Έως και 10 δις. δολάρια μπαίνουν στις τουρκικές τράπεζες από το Κατάρ – Politico: «Οι ΗΠΑ πλουτίζουν στην Ουκρανία, ενώ η Ευρώπη υποφέρει»

Εννέα μήνες μετά την εισβολή στην Ουκρανία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν αρχίζει να διασπά τη Δύση.

Κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι είναι εξαγριωμένοι με την κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν και τώρα κατηγορούν τους Αμερικανούς ότι έκαναν περιουσία από τον πόλεμο, ενώ οι χώρες της ΕΕ υποφέρουν.

«Το γεγονός είναι ότι, αν το δεις νηφάλια, η χώρα που κερδίζει περισσότερο από αυτόν τον πόλεμο είναι οι ΗΠΑ επειδή πουλάνε περισσότερο φυσικό αέριο και σε υψηλότερες τιμές και επειδή πουλάνε περισσότερα όπλα», είπε ένας ανώτερος αξιωματούχος στο POLITICO.

Τα σχόλια —που υποστηρίζονται δημόσια και ιδιωτικά από αξιωματούχους, διπλωμάτες και υπουργούς αλλού— ακολουθούν την αυξανόμενη οργή στην Ευρώπη για τις αμερικανικές επιδοτήσεις που απειλούν να καταστρέψουν την ευρωπαϊκή βιομηχανία. Το Κρεμλίνο φυσικά πανηγυρίζει με τα μαντάτα…

 «Βρισκόμαστε πραγματικά σε μια ιστορική συγκυρία», είπε ο ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι το διπλό χτύπημα της διακοπής του εμπορίου από τις επιδοτήσεις των ΗΠΑ και τις υψηλές τιμές ενέργειας κινδυνεύει να στρέψει την κοινή γνώμη τόσο ενάντια στην πολεμική προσπάθεια όσο και κατά της ατλαντικής συμμαχίας. «Η Αμερική πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η κοινή γνώμη αλλάζει σε πολλές χώρες της ΕΕ».

Ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ Josep Borrell κάλεσε την Ουάσιγκτον να απαντήσει στις ευρωπαϊκές ανησυχίες. «Οι Αμερικανοί – οι φίλοι μας – παίρνουν αποφάσεις που έχουν οικονομικό αντίκτυπο σε εμάς», είπε σε συνέντευξή του στο POLITICO.

Το μεγαλύτερο σημείο έντασης τις τελευταίες εβδομάδες ήταν οι πράσινες επιδοτήσεις και οι φόροι του Μπάιντεν που οι Βρυξέλλες λένε ότι  απομακρύνουν το εμπόριο από την ΕΕ και απειλούν να καταστρέψουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες. Παρά τις επίσημες αντιρρήσεις από την Ευρώπη, η Ουάσιγκτον μέχρι στιγμής δεν έχει δείξει σημάδια υποχώρησης.

Ταυτόχρονα, η αναστάτωση που προκλήθηκε από την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία οδηγεί τις ευρωπαϊκές οικονομίες σε ύφεση, με τον πληθωρισμό να εκτοξεύεται και μια καταστροφική συμπίεση του ενεργειακού εφοδιασμού να απειλεί με διακοπές ρεύματος και με δελτίο αυτό τον χειμώνα.

Καθώς προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη ρωσική ενέργεια, οι χώρες της ΕΕ στρέφονται στο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ – αλλά η τιμή που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι είναι σχεδόν τέσσερις φορές υψηλότερη από το ίδιο κόστος καυσίμων στην Αμερική. Έπειτα, υπάρχει η πιθανή αύξηση των παραγγελιών για στρατιωτικό εξοπλισμό αμερικανικής κατασκευής, καθώς οι ευρωπαϊκοί στρατοί αποδυναμώνονται μετά την αποστολή όπλων στην Ουκρανία.

Όλα είναι πάρα πολλά για κορυφαίους αξιωματούχους στις Βρυξέλλες και σε άλλες πρωτεύουσες της ΕΕ.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε ότι οι υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ δεν είναι «φιλικές» και ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας κάλεσε την Ουάσιγκτον να επιδείξει περισσότερη «αλληλεγγύη» και να βοηθήσει στη μείωση του ενεργειακού κόστους.

