Οι νέες διαχωριστικές γραμμές

Ο «δεύτερος γύρος» της προεκλογικής αναμέτρησης έχει χαρακτηριστικά… επαναληπτικού αγώνα σε πρωτάθλημα όπου το «κύπελλο» έχει μεν κατοχυρωθεί, αλλά δεν παύουν να έχουν μείνει ανοιχτά αρκετά ζητήματα.

Η πρωτιά έχει ήδη κριθεί και το εκλογικό σύστημα θεωρητικά εξασφαλίζει αυτοδυναμία, επομένως εκείνο που «παίζεται» για την κυβερνητική παράταξη είναι τα ποσοστά και ο αριθμός των βουλευτών. Η Ν.Δ. έχει απέναντί της όχι μόνο την αντιπολίτευση αλλά και τον ενδεχόμενο εφησυχασμό των ψηφοφόρων της, ο οποίος μπορεί να προκαλέσει αποσυσπείρωση. Η Ν.Δ, δεν έχει λόγο να αλλάξει το αφήγημα και τη ρητορική της, η οποία ήδη απέδωσε καρπούς. Επομένως συνεχίζει τον επικοινωνιακό «πόλεμο φθοράς» των αντιπάλων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε δυσχερή θέση, καθώς μετά τη μεγάλη πτώση επιχειρεί να ανασυνταχθεί εν κινήσει και να προβάλλει τις θέσεις του με διαφορετικό τρόπο. Αλλαγή προγράμματος, όχι μόνο δεν γίνεται, αλλά δεν θα είχε και λογική, επομένως ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί να βρει τα σωστά λόγια για να πει στον κόσμο αυτό που θέλει αλλά και να δείξει ότι κατάλαβε το μήνυμα της κάλπης. Ότι «άκουσε» τον κόσμο, επεξεργάζεται το μήνυμα και προσαρμόζεται ανάλογα.

Δεν αποκλείεται η μεγάλη υποχώρηση να λειτουργήσει συσπειρωτικά για το ΣΥΡΙΖΑ, κυρίως σε ψηφοφόρους του λεγόμενου «προοδευτικού» χώρου, οι οποίοι ενδεχομένως να επέλεξαν άλλα κόμματα της Αριστεράς, έχοντας επαναπαυθεί στις -εσφαλμένες- προβλέψεις των δημοσκοπήσεων ότι η αξιωματική αντιπολίτευση θα ερχόταν μεν δεύτερη αλλά θα κρατούσε δυνάμεις.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πλέον τον ανταγωνισμό του ΠΑΣΟΚ, το οποίο ευνοείται από την ανοδική δυναμική που επέδειξε στις εκλογές, ενώ παρουσιάζει πιο συγκεκριμένο προγραμματικό λόγο, πιο συγκροτημένη εικόνα και λιγότερες «κακοφωνίες» ανάμεσα στα στελέχη του. Το ΠΑΣΟΚ δεν κρύβει ότι διεκδικεί τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και το αποτέλεσμα των νέων εκλογών ίσως δείξει εάν υπάρχει προοπτική για κάτι τέτοιο.

Ο προεκλογικός ανταγωνισμός μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ δεν… κρύβεται και οι επόμενες λίγες ημέρες μέχρι τις νέες εκλογές είναι εξαιρετικά κρίσιμες. Το γεγονός αυτό, όμως, δημιουργεί μια δυσκολία και για τα δύο κόμματα: Εάν το ένα στραφεί κατά του άλλου, ενισχύουν τους αντιπάλους και, κυρίως, τη Ν.Δ..

Το στρατηγικό ζήτημα, όμως, για την αντιπολίτευση είναι το πώς θα τοποθετηθεί στο νέο πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται.

Η Ν.Δ. εμφανίζεται πλέον ως το Κεντροδεξιό κυρίαρχο κόμμα, με διαφορά από τα άλλα και μάλιστα ο Κυριάκος Μητσοτάκης δίνει έμφαση στο «Κέντρο» παρά στη «Δεξιά», τουλάχιστον σε επίπεδο επικοινωνίας. Δεν είναι τυχαίες οι επιλογές στελεχών από άλλους πολιτικούς χώρους -ή και χωρίς σαφή κομματική προέλευση- και οι αναφορές του σε «βουλευτές άλλων χρωμάτων» που «χωράνε» σε μια κυβέρνηση της Ν.Δ.. Ο ίδιος επιδεικνύει επίσης ευελιξία καθώς μπορεί να υιοθετεί σκληρή στάση σε θέματα όπως το μεταναστευτικό που έχει απήχηση στους συντηρητικούς ψηφοφόρους, αλλά ταυτόχρονα να βγαίνει μπροστά σε θέματα δικαιωμάτων των μειονοτήτων, τα οποία αποτελούν παραδοσιακό χώρο των αριστερών κομμάτων.

Το πεδίο, όμως, στο οποίο η πολυσυλλεκτικότητα συναντά τα όριά της είναι εκείνο της οικονομίας.

Οι διαχωριστικές γραμμές ασφαλώς δεν εξαφανίστηκαν, ούτε η πολιτική μπορεί να περιοριστεί στην επικοινωνία.

Εκεί που υπάρχουν διαφορές και σημαντικές μάλιστα, είναι οι θέσεις των κομμάτων σε σχέση με τα οικονομικά συμφέροντα των μεγάλων κοινωνικών ομάδων και οι πολιτικές που προτείνουν για την εξυπηρέτησή τους. Οι διαφορές ορίζονται από τις θέσεις για τα δημόσια αγαθά όπως η Παιδεία και η Υγεία, από τις επιλογές πολιτικών σε σχέση με τις μεγάλες και τις μικρές επιχειρήσεις, ή ακόμα ανάμεσα στην ελληνική παραγωγή και τις εισαγωγές, από τις πολιτικές για την εργασία και την μέριμνα για τους πλέον αδύναμους.

Οι πολιτικές δυνάμεις θα πρέπει να καταστήσουν διακριτές τις διαχωριστικές γραμμές και τις πολιτικές που προτείνουν, αλλά και να ορίσουν την διακριτή «ταυτότητά» τους με σαφήνεια στο νέο σκηνικό, αν θέλουν να πείσουν ότι αποτελούν εναλλακτική.

Ο χρόνος, βέβαια, μέχρι τις εκλογές είναι ελάχιστος, οπότε δεν αποκλείεται όλες αυτές οι διεργασίες να ξεκινήσουν την επόμενη μέρα.