονός που προκάλεσε επικρίσεις από ακτιβιστές για το κλίμα.

Σφυρηλάτησε ένα σύμφωνο μεταξύ περισσότερων από 50 εταιρειών για τη μείωση των εκπομπών από τις δικές τους δραστηριότητες. Δεν ανέφερε τίποτα για τα επίπεδα παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου, αλλά η δέσμευση να μειωθεί η ρύπανση από το μεθάνιο – 80 φορές πιο επικίνδυνο από το διοξείδιο του άνθρακα – σχεδόν στο μηδέν μέχρι το τέλος της δεκαετίας θα μπορούσε να έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στις εκπομπές.

Οι αντιδράσεις Σαουδικής Αραβίας και ΟΠΕΚ

Αυτό δεν εμπόδισε τη Σαουδική Αραβία να ηγηθεί μιας μάχης οπισθοφυλακής ενάντια σε κάθε προσπάθεια να συμπεριληφθεί στο κείμενο η σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων. Καθώς η COP28 βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη, ο υπουργός Ενέργειας του βασιλείου ρωτήθηκε από το Bloomberg News αν θα ήταν ευτυχής να δει μια σταδιακή μείωση στο κείμενο. «Απολύτως όχι», απάντησε.

Ο Οργανισμός Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών έστειλε αργότερα επιστολή στα μέλη του, ζητώντας τους να ασκήσουν πιέσεις κατά οποιουδήποτε κειμένου που στοχεύει στα ορυκτά καύσιμα και όχι στις εκπομπές.

Αν και η τελική διατύπωση αμβλύνθηκε για να αντικατοπτρίζει τις ανησυχίες τους, τελικά ο συνασπισμός των πετρελαιοπαραγωγών έμεινε πολύ απομονωμένος για να αντισταθεί.