Το μέλλον της Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Κασσελάκης

Η νίκη του Στέφανου Κασσελάκη στον πρώτο γύρο των εκλογών για την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ  ανέτρεψε τα δεδομένα στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά ίσως έδειξε και μια δυναμική που, εάν διατηρηθεί,  μπορεί να δημιουργήσει νέα δεδομένα ευρύτερα στο πολιτικό σκηνικό. 

Προ της εμφάνισης του εξ Αμερικής χαρισματικού υποψηφίου, η Έφη Αχτσιόγλου ήταν αδιαμφισβήτητο φαβορί. Ακόμα και οι ανθυποψήφιοί της θεωρούσαν βέβαιη την εκλογή της, ενώ οι εκτιμήσεις για την προσέλευση των μελών του κόμματος στις εκλογές δεν ξεπερνούσαν τις 40-50.000. 

Την περασμένη Κυριακή ψήφισαν 150.000 άνθρωποι και ο Στέφανος Κασσελάκης ήρθε πρώτος, με διαφορά 8,7 ποσοστιαίων μονάδων (12.864 ψήφων)  από την Έφη Αχτσιόγλου, κατά κύριο λόγο χάρη στην ψήφο των «νέων» εκλεκτόρων που προσήλθαν στη διαδικασία και γράφτηκαν στο κόμμα, κόντρα στις προβλέψεις για χαμηλή συμμετοχή. 

Οι υποστηρικτές του Κασσελάκη, ανάμεσα σε αυτούς πλέον και ο υποψήφιος Νίκος Παππάς που ήρθε τέταρτος με 8,68%, βλέπουν στην εξέλιξη αυτή μια ενίσχυση του κόμματος και τη δυνατότητα να απευθυνθεί σε ευρύτερο κοινό και να διεκδικήσει την εξουσία. 

Πριν τις εκλογές στον ΣΥΡΙΖΑ οι συζητήσεις για τις επικείμενες πολιτικές μάχες που θα καλούνταν να δώσει ο νέος αρχηγός, αφορούσαν το κατά πόσον το κόμμα θα διατηρήσει τη δεύτερη θέση στις ευρωεκλογές του 2024. 

Με τα νέα δεδομένα, είναι βέβαιο ότι εάν ο Κασσελάκης κερδίσει  την προεδρία , ο ΣΥΡΙΖΑ αντικειμενικά μετατοπίζεται προς το Κέντρο και οι συσχετισμοί για την Κεντροαριστερά και το ΠΑΣΟΚ επαναπροσδιορίζονται.

 Αλλά και για την Ν.Δ. θα προκύψει νέος ανταγωνισμός, με καινούργια χαρακτηριστικά σε επίπεδο προσώπων, επικοινωνίας και συμβολισμών, που μέχρι σήμερα ήταν το δυνατό χαρτί του Κυριάκου Μητσοτάκη. Πόσο μάλλον σε μια περίοδο που η κυβέρνηση βγαίνει τραυματισμένη από τις πυρκαγιές, τις πλημμύρες και την εικόνα διάλυσης του Κράτους, ενώ  έχει μπροστά της έναν δύσκολο και ακανθώδη διάλογο για τα Ελληνοτουρκικά. 

Η συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ

Όλα αυτά βέβαια εάν ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρήσει τη συνοχή του και κινηθεί ενωτικά. 

Οι αντίπαλοι του Κασσελάκη, όμως, τον κατηγορούν ότι δεν έχει πολιτικό σχέδιο και ότι είναι προϊόν του μάρκετινγκ και της επικοινωνίας. Οι πιο διανοούμενοι κάνουν λόγο για «φαινόμενο Μπερλουσκόνι» που τελικά ήρθε από τα Αριστερά, ενώ οι πιο συνωμοσιολόγοι μιλούν για δάχτυλο των Αμερικανών, που πραγματοποιούν «επιθετική εξαγορά» στο ΣΥΡΙΖΑ -ένα κόμμα με αρκετά αντιαμερικανικά γονίδια από το παρελθόν και από τους «προγόνους» του ΚΚΕ Εσωτερικού. 

Ο επίσης υποψήφιος Ευκλείδης Τσακαλώτος, που ήρθε τρίτος με 8,93%, υποστηρίζει ότι  με τον Κασσελάκη νίκησε η «Μεταπολιτική» ήτοι η έμφαση στο πρόσωπο και στην εικόνα, σε αντίθεση με τις «ιδέες και τις αξίες της Αριστεράς» τις οποίες ο ίδιος υπηρετεί, όπως εμφατικά τονίζει. Με άλλα λόγια κατηγορεί τον Κασσελάκη ως προϊόν προπαγάνδας. 

Την ίδια στιγμή οι υποστηρικτές του Ευκλείδη Τσακαλώτου προέβαλαν ως «επιτυχημένη στρατηγική εξόδου από τα μνημόνια», την υπερφορολόγηση που έγινε επί των ημερών του στο υπουργείο Οικονομικών με στόχο να παραχθεί υπερπλεόνασμα και να δημιουργηθεί ένα πρόσθετο «μαξιλάρι» -αλλά αυτό δεν καταλογίζεται ως «επικοινωνία», θεωρείται πολιτική. 