Υπουργοί και διπλωμάτες που εδρεύουν σε άλλα μέρη του μπλοκ εξέφρασαν απογοήτευση για τον τρόπο που η κυβέρνηση του Μπάιντεν απλώς αγνοεί τον αντίκτυπο των εσωτερικών οικονομικών πολιτικών της στους Ευρωπαίους συμμάχους.

Όταν οι ηγέτες της ΕΕ αντιμετώπισαν τον Μπάιντεν για τις υψηλές τιμές του φυσικού αερίου στις ΗΠΑ στη συνάντηση της G20 στο Μπαλί την περασμένη εβδομάδα, ο Αμερικανός πρόεδρος φαινόταν απλώς να αγνοεί το θέμα, σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματούχο που αναφέρθηκε παραπάνω. Άλλοι αξιωματούχοι και διπλωμάτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι η αμερικανική άγνοια σχετικά με τις συνέπειες για την Ευρώπη ήταν ένα μεγάλο πρόβλημα.

«Οι Ευρωπαίοι είναι εμφανώς απογοητευμένοι για την έλλειψη προηγούμενης ενημέρωσης και διαβούλευσης», δήλωσε ο David Kleimann από το think tank Bruegel.

Οι αξιωματούχοι και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού αναγνωρίζουν τους κινδύνους που θα έχει η ολοένα και πιο τοξική ατμόσφαιρα για τη δυτική συμμαχία. Η διαμάχη είναι ακριβώς αυτό που θα επιθυμούσε ο Πούτιν, συμφώνησαν οι διπλωμάτες της ΕΕ και των ΗΠΑ.

Η αυξανόμενη διαμάχη σχετικά με τον νόμο του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) – ένα τεράστιο πακέτο φορολογίας, κλίματος και υγειονομικής περίθαλψης – έχει θέσει τους φόβους για έναν διατλαντικό εμπορικό πόλεμο ψηλά στην πολιτική ατζέντα και πάλι.

Οι υπουργοί εμπορίου της ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν την απάντησή τους την Παρασκευή, καθώς αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες καταρτίζουν σχέδια για επείγουσα πολεμική δέσμη επιδοτήσεων για να σώσουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες από την κατάρρευση.

«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού είναι πολύ ανησυχητικός», δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Εμπορίου Liesje Schreinemacher. «Ο πιθανός αντίκτυπος στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι πολύ μεγάλος».

«Οι ΗΠΑ ακολουθούν μια εσωτερική ατζέντα, η οποία είναι δυστυχώς προστατευτική και κάνει διακρίσεις σε βάρος των συμμάχων τους», δήλωσε ο Tonino Picula, επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις διατλαντικές σχέσεις.

Ένας Αμερικανός αξιωματούχος τόνισε ότι ο καθορισμός της τιμής για τους ευρωπαίους αγοραστές φυσικού αερίου αντανακλά τις αποφάσεις της αγοράς και δεν είναι αποτέλεσμα οποιασδήποτε πολιτικής ή δράσης της κυβέρνησης των ΗΠΑ. «Οι αμερικανικές εταιρείες υπήρξαν διαφανείς και αξιόπιστοι προμηθευτές φυσικού αερίου στην Ευρώπη», είπε ο αξιωματούχος. Η εξαγωγική ικανότητα περιορίστηκε επίσης από ένα ατύχημα τον Ιούνιο που ανάγκασε μια βασική εγκατάσταση να κλείσει.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, πρόσθεσε ο αξιωματούχος, η διαφορά μεταξύ των τιμών εξαγωγής και εισαγωγής δεν πηγαίνει στους εξαγωγείς LNG των ΗΠΑ, αλλά στις εταιρείες που μεταπωλούν το φυσικό αέριο εντός της ΕΕ. Ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος κάτοχος μακροπρόθεσμων συμβολαίων φυσικού αερίου στις ΗΠΑ είναι για παράδειγμα η γαλλική TotalEnergies.

