Τρ. Πειραιώς: Αξιολόγηση κρατικών ομολόγων διεθνώς βάσει ESG

Την τελευταία δεκαετία, το παγκόσμιο επενδυτικό τοπίο έχει μετατοπιστεί προς επενδύσεις που προάγουν τη βιωσιμότητα λόγω μιας πληθώρας πρωτοβουλιών σε παγκόσμιο επίπεδο στους τομείς του κλίματος και της ενέργειας, αλλά και λόγω σημαντικών αλλαγών στο νομικό πλαίσιο παγκοσμίως. Το 2015, με τη Συμφωνία του Παρισιού, αναλήφθηκαν δεσμεύσεις με στόχο τη δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, φέρνοντάς τις «κοντά στο μηδέν» έως το 2050 (συχνά αναφέρεται ως μετάβαση στο «Net Zero»), αναφέρει ανάλυση της Τρ. Πειραιώς σχετικά με την αξιολόγηση κρατικών ομολόγων διεθνώς βάσει ESG.

Αναλυτικά:

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου ο χρηματοπιστωτικός τομέας να επιτύχει τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας αλλά και άλλων δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με το κλίμα, μετατοπίζει σταδιακά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις του σε έργα που προάγουν τη βιώσιμη ανάπτυξη και σε άλλες δραστηριότητες που στοχεύουν στη μετάβαση «Net Zero», διευκολύνοντας σημαντικά την κατεύθυνση κεφαλαίων προς αυτούς τους τομείς.

Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία συνιστά μια σειρά προτάσεων για να εναρμονιστούν οι πολιτικές της ΕΕ για το κλίμα, την ενέργεια, τις μεταφορές και τη φορολογία με το στόχο μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Οι Διαχειριστές Κεφαλαίων διαδραματίζουν, επίσης, σημαντικό ρόλο σε αυτήν την παγκόσμια προσπάθεια μετασχηματισμού/μετάβασης. Ο κανονισμός Γνωστοποίησης Αειφορίας (Sustainable Finance Disclosure Regulation – SFDR) τους ωθεί να αρχίσουν να ενσωματώνουν ζητήματα βιωσιμότητας στις εποπτικές αναφορές τους.

Επίσης, από την πλευρά των αγοραστών, πολλοί θεσμικοί επενδυτές και κρατικά επενδυτικά ταμεία έχουν αρχίσει να ενσωματώνουν μη χρηματοοικονομικά κριτήρια στη διαδικασία λήψης επενδυτικών αποφάσεων, συγκεκριμένα παράγοντες περιβαλλοντικούς, κοινωνικούς και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) ενώ, ταυτόχρονα, όλο και περισσότερο οι πράσινες επενδύσεις κερδίζουν επίσης την εύνοια των ιδιωτών επενδυτών.

Καθώς η ζήτηση για επενδύσεις που προάγουν τη βιωσιμότητα συνεχίζει να αυξάνεται, το ίδιο συμβαίνει και με τη σημασία των αξιόπιστων δεδομένων, με ορισμένους οίκους αξιολόγησης ESG να έχουν εισέλθει ήδη σε αυτόν τον τομέα. Ωστόσο, παρά (ή ίσως εξαιτίας) του αυξημένου ενδιαφέροντος για τον τομέα του ESG, καταγράφεται μια ευρεία και αυξανόμενη απόκλιση μεταξύ των διαφόρων οίκων αξιολόγησης βάση ESG κριτηρίων κατά την αξιολόγηση των ίδιων εταιρειών παγκοσμίως.

Ο τομέας της αξιολόγησης κρατών βάσει χαρακτηριστικών ESG μπορεί να μην επηρεάζεται στον ίδιο βαθμό από την απόκλιση μεταξύ των αξιολογητών, αλλά αντιμετωπίζει σειρά από δικές του προκλήσεις. Οι πιο προφανείς από αυτές είναι η έλλειψη πρόσφατων δεδομένων, η επιλογή μεταξύ της εστίασης αποκλειστικά στις εκπομπές του δημόσιου τομέα ή στις εκπομπές τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού τομέα (εισάγοντας τον κίνδυνο διπλής καταμέτρησης των εκπομπών σε χαρτοφυλάκια που περιλαμβάνουν τόσο κρατικά ομόλογα, όσο και αξιόγραφα του ιδιωτικού τομέα όπως μετοχές και εταιρικά ομόλογα) ή η επιλογή συμπερίληψης εκπομπών σχετιζόμενων με αγαθά εγχώριας κατανάλωσης (έναντι εκπομπών σχετιζόμενων με αγαθά εγχώριας παραγωγής).

Ακόμη και επιλογές καθαρά τεχνικού χαρακτήρα, όπως ο τρόπος τυποποίησης των διαφόρων μετρήσεων, μπορούν να οδηγήσουν σε διαφορετικά αποτελέσματα αξιολόγησης, μεροληπτώντας υπέρ των πλουσιότερων / φτωχότερων χωρών ή υπέρ των οικονομιών που βασίζονται στη μεταποίηση ή στις υπηρεσίες.

Η προσέγγισή μας

Απέναντι σε όλες αυτές τις προκλήσεις, δεν ισχυριζόμαστε πως έχουμε ανακαλύψει βαθιές και οριστικές απαντήσεις. Αντ’ αυτού, σε αυτήν τη μελέτη παρουσιάζουμε τη δική μας προσπάθεια για την κατανόηση των προκλήσεων που θέτει η αξιολόγηση επενδύσεων σε κρατικούς τίτλους βάσει ESG κριτηρίων, τόσο εσωτερικά στην Τράπεζα Πειραιώς όσο και στους πελάτες μας, ειδικά εκείνους του τμήματος Wealth & Asset Management της Τράπεζας Πειραιώς.

Με απλά λόγια, αυτό που κάνουμε είναι να δημιουργήσουμε μια βάση δεδομένων με δημόσια διαθέσιμες μεταβλητές για τα κράτη βάσει περιβαλλοντικών και κοινωνικών κριτηρίων, αλλά λαμβάνοντας υπόψη και θέματα διακυβέρνησης, χρησιμοποιώντας ένα δείγμα 24 χωρών του ΟΟΣΑ. Στη συνέχεια, με πλήρη διαφάνεια, τυποποιήσαμε αυτές τις μετρήσεις ώστε να είναι συγκρίσιμες τόσο μεταξύ τομέων, όσο και διαχρονικά. Τέλος, συγκεντρώνουμε όλες τις μετρήσεις για να παρέχουμε μια συνολική κατάταξη των κρατών βάσει των κριτηρίων ESG.