Κλιμακώνεται η ενεργειακή κρίση, συνεχίζεται το ράλι στις τιμές

Εάν οι λογαριασμοί ρεύματος που φτάνουν στα νοικοκυριά αυτό το διάστημα προκαλούν «εγκεφαλικά» και απόγνωση, το κλίμα δεν είναι διαφορετικό και για τις επιχειρήσεις. Το εφιαλτικό κλίμα που υπάρχει και το εφιαλτικό μέλλον που προκαλεί η ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα αποτυπώνει γλαφυρά η παραδοχή των επιχειρηματιών της μεταποίησης ότι αναγκάζονται να βάλουν προσωρινό λουκέτο και να αναστείλουν τις εξαγωγές…

Για την κυβέρνηση, μοιάζει με σταυρόλεξο χωρίς λύση. Ναι, ετοιμάζεται να βγει «εκτάκτως» στις αγορές για να επιδοτήσει ένα μέρος της ενεργειακής κρίσης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, όμως είναι σαφές πως είναι αδύνατο τα 3,5 δις ευρώ του δεκαετούς να καλύψουν το χάος.

Δεν είναι μόνο αυτό. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η κρίση ακόμα δεν έχει κορυφωθεί, όπως αποδεικνύεται. Στη χώρα μας, η μέση χονδρεμπορική τιμή του ρεύματος διαμορφώθηκε το 2021 σε 116,44 ευρώ τη μεγαβατώρα, όταν το 2020 ήταν μόλις 45,09 ευρώ τη μεγαβατώρα, σημειώνοντας μέσα σε ένα χρόνο άλμα πάνω από 250%.

Ρεκόρ

Το ένα ρεκόρ σπάει μετά το άλλο, με την τιμή του ρεύματος να βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά, υπερπολλαπλάσια του μέχρι πρότινος υψηλού όλων των εποχών. Οι αριθμοί λένε την αλήθεια: Τελευταία φορά που το χονδρεμπορικό κόστος του ρεύματος είχε διψήφιο νούμερο ήταν τον Ιούνιο του 2021, με 83,47 ευρώ/MWh. Από τον Ιούλιο και μετά έως και τον Δεκέμβριο, σκαρφάλωσε και έμεινε σταθερά σε τριψήφια νούμερα, που διαμορφώνονταν όλο και πιο ψηλά. Από τα 101,86 ευρώ/MWh τον Ιούλιο, έκλεισε τον Δεκέμβριο στα 235,38 ευρώ/MWh.

Οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας ήρθαν αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα δύσκολα διαχειρίσιμη. Πρέπει να αγοράζουν πανάκριβα το ρεύμα για τους πελάτες τους, αλλά εισπράττουν το αντίτιμο με χρονοκαθυστέρηση. Οι ληξιπρόθεσμοι λογαριασμοί αυξάνονται, οι διακανονισμοί έγιναν καθημερινότητα για τις εταιρείες, που είναι αντιμέτωπες πλέον με ταμειακή ασφυξία. Μία ενδεικτική εικόνα: Τον περασμένο Νοέμβριο, σύμφωνα με στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, η αξία των συναλλαγών στην Αγορά Επόμενης Ημέρας αυξήθηκε πάνω από 480%!

Η εξέλιξη αυτή υποχρεώνει εταιρείες προμήθειας να κάνουν χρήση διαρκώς νέων πιστωτικών γραμμών, πράγμα που σημαίνει ότι ο δανεισμός τους διευρύνεται. Το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση αυτή για τον κλάδο ενδεχομένως να φανεί στο πρώτο εξάμηνο του έτους.

Με την έναρξη του 2022, οι χονδρεμπορικές τιμές γύρισαν στη γνωστή τακτική του… ασανσέρ. Συγκρατήθηκαν εν μέρει το Σαββατοκύριακο, για να αρχίσουν από τη Δευτέρα τα πάνω-κάτω. Στα κάτω, βέβαια, βοηθούν και οι Αλκυονίδες Μέρες, που περιορίζουν τη ζήτηση για θέρμανση. Έτσι, σήμερα η μέση χονδρεμπορική τιμή είναι στα 148,80 ευρώ τη μεγαβατώρα, σημειώνοντας μείωση κατά 18% σε σχέση με τη χθεσινή. Από την προηγούμενη Δευτέρα, η μείωση στις χονδρεμπορικές τιμές είναι αθροιστικά στο 25%. Αυτά, όμως, μέχρι να αλλάξει ο καιρός.

