Τα εταιρικά κέρδη ευθύνονται για τον πληθωρισμό; – Τι δείχνει έρευνα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Αντιμέτωποι με ατράνταχτα στοιχεία που επιβεβαιώνουν αυτό που φωνάζουν εδώ και μήνες αρκετοί οικονομολόγοι βρέθηκαν οι υπεύθυνοι χάραξης της νομισματικής πολιτικής των 20 χωρών της ευρωζώνης που συναντήθηκαν τον προηγούμενο μηνά στο Ιναρι, το βορειότερο θέρετρο διακοπών της φινλανδικής Λαπωνίας.

Οτι δηλαδή ο σημερινός πληθωρισμός της ευρωζώνης δεν τροφοδοτείται από τη ζήτηση, αλλά την προσφορά και πιο συγκεκριμένα από την υπερβολική ισχύ τιμολόγησης που έχουν οι επιχειρήσεις. Οι εταιρείες κερδίζουν από τον υψηλό πληθωρισμό -και τον τροφοδοτούν- καθώς έχουν τη δύναμη να μετακυλήσουν με το παραπάνω την άνοδο του κόστους στις τιμές τους, αυξάνοντας τα περιθώρια κέρδους τους, ενώ αντίθετα καταναλωτές και εργαζόμενοι πληρώνουν τον λογαριασμό.

Το κυρίαρχο μακροοικονομικό αφήγημα στους τελευταίους εννέα μήνες ήταν ότι οι απότομες αυξήσεις των τιμών για τα πάντα, από την ενέργεια έως τα τρόφιμα και τα τσιπ των ηλεκτρονικών υπολογιστών, οδηγεί σε άνοδο του κόστους των εταιρειών της ευρωζώνης. Η απάντηση της ΕΚΤ ήταν η αύξηση των επιτοκίων της από τον περασμένο Ιούλιο κατά 3%, το μεγαλύτερο ποσοστό εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Στόχος της, η μείωση της ζήτησης, καθώς όπως υποστήριξε ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι οι υψηλότερες τιμές καταναλωτή να οδηγήσουν σε υπερβολικές απαιτήσεις από τα συνδικάτα και άνοδο των μισθών τροφοδοτώντας πληθωριστική σπείρα- το φαινόμενο δηλαδή της αλλεπάλληλης ανόδου μισθών-τιμών που καταγράφηκε στη δεκαετία του 1970.

Ανατροπή

Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει χθεσινό δημοσίευμα του Reuters, στη συνάντηση των τραπεζιτών στη Φινλανδία προέκυψε μια διαφορετική εικόνα. Τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν σε αυτούς, μέσω μιας σειράς διαφανειών, έδειξαν ότι τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών αυξάνονται αντί να συρρικνώνονται -όπως θα αναμενόταν, όταν το κόστος εισροών τους αυξάνεται τόσο απότομα. Τα περιθώρια κέρδους των εταιρειών καταναλωτικών αγαθών της ευρωζώνης, για παράδειγμα, αυξήθηκαν πέρυσι στο 10,7% και ήταν υψηλότερα κατά 25% σχέση με το 2019, πριν δηλαδή από την παγκόσμια πανδημία και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ομοίως, σύμφωνα με υπολογισμούς της ίδιας της ΕΚΤ, που βασίζονται σε στοιχεία της Eurostat από το 2021, τη μερίδα του λέοντος στις εγχώριες πιέσεις στις τιμές της ευρωζώνης έχουν τα κέρδη και όχι το κόστος εργασίας και οι φόροι.

Ο εκπρόσωπος της ΕΚΤ αρνήθηκε να σχολιάσει. Αντίθετα, ο επικεφαλής οικονομολόγος του τμήματος Global Wealth Management της UBS, Πολ Ντόνοβαν, τόνισε στο Reuters ότι είναι σαφές πως η επέκταση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων έπαιξε σημαντικότερο ρόλο στην άνοδο του ευρωπαϊκού πληθωρισμού τους τελευταίους 6 μήνες και η ΕΚΤ απέτυχε να αιτιολογήσει την πολιτική που ακολουθεί υπό το πρίσμα αυτό. Η αδράνεια της ΕΚΤ ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι ο πληθωρισμός που τροφοδοτείται από τα υψηλότερα περιθώρια κέρδους τείνει να αυτοδιορθώνεται, καθώς οι εταιρείες τελικά βάζουν φρένο στις αυξήσεις των τιμών τους προκειμένου να αποφύγουν την απώλεια μεριδίου αγοράς. Ωστόσο η ιδέα ότι η ΕΚΤ -αλλά και οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης- επέτρεψαν επί τόσους μήνες στις εταιρείες να αυξάνουν τις τιμές τους σε επίπεδα που υπερβαίνουν το κόστος τους εις βάρος των καταναλωτών και των μισθωτών, δεν μπορεί παρά να εξοργίζει την κοινή γνώμη. Ισοδυναμεί -αν μη τι άλλο- με πριμοδότηση των εταιρειών και αναδιανομή πλούτου υπέρ των ολίγων.

Απροθυμία

«Υπάρχει μια πολύ σαφής απροθυμία στην ΕΚΤ να γίνει μια συζήτηση για τα εταιρικά κέρδη» τονίζει από την πλευρά της η Ντανιέλα Γκάμπορ, καθηγήτρια Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αγγλίας στο Μπρίστολ. Και αυτό, όπως λέει, δείχνει ότι η αναδιανεμητική στόχευση της πολιτικής που εφαρμόζει η ΕΚΤ για την αντιμετώπιση του πληθωρισμού δεν περιλαμβάνει ούτε τα κέρδη, ούτε το κεφάλαιο.

Παρά την πολύ χαμηλή αύξηση των μισθών σε σχέση με την άνοδο του πληθωρισμού, παρά την πτώση του βιοτικού επιπέδου του μέσου εργαζομένου κατά 5% σε σχέση με το 2021, η πλειοψηφία των μελών του Δ.Σ. της ΕΚΤ συνεχίζει και σήμερα να υποστηρίζει ότι η άνοδος των μισθών αποτελεί τον πιο σημαντικό κίνδυνο. Οι μισθοί, για παράδειγμα, αναφέρθηκαν 14 φορές στην τελευταία συνέντευξη Τύπου της προέδρου της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ, ενώ αντίθετα τα περιθώρια κέρδους των επιχειρήσεων δεν είχαν ούτε μία αναφορά.

Ομοίως ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, Λουίς ντε Γκίντος, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για το ενδεχόμενο υπερβολικών απαιτήσεων από τα συνδικάτα παρότι τα τελευταία έχουν χάσει τη διαπραγματευτική τους ισχύ εδώ και χρόνια. Η μονόπλευρη ρητορική της ΕΚΤ στοχεύει στη συνέχεια του μονόδρομου της αύξησης των επιτοκίων -που όπως διαφαίνεται όλο και πιο καθαρά αφαιρεί πλούτο από τους δανειολήπτες και γεμίζει τις τσέπες των πιστωτών. Τα χθεσινά στοιχεία για τον πληθωρισμό της ευρωζώνης έδειξαν ότι η πολιτική αυτή θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμη.

Σύμφωνα αυτά τον προηγούμενο μήνα επιβραδύνθηκε ελαφρά από το 8,6% στο 8,5. Ομως στις μεγάλες οικονομίες, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ισπανία, ενισχύθηκε ενώ άνοδο κατέγραψε και ο δομικός πληθωρισμός από τον οποίο εξαιρούνται οι τιμές τροφίμων και ενέργειας.

πηγή: efsyn.gr