Είναι φανερό ότι ένα σημαντικό τμήμα του «παραδοσιακού» ΣΥΡΙΖΑ, που δίνει με συνέπεια πολιτικές και κοινωνικές μάχες με το κόμμα από την εποχή του 3% θεωρεί τον Στέφανο Κασσελάκη παρείσακτο και όχι απλά έναν ανταγωνιστή υποψήφιο για την προεδρία, αλλά πραγματικό εχθρό του κόμματος. Δεν «διαβάζουν»  στην μαζική συμμετοχή μια ευκαιρία να «ξυπνήσει» το κόμμα και να απευθυνθεί σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα με έναν αρχηγό που -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- δείχνει ότι επικοινωνεί με ψηφοφόρους και από άλλους χώρους, αλλά επισείουν τον κίνδυνο να χάσει το κόμμα τις αριστερές αξίες του και κατηγορούν τον χαρισματικό υποψήφιο για  έλλειψη πολιτικού σχεδίου. 

Το μέλλον της Αριστεράς

Κάποιοι χαρακτηρίζουν λάθος και τη διαδικασία επειδή επέτρεψε σε πρόσωπα χωρίς βαθιά και μακροχρόνια σχέση με το κόμμα να διεκδικήσουν την ηγεσία και να ψηφίσουν.

Ένα ερώτημα είναι τι πραγματικά θέλουν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ και οι ψηφοφόροι του. Θέλουν ένα κόμμα που θα επανεφεύρει την αριστερή ταυτότητα και θα δημιουργήσει έναν πολιτικό οδικό χάρτη για να αποφευχθεί η διαφαινόμενη διολίσθηση των κοινωνιών σε έναν αυταρχικό και απάνθρωπο καπιταλισμό -προς τον οποίο οδεύουμε όπως δείχνουν πολλά «σημάδια των καιρών»;

Διότι είναι αλήθεια ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη για έναν τέτοιο επαναπροσδιορισμό της Αριστεράς στις δύσκολες εποχές που ζούμε, όπου οι ανισότητες διαρκώς αυξάνονται και η εξουσία των εκλεγμένων κυβερνήσεων υπονομεύεται από τις «αγορές», ήτοι από το κεφάλαιο και τους διαχειριστές του.  Μπορεί όμως το ζητούμενο του επαναπροσδιορισμού (που είναι ζητούμενο διεθνώς, όχι μόνο στην Ελλάδα) να υπηρετηθεί από ένα κόμμα που ταυτόχρονα θα διεκδικεί την εξουσία; Από ένα κόμμα πού θα απευθύνεται στις μάζες και θα διεκδικεί κυβερνητικούς θώκους; Και με ποιο τρόπο μπορεί να γίνει αυτό;

Η ταυτότητα, η πολιτική και το μέλλον της Αριστεράς είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα, αλλά η απάντηση ίσως θα  έπρεπε να αναζητηθεί σε ένα συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ (ή όποιου άλλου κόμματος αναλάβει την αποστολή) και όχι σε εκλογή προέδρου μέσα από ανοιχτές διαδικασίες. Ίσως αν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ δεν είχαν επισπεύσει τις διαδικασίες της -προεξοφλημένης, όπως όλοι νόμιζαν πριν την εμφάνιση Κασσελάκη- εκλογής τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. 

Το πολιτικό σχέδιο

Είναι αλήθεια, πάντως, ότι ο Στέφανος Κασσελάκης δεν παρουσίασε κάποιο αναλυτικό πολιτικό σχέδιο. 

 Όμως ούτε οι άλλοι υποψήφιοι το έπραξαν επαρκώς. 

Ασφαλώς, ο ΣΥΡΙΖΑ διαθέτει ιστορία, έχει παρελθόν -και κυβερνητικό- και σε κάθε περίπτωση έχει έναν πυρήνα θέσεων, στόχων και αντιλήψεων. Όμως αυτό δεν αποτελεί πολιτικό σχέδιο. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να προκύψει μόνο μέσα από ζυμώσεις και ένα συνέδριο -και τούτο υπό προϋποθέσεις και με πολλά «εάν». 

Ούτε αποτελεί πολιτικό σχέδιο η δέσμευση ότι θα παρουσιάσει κάποιος ένα νομοσχέδιο για μείωση του χρόνου εργασίας, για αύξηση μισθών ή οτιδήποτε άλλο. 

Πολιτικό σχέδιο σημαίνει να εξηγήσεις στον κόσμο γιατί θέλεις να πάρεις την εξουσία, τι θα κάνεις όταν την αναλάβεις και πώς θα την κερδίσεις. 

Το μεγάλο ερώτημα επομένως είναι: Φταίει ο Κασσελάκης που εμφανίστηκε και κέρδισε τον πρώτο γύρο, φταίνε οι ανθυποψήφιοί του που δεν έπεισαν για το δικό τους σχέδιο και την δυνατότητά τους να κερδίσουν την εξουσία ή φταίει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ που δεν είχε τις δομές και την συγκρότηση για να αναδείξει και να υπερασπιστεί την όποια ταυτότητά του;

Τα φαβορί, οι εκπλήξεις, οι μηχανισμοί και τα δύσκολα ερωτήματα της επόμενης μέρα στο ΣΥΡΙΖΑ

Αριστερά, κεντροαριστερά και οικονομία

Δημήτρης Χριστόπουλος: Καλοκαίρι – φθινόπωρο 2023 – Ο διπλός εκλογικός σεισμός που έγινε τριπλός