Μεταποίηση… γιοκ

Την ίδια ώρα, οι επιχειρήσεις της –κρίσιμης για την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και την ανάπτυξη- μεταποίησης εκπέμπουν δραματικό σήμα κινδύνου προς την κυβέρνηση. Λένε πως λόγω της ενεργειακής κρίσης, τα προϊόντα τους παύουν να είναι ανταγωνιστικά στις ξένες αγορές και έτσι, αναγκάζονται –για να έχουν ελπίδες επιβίωσης στο μέλλον- να περιορίσουν ή και να αναστείλουν προσωρινά τις δραστηριότητές τους.

Τα παραπάνω, μετέφερε ο πρόεδρος του ΣΒΑΠ Δημήτρης Μαθιός στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Σκρέκα σε συνάντηση στο Υπουργείο Ενέργειας με την Διοίκηση του Συνδέσμου.

Ο κ. Μαθιός παρέδωσε υπόμνημα με τις θέσεις του ΣΒΑΠ στο οποίο αφού αναλύεται η όλη κατάσταση και προτείνονται οι παρακάτω λύσεις εν όψει της διαμόρφωσης μέτρων παρέμβασης της κυβέρνησης:

«Υπό τις παρούσες συνθήκες οι ελληνικές βιομηχανίες και βιοτεχνίες, αναγκάζονται να περιορίσουν ή και να κλείσουν προσωρινά τις εγκαταστάσεις τους. Ιδιαίτερα για τις εξαγωγικές επιχειρήσεις η συνεχιζόμενη αυτή κατάσταση επηρεάζει σημαντικά την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές καθώς το ενεργειακό κόστος αποτελεί υψηλό μερίδιο του κόστους παραγωγής και δραστηριότητας τους. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις είναι οι πιο εκτεθειμένες στις δραματικές αυξήσεις των τιμών του ρεύματος και του φυσικού αερίου.

Για την αντιμετώπιση της κατάστασης προτείνουμε τα παρακάτω 7 μέτρα και σας καλούμε για την άμεση αξιολόγηση, συζήτηση και εφαρμογή τους:

1. Προστασία των καταναλωτών Μέσης Τάσης (ΜΤ) από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) με παροχή δυνατότητας για επιλογή τιμολογίου (σταθερό για 1-2 έτη, κυμαινόμενο με ανώτατο πλαφόν ή ανοικτό), ώστε να περιοριστεί η απόλυτη εξάρτησή από την χρηματιστηριακή τιμή ενέργειας. Δυνατότητα σύναψης ειδικής τιμής για τους καταναλωτές ΜΤ και ιδιαίτερα για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις με τους παρόχους Ηλεκτρικής Ενέργειας (ανάλογα με το ενεργειακό προφίλ, το ύψος κατανάλωσης, τη συνεχή και σταθερή κατανάλωση κλπ και εφαρμογή μπόνους εκπτώσεων) – να εφαρμοσθεί ότι γίνεται και στους καταναλωτές υψηλής τάσης (ΥΤ) – εφαρμογή της αρχής ίσης μεταχείρισης καταναλωτών ΜΤ & ΥΤ με κοινά κριτήρια.

Αλλαγή του τρόπου τιμολόγησης, σήμερα η τιμή υπολογίζεται με το μηχανισμό της επόμενης μέρας και βασίζεται στη μεταβολή των τιμών του ΦΑ. Με αυτό το μηχανισμό και δεδομένου ότι δεν υπάρχουν αποθέματα ασφάλειας, οι ημερήσιες μεταβολές είναι μεγάλες και μεταφέρονται στην κατανάλωση.

Τη σύναψη μεσοπρόθεσμων συμβάσεων των επιχειρήσεων MT με παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας, με βάση το μέσο συνολικό κόστος ενέργειας και με πρόβλεψη ασφαλίστρου κινδύνου έναντι ακραίων διακυμάνσεων των χρηματιστηριακών τιμών

2. Αφαίρεση -και όχι αναστολή- της χρέωσης υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) & του Ειδικού Τέλους Ταξινόμησης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) για τις επιχειρήσεις ΜΤ:

α. Το τιμολόγιο των ΑΠΕ δεν αντιστοιχεί στο μικρότερο κόστος που έχουν. Τα υπερβάλλοντα έσοδα των ΑΠΕ πρέπει να διανεμηθούν, ώστε να μειωθεί η τιμή της ενέργειας.

β. Με την ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών να έχει ολοκληρωθεί κατά ένα μεγάλο και ικανοποιητικό ποσοστό μέχρι σήμερα, υποχωρούν οι χρεώσεις ΥΚΩ που επιβάρυναν τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας. Η εξοικονόμηση από τα έργα που υλοποιήθηκαν την τελευταία τριετία αγγίζει τα 500 εκατ. ευρώ και αναμένεται να προσεγγίσει το 1,5 δισ. ευρώ μέχρι το 2030. Αυτό το αποθεματικό να υποστηρίξει τις επιχειρήσεις ΜΤ.

