Η «σπείρα της σιωπής»: Οι δημοσκοπήσεις, τα ΜΜΕ και μια επιστημονική εξήγηση για το αποτέλεσμα των εκλογών

Ως γνωστόν, ενώ οι δημοσκοπήσεις έδιναν λίγες μέρες πριν την διεξαγωγή της αναμέτρησης επικράτηση της ΝΔ με διαφορά 5-7% έναντι του ΣΥΡΙΖΑ το τελικό αποτέλεσμα ξεπέρασε το 20%, γεγονός που (αν και ευλόγως προξένησε την μεγαλύτερη προσοχή) όχι μόνο δεν είναι καινοφανές διεθνώς αλλά έχει ερμηνευτεί και επιστημονικά.

Η Σπείρα ή Σπιράλ της Σιωπής (Die Schweigespirale) είναι μια θεωρία που πρότεινε το 1980 η Γερμανίδα πολιτική επιστήμων Ελίζαμπεθ Νόελλε-Νόιμαν (1916-2010) και ήταν κατάληξη των προβληματισμών της για με τα απροσδόκητα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών του 1965, όταν οι δημοσκοπήσεις έλεγαν μέχρι την τελευταία στιγμή ότι τα δύο μεγάλα κόμματα (Χριστιανοδημοκράτες & Σοσιαλδημοκράτες) έδιναν αμφίρροπο αγώνα, αλλά τελικώς το CDU/CSU επικράτησε με διαφορά εννέα ποσοστιαίων μονάδων.

Η ερμηνεία της, που είναι ότι το κόμμα το οποίο ο μέσος πολίτης έχει σχηματίσει την πεποίθηση ότι θα υπερισχύσει προσελκύει τους περισσότερους αναποφάσιστους, επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά στις αμερικανικές εκλογές του 1980 όταν ο Ρόναλντ Ρέιγκαν σάρωσε τον τότε πρόεδρο Τζίμμυ Κάρτερ, καθώς αν και η πρόθεση ψήφου ήταν μοιρασμένη υπερίσχυε συντριπτικά στην παράσταση νίκης.

Αυτό αποδίδεται στο ότι ο μέσος άνθρωπος αισθάνεται έναν έντονο φόβο απομόνωσης όταν πρεσβεύει απόψεις που βρίσκονται στην μειοψηφία κι έτσι (για να μην διακινδυνεύσει απόρριψη, περιφρόνηση και μοναξιά) προτιμά να μην τις εκφράζει με αποτέλεσμα οι φωνές της (θεωρούμενης) πλειοψηφίας ν’ ακούγονται όλο και περισσότερο όλο και δυνατότερα με συνέπεια το φαινόμενο να πάρει σπειροειδή μορφή.

Ενθαρρυμένη από το γεγονός ότι η εξήγησή της θεωρείται από κάποιους η πιο σημαντική κοινωνιολογική θεωρεία του 20 αιώνα η Νόελλε-Νόιμαν έφτασε -όχι εντελώς αστειευόμενη- να προτείνει την ύπαρξη ενός οιονεί στατιστικού οργάνου που αντιστοιχεί σε μια ‘έκτη αίσθηση’ που παρέχει στο άτομο αξιόπιστες πληροφορίες για το τι αισθάνεται ο κοινωνικός περίγυρος καθώς πιστεύει ότι ο μέσος άνθρωπος είναι σε θέση να προβλέψει πολύ καλά το πού φυσά ο άνεμος.

Όλα αυτά θα ήταν μια πολύ ωραία θεωρία για την ανθρώπινη ψυχή αν δεν ερχόταν με την ανησυχαστική παρατήρηση ότι αυτό το ‘όργανο’ μπορεί να παραπλανηθεί και να χειραγωγηθεί από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ), που βρίσκονται στην προνομιακή θέση του ‘μεσάζοντα’ ανάμεσα στο άτομο και τα γεγονότα.

Όπως δηλώνει η Νόελλε-Νόιμαν: ‘Δεν έχω εντοπίσει κανένα σπιράλ σιωπής που να μην είναι σύμφωνο με την γενική κατεύθυνση που ακολουθούν τα ΜΜΕ…’

Πηγή: enimerotikosympliroma.blogspot.com

Ειδήσεις σήμερα

Yπηρεσιακός πρωθυπουργός ο Ιωάννης Σαρμάς

Ο Guardian προτρέπει σε ενότητα της κεντροαριστεράς για την απόκρουση της ερχόμενης λιτότητας

Δημοσκοπικές κόντρες, με αέρα αυτοδυναμίας, αλλά και μάχης στην κεντροαριστερά