Δεν είναι ένα νέο επιχείρημα από την αμερικανική πλευρά, αλλά δεν φαίνεται να πείθει τους Ευρωπαίους. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες μας πωλούν το αέριό τους τέσσερις φορές πιο ακριβά όταν διασχίζουν τον Ατλαντικό», δήλωσε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Εσωτερική Αγορά Τιερί Μπρετόν στη γαλλική τηλεόραση την Τετάρτη. «Φυσικά οι Αμερικανοί είναι σύμμαχοί μας… αλλά όταν κάτι πάει στραβά, είναι απαραίτητο να το λένε και μεταξύ των συμμάχων».

Η φθηνότερη ενέργεια έχει γίνει γρήγορα ένα τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τις αμερικανικές εταιρείες. Οι επιχειρήσεις σχεδιάζουν νέες επενδύσεις στις ΗΠΑ ή ακόμη και να μεταφέρουν τις υπάρχουσες επιχειρήσεις τους μακριά από την Ευρώπη σε αμερικανικά εργοστάσια. Μόλις αυτή την εβδομάδα, η πολυεθνική Solvay ανακοίνωσε ότι επιλέγει τις ΗΠΑ έναντι της Ευρώπης για νέες επενδύσεις, στην τελευταία από μια σειρά παρόμοιων ανακοινώσεων από βασικούς βιομηχανικούς κολοσσούς της ΕΕ.

Στα παρασκήνια, υπάρχει επίσης αυξανόμενος εκνευρισμός για τα χρήματα που ρέουν στον αμερικανικό αμυντικό τομέα.

Οι ΗΠΑ είναι μακράν ο μεγαλύτερος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, παρέχοντας περισσότερα από 15,2 δισεκατομμύρια δολάρια σε όπλα και εξοπλισμό από την έναρξη του πολέμου. Η ΕΕ έχει προσφέρει μέχρι στιγμής περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, σύμφωνα με τον Μπορέλ.

Σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο από μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, η ανανέωση ορισμένων εξελιγμένων όπλων μπορεί να διαρκέσει «χρόνια» λόγω προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού και στην παραγωγή . Αυτό τροφοδότησε φόβους ότι η αμυντική βιομηχανία των ΗΠΑ μπορεί να επωφεληθεί ακόμη περισσότερο από τον πόλεμο.

Το Πεντάγωνο αναπτύσσει ήδη έναν οδικό χάρτη για να επιταχύνει τις πωλήσεις όπλων, καθώς αυξάνεται η πίεση από τους συμμάχους να ανταποκριθούν σε μεγαλύτερες απαιτήσεις για όπλα και εξοπλισμό.

Ένας άλλος διπλωμάτης της ΕΕ υποστήριξε ότι «τα χρήματα που βγάζουν από τα όπλα» θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους Αμερικανούς να καταλάβουν ότι το να βγάζουν «όλα αυτά τα μετρητά από το φυσικό αέριο» μπορεί να είναι «λίγο υπερβολικό».

Ο διπλωμάτης υποστήριξε ότι μια έκπτωση στις τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσε να μας βοηθήσει να “διατηρούμε ενιαίες τις δημόσιες απόψεις μας” και να διαπραγματευόμαστε με τρίτες χώρες για την προμήθεια φυσικού αερίου βγάζοντας τεράστια κέρδη από τα προβλήματά σας», είπε ο διπλωμάτης.

Η Τουρκία και το Κατάρ βρίσκονται στο τελικό στάδιο των συνομιλιών προκειμένου η Ντόχα να παράσχει χρηματοδότηση έως και 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων για την Άγκυρα, συμπεριλαμβανομένων έως και 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, ανέφεραν στο Reuters δύο ανώτεροι Τούρκοι αξιωματούχοι και μία άλλη πηγή.

Ένας από τους αξιωματούχους είπε ότι η συνολική χρηματοδότηση θα μπορούσε να λάβει τη μορφή ανταλλαγής, ευρωομολόγου ή άλλης μεθόδου και ότι οι ηγέτες της Τουρκίας και του Κατάρ είχαν συζητήσει το θέμα.

Η ξένη χρηματοδότηση θα μπορούσε να βοηθήσει στη στήριξη των συναλλαγματικών αποθεμάτων για να αναχαιτιστεί η ανορθόδοξη πολιτική του Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν να επιδιώκει μειώσεις επιτοκίων και άλλα μέτρα τόνωσης παρά τον εκτοξευόμενο πληθωρισμό και την πτώση του νομίσματος της λίρας.