γ. Δυνατότητα υπαγωγής στο καθεστώς μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ για το σύνολο των επιχειρήσεων, με την κατανάλωση να εισάγεται ως κριτήριο επιλεξιμότητας, ώστε να επιτρέπεται η ένταξη ενεργοβόρων επιχειρήσεων ΜΤ.

δ. Οι επιχειρήσεις ΜΤ που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια μέσω φωτοβολταϊκών αλλά και αυτές που έχουν μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα να μην χρεώνονται με ΕΤΜΕΑΡ.

3. Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στην Ηλεκτρική Ενέργεια και στο Φυσικό Αέριο:

α. Για τις επιχειρήσεις με αμιγώς εξαγωγικό προφίλ να επιστρέφεται ο ΕΦΚ συναρτήσει της αξίας των εξαγωγών τους, όπως ακριβώς γίνεται και με το πετρέλαιο. Ειδικά για τις ενεργοβόρες εξαγωγικές επιχειρήσεις που η ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο αποτελούν μεγάλο μερίδιο του κόστους παραγωγής τους, ο ΕΦΚ αποτελεί αντίστοιχα σημαντικό μέρος του λογαριασμού της ηλεκτρικής ενέργειας και του φυσικού αερίου.

β. Η χρέωση του ΕΦΚ στην ηλεκτρική ενέργεια και στο φυσικό αέριο να γίνεται με βάση τους ελάχιστους δείκτες που ορίζει η αντίστοιχη οδηγία της ΕΕ.

4. Net Metering – η λύση στις αυξήσεις ρεύματος. Θα αποτελέσει όντως λύση με:

α. Αξιοποίηση από τα αρμόδια Υπουργεία σε συνεργασία με τις Περιφέρειες όλων των διαθέσιμων πόρων και των χρηματοδοτικών μέσων που διατίθενται από την ΕΕ για επιδότηση των επιχειρήσεων ΜΤ για επενδύσεις σε ΑΠΕ.

β. Απλοποίηση των αδειοδοτήσεων των φωτοβολταϊκών μέσω fast track διαδικασιών.

γ. Εφαρμογή του Virtual Net Metering για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις ΜΤ, που το μέγεθος της κατανάλωσης τους αλλά και η γεωγραφική θέση που είναι εγκατεστημένες, τις δεσμεύουν και δεν καθιστούν πραγματοποιήσιμη την εφαρμογή του Net Metering με τις σημερινές ισχύουσες διατάξεις και κανονισμούς. Π.χ. μία ενεργοβόρα βιομηχανία ΜΤ με εγκατεστημένη ισχύ 4 MWh, για να μπορέσει να εφαρμόσει το Net Metering χρειάζεται θεωρητικά έκταση 50 στρεμμάτων για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε γη που πρέπει να βρίσκεται είτε στο ίδιο οικόπεδο είτε σε όμορο. Είναι πρακτικά αδύνατον αυτή η μεγάλη έκταση να υπάρχει δίπλα σε ενεργοβόρες επιχειρήσεις ΜΤ, πόσο ακόμα και να πληροί η έκταση αυτή τις προδιαγραφές για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών (χρήση γης, κλίση, προσανατολισμός κλπ).
δ. Βελτίωση των υφιστάμενων υποδομών των δικτύων που αυτή τη στιγμή δεν επαρκούν για να υποδεχθούν τις εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών που πρόκειται να λειτουργήσουν.

5. Δημιουργία ενός τύπου αφορολόγητου αποθεματικού στις επιχειρήσεις, ειδικά για την αντιμετώπιση αυτών των έκτακτων καταστάσεων.
6. Την παροχή δυνατότητας στις επιχειρήσεις για αποπληρωμή των λογαριασμών που έχουν ήδη εκδοθεί με τις αυξημένες τιμές από τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, σε διάστημα έξι μηνών, έτσι ώστε να διευκολυνθεί η ήδη επιβαρυμένη ρευστότητα των επιχειρήσεων.
7. Άμεση εφαρμογή των μέτρων κατά της αύξησης της ηλεκτρικής ενέργειας και στήριξης των επιχειρήσεων αντίστοιχα με αυτά που εφάρμοσαν με ορατή ελάφρυνση άλλες χώρες του Νότου όπως η Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία».

Διαβάστε επίσης:

ΔΕΠΑ: Ευνοϊκή για την Ελλάδα συμφωνία με τη Gazprom για το φυσικό αέριο

ΔΕΗ: Επιστροφή στο λιγνίτη και εκτροχιασμός της πράσινης μετάβασης