Σωτήρης Ρούσσος: Η εξέγερση στο Καζακστάν δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία

Ο Σωτήρης Ρούσσος, αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και συντονιστής του Κέντρου Μεσογειακών και Μεσανατολικών Σπουδών στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων σχολιάζει στο facebook τις εξελίξεις στο Καζακστάν.

Κάποιες πρώτες σκέψεις για την εξέγερση στο Καζακστάν.

1. Η χώρα αυτή αποτέλεσε υπόδειγμα μετασοβιετικής μετάβασης, χωρίς εμφύλιες συρράξεις ή άνοδο του πολιτικού Ισλάμ όπως σε γειτονικές χώρες. Η μονοκρατορία του Ναζαρμπάγεφ εδραιώθηκε με σταθερότητα και στενή συνεργασία με την Μόσχα χωρίς όμως να γίνει μαριονέτα της. Δεν αμφισβήτησε ποτέ τα ζωτικά ρωσικά συμφέροντα στην νευραλγική γεωπολιτικά περιοχή της Κεντρικής Ασίας αλλά διατήρησε καλές σχέσεις με την Κίνα και την Δύση. Η Ε.Ε. μάλιστα λόγω των οικονομικών συμφερόντων της παρέμεινε κωφάλαλη για τις συνεχείς σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην χώρα.

2. Η χώρα έχει τεράστια έκταση (9η στον κόσμο) είναι αραιοκατοικημένη και πλούσια σε πετρέλαιο και ουράνιο. Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα κράτους εισοδηματία όπου η οικογένεια του προέδρου ελέγχει όχι μόνο το δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα και το καθεστώς προσιδιάζει σε αυτό που ο Owen ονομάζει στη Μέση Ανατολή «ισόβια προεδρικά καθεστώτα».

3. Η εξέγερση δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Ήδη μετά την τυπική παραίτηση του υπέργηρου Ναζαρμπάγεφ από την προεδρία (ουσιαστικά κινεί τα νήματα) έχει δημιουργηθεί το κίνημα νεολαίας Κιαν Καζακστάν (Ξύπνα Καζακστάν) στην Αλμάτυ (Άλμα Άτα για τους παλαιότερους). Επίσης υπήρξαν σημαντικά απεργιακά κινήματα στους εργάτες της πετρελαιοβιομηχανίας με συγκρούσεις με την αστυνομία και φυλακίσεις συνδικαλιστών.

4. Η πτώση της τιμής του πετρελαίου το 2020, προβλήματα στην πετρελαιοβιομηχανία λόγω της πανδημίας και της εξάπλωσης του ιού σε χιλιάδες αλλοδαπούς εργαζόμενους που έρχονται για εκ περιτροπής εργασία και αποδιάρθρωση της περιστασιακής εργασίας λόγω επίσης του κορονοϊού επέτεινε τα κοινωνικά προβλήματα και την ήδη υπάρχουσα οικονομική ανισότητα.

5. Το καθεστώς φαίνεται αποδυναμωμένο καθώς σπαράσσεται στο εσωτερικό για την μετα-Ναζαρμπάγεφ περίοδο. Αυτό δείχνουν οι διαρροές στον δυτικό τύπο πληροφοριών για διαφθορά που αφορούν βαριά ονόματα του καθεστώτος (Κουλιμπάγεφ, Μεσίνοφ).

6. Το καθεστώς δεν αφήνει περιθώρια σε πιθανή δυτική παρέμβαση με την άμεση πρόσκληση στην Ρωσία και τους συμμάχους της να παρέμβουν. Ούτε και η Κίνα θα ήθελε να δει μια «Ουκρανία» στην πλάτη της.

7. Για το καθεστώς και τους συμμάχους του είναι “μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα”. Αν ανοίξει το πολιτικό παιχνίδι μπορεί να καταρρεύσει αν όχι θα πάει σε αιματηρή καταστολή. Το σενάριο Λευκορωσία φαίνεται πιθανότερο.

Διαβάστε ακόμα

Καζακστάν: Το παιχνίδι του Πούτιν, τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων και η αμηχανία της Δύσης

Διχασμένοι οι Ευρωπαίοι πολίτες απέναντι στην ατομική ενέργεια