Το Υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας δεν ήταν άμεσα διαθέσιμο για σχόλιο. Αξιωματούχοι στο Κατάρ δεν απάντησαν αμέσως σε αίτημα για σχολιασμό.

Με τις δυτικές χώρες να διστάζουν τις επενδύσεις στην Τουρκία, η Άγκυρα έχει στραφεί σε «φιλικές» χώρες για ξένους πόρους για να σταματήσει την πολιτική της να υποστηρίζει το νόμισμα της λίρας εξισορροπώντας την προσφορά και τη ζήτηση συναλλάγματος της οικονομίας.

Οι πηγές μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν είχαν εξουσιοδότηση να συζητήσουν τη χρηματοδότηση.

“Οι συνομιλίες για το Κατάρ για την παροχή νέων πόρων στην Τουρκία έχουν φτάσει στο τελικό στάδιο. Προβλέπεται ένα ελάχιστο ποσό 8 δισεκατομμυρίων δολαρίων”, αλλά μπορεί να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια δολάρια, είπε ο πρώτος αξιωματούχος.

“Θα αποκτηθούν πόροι, με 2-3 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους (και) τα υπόλοιπα   τον επόμενο χρόνο. Αυτό θα μπορούσε να είναι μια ανταλλαγή ή ένα ευρωομόλογο, αλλά συζητούν διάφορες μεθόδους. Υπάρχει μια αμοιβαία συμφωνία” πρόσθεσαν.

Ο δεύτερος Τούρκος αξιωματούχος είπε ότι οι συνομιλίες για χρηματοδότηση 2-3 δισεκατομμυρίων δολαρίων για φέτος επικεντρώθηκαν στο ευρωομόλογο.

Το Κατάρ έχει ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία, η οποία υποστήριξε τη Ντόχα όταν η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και δύο άλλα αραβικά κράτη επέβαλαν εμπάργκο στο Κατάρ το 2017 .

Ο Ερντογάν βρέθηκε στο Κατάρ για τον εναρκτήριο αγώνα του Παγκοσμίου Κυπέλλου ποδοσφαίρου την Κυριακή, ενώ ο Τούρκος υπουργός Οικονομικών Νουρεντίν Νεμπάτι συναντήθηκε τον περασμένο μήνα με τον ομόλογό του από το Κατάρ Αλί μπιν Αχμέντ αλ Κουβάρι.

Το Υπουργείο Οικονομικών της Τουρκίας έχει δανειστεί 9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, από τα 11 δισεκατομμύρια δολάρια εξωτερικό δανεισμό που προβλεπόταν για το έτος.

Το υπουργείο προβλέπει ξένο δανεισμό 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το 2023, αλλά μπορεί να προωθήσει τις εκδόσεις του χρέους του όταν χρειαστεί για προηγούμενη χρηματοδότηση.

Η Άγκυρα έχει ήδη συνολικές συμφωνίες ανταλλαγής νομισμάτων 28 δισεκατομμυρίων δολαρίων με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κίνα, το Κατάρ και τη Νότια Κορέα και οι τραπεζίτες υπολογίζουν ότι περίπου 23-24 δισεκατομμύρια δολάρια βρίσκονται ήδη στα αποθεματικά της τουρκικής κεντρικής τράπεζας.

Η Τουρκία βρίσκεται επίσης στο τελικό στάδιο των συνομιλιών με τη Σαουδική Αραβία για την τοποθέτηση κατάθεσης 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων στην Τουρκική Κεντρική Τράπεζα του Ριάντ, δήλωσε την Τρίτη εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών της Σαουδικής Αραβίας. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αρνήθηκε να σχολιάσει το θέμα.

Αντί για συμφωνίες ανταλλαγής, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας προτίμησε πρόσφατα λογαριασμούς depo, οι οποίοι περιλαμβάνουν δολάρια ή ευρώ που εισέρχονται στο σύστημα αντί για τοπικά νομίσματα.

Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας είχε ήδη συνάψει συμφωνία ανταλλαγής με την κεντρική τράπεζα του Κατάρ, η οποία είχε αρχικά αξία 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά τριπλασιάστηκε το 2020 στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια.